Της Θεώνης Σιμιτζή,
Το μουσείο Μπενάκη ιδρύθηκε το 1930 από τον Αντώνη Μπενάκη στην μνήμη του Εμμανουήλ Μπενάκη του πατέρα του ιδρυτή. Στόχος του Μουσείου είναι «να προστατεύσει και καταστήσει ευρύτατα προσιτές τις ποικίλες συλλογές του μέσα από κάθε δίαυλο επικοινωνίας και έκθεσης, να στηρίξει την επιστημονική έρευνα στα πεδία της ιστορίας, της αρχαιολογίας και της μελέτης του υλικού πολιτισμού, της αρχιτεκτονικής, της φωτογραφίας, των εικαστικών και παραστατικών τεχνών και της λογοτεχνίας, να επιμορφώσει το κοινό του μέσα από μόνιμες, περιοδικές και περιοδεύουσες εκθέσεις, μαθήματα, προγράμματα, εκδηλώσεις, εκδόσεις και μέσα ανοικτής πρόσβασης, να επιτελέσει ενεργό ρόλο στην επίτευξη κοινωνικής συνοχής, τη διαφύλαξη της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και τη διενέργεια διαπολιτισμικού διαλόγου, καθώς και να παραμένει σε δυναμική σχέση με κάθε εξέλιξη στο ελληνικό και διεθνές πολιτιστικό γίγνεσθαι».
Τα εκθέματα-έργα τέχνης του μουσείου ανέρχονται σε 84.946 και χρονολογούνται από την Παλαιολιθική εποχή έως την σύγχρονη εποχή. Θα λέγαμε πως η συλλογές καλύπτουν σχεδόν όλο το φάσμα της ελληνικής -και όχι μόνο- ιστορίας. Η αρχική συλλογή του Αντώνη Μπενάκη που αποτέλεσε και τον πυρήνα της συλλογής του μουσείου περιελάμβανε έργα αρχαίας Βυζαντινής, μεταβυζαντινής, ισλαμικής και παραδοσιακής τέχνης.
Αρχικά, υπάρχει η συλλογή Προϊστορικής, Αρχαίας Ελληνικής και Ρωμαϊκής τέχνης που περιλαμβάνει εκθέματα τα οποία αντιπροσωπεύουν όλο το χρονικό φάσμα των ανεφερθέντων περιόδων (προϊστορικοί χρόνοι, γεωμετρική και αρχαϊκή περίοδος, κλασική εποχή, ελληνιστική εποχή και ρωμαϊκή εποχή). Τα εκθέματα αποτελούνται από αντικείμενα κεραμικής, ειδωλοπλαστικής, νομισματικής, κοσμηματοποιίας, μαρμάρινα πορτραίτα και γλυπτά.
Προχωρώντας στην επόμενη συλλογή ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να απολαύσει μοναδικά έργα τέχνης της Βυζαντινής περιόδου η οποία αποτελεί το μεταίχμιο μεταξύ του αρχαίου και του σύγχρονου κόσμου. Χωρίζεται σε δύο ενότητες, η πρώτη περιλαμβάνει μικροαντικείμενα και εργαλεία καθημερινής αλλά και εκκλησιαστικής χρήσης, ενώ η δεύτερη περιλαμβάνει μοναδικές εκκλησιαστικές εικόνες. Η συγκεκριμένη συλλογή δεν περιλαμβάνει αντιπροσωπευτικά έργα όλων των τάσεων και των ρευμάτων της Βυζαντινής τέχνης, όμως καλύπτει μια ικανοποιητική γκάμα εκθεμάτων.
Το μουσείο περιλαμβάνει επίσης συλλογή ισλαμικής τέχνης. Υπάρχουν πάνω από 12.000 εκθέματα κεραμικής, μεταλλοτεχνίας, χρυσοχοΐας, υφαντικής, ξυλογλυπτικής, υαλουργίας, μικρότερες ομάδες από οστέινα αντικείμενα, ενεπίγραφες επιτύμβιες στήλες και όπλα που καλύπτουν την συνέχεια του ισλαμικού πολιτισμού από τους πρώιμους χρόνους έως τον 19ο αιώνα.
Στη συνέχεια, βλέπουμε μια μοναδική συλλογή κεραμικών αγγείων από την Κίνα και την Κορέα με πλήθος εκθεμάτων υψηλής ποιότητας από την ανατολική Ασία. Η συγκεκριμένη συλλογή αποτελεί κατά ένα μεγάλο μέρος προσφορά του Γεωργίου Ευμορφόπουλου, Έλληνα της διασποράς του Λονδίνου και ενός από τους σημαντικότερους συλλέκτες και μελετητές του πολιτισμού της Ανατολικής Ασίας κατά τον πρώιμο 20ό αιώνα.
Ακόμα υπάρχει η συλλογή της κοπτικής τέχνης με ευρεία γκάμα υφασμάτων που αναδεικνύουν τη συνύπαρξη πολιτισμικών στοιχείων από την τοπική αιγυπτιακή παράδοση έως τον ελληνικορωμαϊκό πολιτισμό σε συνδυασμό των νεοτερικών χριστιανικών πολιτισμικών στοιχείων.
Η συλλογή των Μεταβυζαντινής και Νεοελληνικής τέχνης αποτελείται από κοσμικά και εκκλησιαστικά έργα τέχνης από τον 15ο αιώνα έως τον 19ο αιώνα.
Από τον κορμό της αρχικής συλλογής συντέθηκε η συλλογή Ζωγραφικής, Σχεδίων και Χαρακτικών με 6.000 περίπου έργα ζωγραφικής και χαρακτικής κατά κύριο λόγο Ευρωπαίων καλλιτεχνών από τον 17ο ως τον 19ο αιώνα, καθώς και έργα διάσημων Ελλήνων ζωγράφων του 19ου και 20ού αιώνα. Από τις δωρεές οικογενειακών κειμηλίων από τους απογόνους και συγγενείς των προσώπων που συνδέθηκαν με τις νεότερες εμπειρίες του ελληνικού χώρου δημιουργήθηκε η συλλογή Ιστορικά κειμήλια που συνθέτουν τον πνευματικό κόσμο του ελληνικού χώρου από τον 18ο αιώνα και ύστερα.
Οι υπόλοιπες συλλογές του μουσείου είναι η πινακοθήκη Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα, το εργαστήριο του Γιάννη Παππά, η συλλογή παιχνιδιών, η συλλογή προκολομβιανής τέχνης και τέλος η Βιβλιοθήκη του μουσείου.
Το μουσείο Μπενάκη είναι το πρώτο ιδιωτικό μουσείο της Ελλάδας και αποτελεί κορυφαίο παράδειγμα πολιτιστικού χώρου. Η επίσκεψή του συστήνεται ανεπιφύλακτα!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Μουσείο Μπενάκη, benaki.org, διαθέσιμο εδώ.
