Της Μαριλένας Παπαδημητροπούλου,
Η λοιμώδης μονοπυρήνωση, γνωστή και ως η νόσος του φιλιού, είναι μια μεταδοτική ασθένεια που εμφανίζεται συχνότερα στους εφήβους και τους νεαρούς ενήλικες, με τα άτομα ηλικίας 18 έως 22 να αποτελούν την ομάδα που νοσεί περισσότερο. Δεν αποκλείεται, όμως, η πιθανότητα να παρατηρηθεί σε παιδιά και ενήλικες μεγαλύτερων ηλικιών.
Κύριο αίτιο της ασθένειας αποτελεί ο ιός Epstein-Barr, ο οποίος ανήκει στην οικογένεια των ερπητοϊών και είναι ένας από τους ιούς που προσβάλλουν πιο συχνά τον ανθρώπινο οργανισμό. Στατιστικά στοιχεία έχουν δείξει πως ένας στους τέσσερις ανθρώπους των παραπάνω ηλικιακών ομάδων που θα μολυνθούν από αυτόν, θα αναπτύξουν λοιμώδη μονοπυρήνωση. Παρόλα αυτά, ο Epstein-Barr δεν είναι ο μόνος ιός που μπορεί να οδηγήσει στη νόσο. O κυτταρομεγαλοϊός (CMV), ο HIV, ορισμένοι αδενοϊοί, η τοξοπλάσμωση, η ερυθρά και οι ηπατίτιδες A, B και C, είναι κάποια παραδείγματα ιών και λοιμώξεων που σύμφωνα με τους επιστήμονες μπορούν να προκαλέσουν τη νόσο.
Η λοιμώδης μονοπυρήνωση εξαπλώνεται συνήθως μέσω των σωματικών υγρών, ιδιαίτερα μέσω του σάλιου, και προσβάλλει τα λευκά αιμοσφαίρια. Στα συμπτώματά της συγκαταλέγονται η κόπωση, ο πυρετός, ο πονόλαιμος, η κεφαλαλγία, οι διογκωμένοι λεμφαδένες στον λαιμό και στις μασχάλες, η φαρυγγίτιδα, και σε ορισμένες περιπτώσεις παρατηρείται φλεγμονή και διόγκωση της σπλήνας και του ήπατος. Τα συμπτώματα αυτά αρχίζουν να εμφανίζονται τέσσερις με έξι εβδομάδες μετά την μόλυνση από τον ιό, αναπτύσσονται αργά και είναι πολύ πιθανό να μην κάνουν ταυτόχρονα την εμφάνισή τους.
Πιο αναλυτικά, στην αρχή της ασθένειας το άτομο θα παρατηρήσει κόπωση, πονοκέφαλο, μια γενική κατάπτωση και θα εμφανίσει ήπια φαρυγγίτιδα. Στη συνέχεια, εκδηλώνεται υψηλός πυρετός και η φαρυγγίτιδα επιδεινώνεται. Τότε εμφανίζεται και η εικόνα των διογκωμένων λεμφαδένων. Αργότερα, σε μικρό ποσοστό νοσούντων παρατηρούνται πιο επίφοβα συμπτώματα, ενώ πολύ σπάνια ασθενείς εμφανίζουν ορισμένες σοβαρές επιπλοκές, όπως περικαρδίτιδα, εγκεφαλίτιδα, αιμολυτική αναιμία, και ίσως να επηρεαστεί και ο μυελός των οστών τους. Οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν σε διάστημα δύο έως τεσσάρων εβδομάδων, ωστόσο, μερικοί μπορεί να αισθάνονται κουρασμένοι για αρκετές εβδομάδες ακόμα. Περιστασιακά, τα συμπτώματα της λοιμώδους μονοπυρήνωσης μπορεί να διαρκέσουν έως έξι μήνες ή και περισσότερο.
Όσον αφορά τη διάγνωση της νόσου, συνήθως δεν απαιτούνται διαγνωστικές δοκιμασίες, καθώς οι επαγγελματίες υγείας την αναγνωρίζουν με βάση τα σημεία και συμπτώματα που έχει εκδηλώσει ο ασθενής. Ενδέχεται, όμως, να χρειαστούν συγκεκριμένες εργαστηριακές εξετάσεις για τον εντοπισμό της αιτίας της ασθένειας σε άτομα που δεν εμφανίζουν την τυπική εικόνα της νόσου. Οι εξετάσεις αίματος ενός ασθενή με λοιμώδη μονοπυρήνωση, που οφείλεται στον ιό Epstein-Barr, μπορεί να δείξουν αυξημένο αριθμό και διαφορετική μορφολογία λευκών αιμοσφαιρίων, μειωμένο αριθμό ουδετερόφιλων και αιμοπεταλίων, και μη φυσιολογική ηπατική λειτουργία.
Όπως οι περισσότερες ιώσεις, έτσι και η λοιμώδης μονοπυρήνωση, δεν χρειάζεται ειδική θεραπεία, καθώς περιορίζεται και υποχωρεί από μόνη της. Κάποιες ενέργειες που μπορεί να βοηθήσουν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της είναι η συνεχής ενυδάτωση, η ξεκούραση, η καλή διατροφή και η λήψη αντιπυρετικών για την καταπολέμηση του πυρετού, του πονόλαιμου και της κεφαλαλγίας. Αντιβιοτικά με βάση την πενικιλλίνη, όπως αμπικιλλίνη και αμοξικιλλίνη, πρέπει να αποφεύγονται. Έχει, επίσης, παρατηρηθεί σε μεγάλο ποσοστό ασθενών που έλαβαν τα αντιβιοτικά αυτά, η εμφάνιση γενικευμένου εξανθήματος, το οποίο μπορεί λανθασμένα να ληφθεί υπόψη ως αλλεργία στα αντιβιοτικά. Στους ασθενείς συστήνεται, ακόμα, η αποχή από έντονη γυμναστική και αθλήματα για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα από την εμφάνιση της νόσου, λόγω διόγκωσης της σπλήνας.
Η αποφυγή του φιλιού ή η χρήση κοινών συσκευών ή προσωπικών αντικειμένων με άτομα που έχουν μολυνθεί πρόσφατα από τον ιό ή έχουν εμφανίσει τα συμπτώματα της νόσου, είναι η μέθοδος πρόληψης που συστήνεται. Δυστυχώς, μέχρι και σήμερα, δεν έχει παρασκευαστεί εμβόλιο κατά του ιού Epstein-Barr ή κάποιο αντιβιοτικό που θα προορίζεται, συγκεκριμένα, για τη λοιμώδη μονοπυρήνωση.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Epstein-Barr Virus and Infectious Mononucleosis, CDC. Διαθέσιμο εδώ
- Λοιμώδης μονοπυρήνωση: Αυτά που πρέπει να ξέρετε, medlook. Διαθέσιμο εδώ
- Mohseni M., Boniface M. P., Graham C., Doerr C., Mononucleosis (Nursing), StatPearls. Διαθέσιμο εδώ
