Της Κωνσταντίνας Οικονόμου,
Σρι Λάνκα, ο Πρόεδρος Gotabaya Rajapaksa διόρισε τον νεότερο αδερφό του, Basil Rajapaksa, στη θέση του Υπουργού Οικονομικών, σε μία ακόμη προσπάθεια να ενισχύσει τον οικογενειακό «κλοιό» γύρω από το νησιωτικό κράτος. Ο Basil, 70 ετών, ορκίστηκε την προηγούμενη, μόλις, Πέμπτη ως μέλος της Βουλής και ανέλαβε την ατζέντα του Υπουργείου Οικονομίας από τον Πρωθυπουργό Mahinda Rajapaksa, επίσης μεγαλύτερο αδερφό του.
Ο Basil αναλαμβάνει για μία ακόμη φορά καθήκοντα, αφού η οικονομία έχει σημειώσει ύφεση της τάξεως του 3,6% για το 2020. Το ποσοστό αυτό είναι το υψηλότερο που έχει καταγραφεί από όταν το κράτος κήρυξε την ανεξαρτησία του από τους Βρετανούς, το μακρινό 1948. Με την είσοδο του Basil στο Υπουργικό Συμβούλιο, καταμετρώνται πλέον τουλάχιστον 7 μέλη της οικογένειας Rajapaksa, τα οποία βρίσκονται στις υψηλότερες κυβερνητικές θέσεις της χώρας.
Συγκεκριμένα, ο 72χρονος Πρόεδρος, Gotabaya, μετέθεσε τον Mahinda στην ηγετική θέση ενός νεοσύστατου, αλλά ελάσσονος σημασίας, Υπουργείου Οικονομικής Πολιτικής και Οργάνωσης. Ο Mahinda Rajapaksa, 75 ετών, είχε υπηρετήσει ως Πρόεδρος της χώρας για μία ολόκληρη δεκαετία, έως το 2015, και ο Basil, ο οποίος είναι γνωστός ως το στρατηγικό μυαλό της οικογένειας, διαχειριζόταν τα οικονομικά ζητήματα για το διάστημα αυτό. Ένα χρόνο μετά την αποχώρησή του, ο αδερφός του Gotabaya εκλέχθηκε Πρόεδρος. Έκτοτε, το όνομα της οικογένειας έχει δεθεί άρρηκτα με την κυβέρνηση της Σρι Λάνκα, δίνοντας την αίσθηση μίας σχεδόν -παρακμάζουσας- οικογενειακής επιχείρησης, καθώς η οικονομία παραπαίει και η δυσαρέσκεια αυξάνεται.
Για του λόγου το αληθές, ο Gotabaya αποφάσισε να προσάψει έναν ακόμα τίτλο στη θέση του, αυτόν του Υπουργού Άμυνας, μόλις λίγες ημέρες αφού είχε αναλάβει χρέη Προέδρου. Σύντομα, παρέδωσε στον Mahinda, Πρωθυπουργό πλέον, και τα ηνία του Υπουργείου Θρησκευμάτων και Πολιτισμικής Ανάπτυξης. Ο γηραιότερος αδερφός Chamal, 78 ετών, διατελεί πλέον Υπουργός Γεωργίας. Ερχόμενοι στη νέα γενιά, ο μεγαλύτερος γιος του Πρωθυπουργού, Namal, 35 ετών, χρίστηκε Υπουργός Αθλητισμού και Νεότητας, ενώ ο γιος του Chamal, Shasheendra Rajapaksa, ανέλαβε ένα παράδοξα μακροσκελή τίτλο, συναφή με εκείνον του πατέρα του: «Υπουργός για τα δημητριακά, τις βιολογικές τροφές, τα λαχανικά, τα φρούτα, το τσίλι, τα κρεμμύδια και τις πατάτες, την παραγωγή σπόρων και την υψηλής τεχνολογίας γεωργία». Τέλος, πολλαπλά μέλη της οικογένειας Rajapaksa έχουν γραμματειακές θέσεις σε διάφορα Υπουργεία της κυβέρνησης, καθώς και σε άλλες θέσεις-κλειδιά στο διοικητικό σχήμα.
Όπως γίνεται αντιληπτό, η οικογένεια βρίσκεται στο πηδάλιο της εξουσίας το μεγαλύτερο τμήμα των τελευταίων 2 δεκαετιών. Κατά τη διάρκεια της δεκαετούς θητείας του, ο Mahinda Rajapaksa έδωσε τέλος στον πολυετή εμφύλιο πόλεμο της Σρι Λάνκα, το 2009, συνθλίβοντας τους επαναστάτες, γνωστούς ως Tamil Tigers. Οι αδερφοί του, κατείχαν ήδη από τότε θέσεις εξουσίας. Ο Gotabaya ως επικεφαλής του Υπουργείου Άμυνας είχε κατηγορηθεί επανειλημμένα για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κατά το απαύγασμα του πολέμου, ενώ ο Chamal ήταν εκπρόσωπος της Βουλής και ο Basil αρχηγός του Υπουργικού Συμβουλίου. Βέβαια, στις εκλογές του 2015, παρά την αυξανόμενη φήμη και αίγλη της οικογένειας, δεν επετράπη στον Mahinda να επιδιώξει μία τρίτη θητεία ως Πρόεδρος, διότι αποκαλύφθηκε ότι ο ίδιος εισήγαγε μία συνταγματική τροποποίηση που θα του επέτρεπε να συμμετέχει στην εκλογική κούρσα.
H κυβέρνηση συνασπισμού, που σχηματίστηκε για να τον αντικαταστήσει, αναζωπύρωσε τις ελπίδες για μεταρρύθμιση και την υπόσχεση να επαναφέρει το ρημαγμένο από τον πόλεμο κράτος σε ένα μονοπάτι ανάκαμψης, όπου τα εγκλήματα πολέμου θα διερευνούνταν και οι απώλειες των μειονοτήτων, που είχαν πληγεί ιδιαίτερα από τους επαναστάτες, θα αποκαθίσταντο.
Η νέα κυβέρνηση, ωστόσο, αποδυναμώθηκε πολύ άμεσα από τη δυσλειτουργία και τις ελλείψεις του κρατικού μηχανισμού και αναπόφευκτα πολλοί από τους εκλογείς άρχισαν να αναπολούν τη «δυναστεία» των Rajapaksas. Οι βομβιστικές επιθέσεις το Πάσχα του 2019, κατά τις οποίες, παρά τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις της Υπηρεσίας Πληροφοριών της Ινδίας, οι στρατιωτικοί εκτέλεσαν ταυτόχρονες επιθέσεις που στοίχισαν τη ζωή σε 250 ανθρώπους, διευκόλυναν τη νίκη του Gotabaya Rajapaksa στις προεδρικές εκλογές.
Έκτοτε, η πανδημία του κορωνοϊού και η ανταπόκριση της κυβέρνησης, η οποία περιλάμβανε αυστηρούς περιορισμούς στις εσωτερικές μετακινήσεις και κλείσιμο των συνόρων για τον τουριστικό πληθυσμό, διεύρυνε τα οικονομικά ελλείμματα της χώρας, η οποία βρισκόταν ήδη σε έναν φαύλο κύκλο χρεών. Ειδικοί αναλυτές και μέλη της αντιπολίτευσης υποστηρίζουν ότι το χρίσμα του Basil ως Υπουργού Οικονομίας αποτελεί αναγνωριστική κίνηση των αδερφών του για την επείγουσα δράση που απαιτείται έναντι της οικονομίας και της δυσαρέσκειας των πολιτών. Άλλοι, όμως, αναρωτιούνται γιατί δεν βρέθηκε κάποιος εκτός της οικογένειας να αναλάβει το δύσκολο αυτό έργο.
«Δεν νομίζω πως έχουμε έρθει αντιμέτωποι ξανά με μία τόσο σοβαρή κρίση του κρατικού ισολογισμού τις τελευταίες δεκαετίες. Αυτό σημαίνει ότι απαιτείται επαγγελματισμός και τεχνογνωσία για να λυθεί η κατάσταση και να βγει η χώρα από αυτήν», επισημαίνει ο Harsha De Silva, νομοθέτης της αντιπολίτευσης και οικονομολόγος. «Οι Rajapaksas πιστεύουν ότι η ικανότητα αυτή βρίσκεται μόνο ανάμεσα στα μέλη της δικής τους οικογένειας, ότι εάν ο ένας αδερφός δεν μπορεί, ο επόμενος θα προσπαθήσει και εάν αποτύχει και αυτός, ένας τρίτος αδερφός θα τα καταφέρει». «Χρειάζεσαι συζητήσεις, ιδέες για να καταστείλεις μία κρίση», συνέχισε ο De Silva. «Η οικογένεια αυτή σκέφτεται πανομοιότυπα και το έχουμε δει όλοι αυτό γιατί βρίσκονται στην εξουσία από το 2005, εκτός από μερικά χρόνια».
Τους τελευταίους μήνες, η Σρι Λάνκα πνίγεται από αλλεπάλληλες διαδηλώσεις εκατοντάδων ανθρώπων με εκατοντάδες αιτήματα για δικαιοσύνη και υγεία. Οργανώσεις υπέρμαχων για τα ανθρώπινα δικαιώματα εκφράζουν έντονη ανησυχία για τη συγκεντρωτική διαχείριση της εξουσίας από τον Gotabaya Rajapaksa και την τοποθέτηση μελών της οικογένειάς του σε καίριες κυβερνητικές θέσεις. Προειδοποιούν ακόμη ότι σε ορισμένες περιπτώσεις ο Rajapaksa έχει καταχραστεί την εξουσία του, για να αποπροσανατολίσει ή να ανακαλέσει έρευνες για τα εγκλήματα πολέμου, παραχωρώντας χάρη σε ορισμένους αξιωματικούς που είχαν διαπράξει σοβαρές παραβιάσεις. Το τελευταίο «εμπόδιο», μάλιστα, στην επικράτηση της οικογένειας, η απαγόρευση που αντιμετώπιζαν οι πολίτες με διπλή υπηκοότητα, όπως ο Basil, στο να αναλάβουν κυβερνητικές θέσεις, ξεπεράστηκε με μία «impromptu» συνταγματική μεταρρύθμιση που του επέτρεψε να γίνει και πάλι μέλος της Βουλής.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Sri Lanka’s Rajapaksa family tightens grip with ministerial picks, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- Another Rajapaksa sibling joins Sri Lankan government, The New India Express, διαθέσιμο εδώ
- In Sri Lanka, the Government Looks Increasingly Like a Family Firm, The New York Times, διαθέσιμο εδώ
