Της Μυρτούς Ιωάννου,
Ήρεμη, τρυφερή φωνή, σχεδόν νωχελική. Μελωδίες απαλές, που κυλάνε σαν νερό. Χαρακτηριστικός ήχος, που από το πρώτο κιόλας γρατζούνισμα της κλασσικής κιθάρας σε κάνει να λες «είναι Αρλέτα». Προσπάθησαν να την χωρέσουν κάπου… Νέο Κύμα της ελληνικής μουσικής, έντεχνη, μπλουζ που όμως δεν μπλουζίζει αρκετά, μπαλάντα… Ακατάταχτη. Νομίζω θα λάτρευε τόσο αυτόν τον όρο, όσο απεχθανόταν τις ταμπέλες και τα κουτάκια του κόσμου αυτού.
Είναι διαχρονική. Ακούγεται από κάθε νέα γενιά γιατί μάλλον, σε αντίθεση με τους μεγαλύτερους ανθρώπους, οι νέοι περνάνε την μουσική κατευθείαν από την καρδιά. Άλλωστε έλεγε πως αγαπάει τα παιδιά και τα ζώα ενώ έχει επιφυλάξεις για το 95% των ενηλίκων. Αγαπήθηκε όπως κάθε «σωστός» καλλιτέχνης, αργά και εκτιμήθηκε ακόμα αργότερα. Η Αρλέτα δεν είναι -και χρησιμοποιώ είναι γιατί τα τραγούδια της πάλλονται ακόμα με σφυγμό δυνατό- μόνο τραγουδίστρια ή συνθέτης. Είναι άνθρωπος της τέχνης, άνθρωπος πνευματικός.
Ξεκίνησε από την ζωγραφική σπουδάζοντας στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών και όπως λέει η ίδια η ζωγραφική ήταν η πρώτη μεγάλη της αγάπη και θα ήθελε να είναι και η τελευταία της. «Τραγουδούσε με την ελπίδα να ζωγραφίζει και ζωγράφιζε με την ελπίδα να τραγουδά». Την μουσική δεν την σπούδασε, είχε όμως -ευτυχώς για εμάς- μια πηγαία ανάγκη να γράφει και να τραγουδά. «Μιλούσε πολύ σιγά γιατί άκουγε τη φωνή της πολύ δυνατά μέσα στο κεφάλι της. Δεν μπορούσε να φωνάξει ή να τραγουδήσει παραπάνω. Στη δημιουργία επάνω ή στις συνεργασίες της ήταν αργή. Ήθελε να τα κρατάει τα πράγματα παραπάνω για να τα χωνεύει. Κάθε τι το ζύγιζε πολύ καλά. Η ίδια έλεγε “Είμαι η χελώνα του μύθου”» λέει ο αγαπημένος της Γιώργος Χριστοδούλου.
Είναι αντισυμβατική με έναν τόσο φυσικό τρόπο που την κάνει απαράμιλλα γοητευτική. Δεν χρειάζεται τίποτα εξωτερικό για να εντυπωσιάσει, δεν την ενδιέφερε ποτέ να διαλέξει τα πιο αβανταδόρικα τραγούδια που της προσφέρονταν απλόχερα. Είχε ηχηρές συνεργασίες, την ξεχώρισε ο Μάνος Χατζιδάκις όταν ήταν ακόμη πολύ νέα, αλλά επέλεξε ποτέ να μην ερμηνεύσει πρώτη κάποιο κομμάτι του θεωρώντας πως αν συμβεί αυτό θα είναι και το τελευταίο κομμάτι που θα ακουστεί η φωνή της. Όλη η διαδρομή της, από την στιγμή της ανακάλυψης της σε μια παραλία όπου έπαιζε κιθάρα για τους φίλους της, ήταν τυχαία. «Ό,τι έχω κάνει στην ζωή μου ήταν έγκλημα πάθους και όχι προμελέτης». Είχε όμως το θράσος του ταλέντου της και το θάρρος της γνώμης της για να περπατήσει ακόμα και σε καιρούς σκοτεινούς, όπως αυτόν της δικτατορίας.
Τα περισσότερα χρόνια της ζωής της τα πέρασε στα Εξάρχεια, στο σπίτι της στην οδό Καλλιδρομίου, μια γειτονιά που αγάπησε και θεωρούσε τόπο της. Ήταν παιδί του κέντρου, του τριγώνου του θανάτου Μεταξουργείο-Εξάρχεια-Κυψέλη, όπως έλεγε περιπαιχτικά σε κάθε της συνέντευξη. Στα δικά της, ανεκτικά Εξάρχεια όπως τα χαρακτήριζε, εκείνα που μόνο οι βέροι Αθηναίοι κατανοούν την αξία τους, υπάρχει πλέον, πλάι στην ξεχωριστή της αύρα, ένα μνημείο προς τιμήν της από τους καλούς της φίλους.
Το σπίτι της, πάντα ακατάστατο, με χιλιάδες πράγματα, ήταν από μόνο του ένα δείγμα της πολύπλευρης και ανήσυχης προσωπικότητάς της. Ξεκινούσε συλλογές που ποτέ δεν τελείωνε, είχε παντού ζωγραφιές και σκίτσα, ιδιαίτερες πένες και μολύβια μιας και ήταν εξαιρετική καλλιγράφος, πολλές κιθάρες. Σπάνια άκουγε μουσική, προτιμούσε το λάιβ που έβλεπε την μουσική να γεννιέται εκείνη την στιγμή αλλά όταν το έκανε άκουγε δυνατά, σειόταν όλο το τετράγωνο. Ήταν ανοιχτή σε όλα τα είδη μουσικής αρκεί να εντόπιζε σε αυτά την μαγεία της τέχνης της, «Αν δεν μπορεί το τραγούδι να σταθεί με ένα όργανο και μια φωνή, δεν νομίζω πως είναι τραγούδι. Είναι άλλο είδος, πολύ ωραίο, πολύ ενδιαφέρον, αλλά ενδεχομένως όχι τραγούδι.»
Η Αρλέτα ήταν μοναχικός άνθρωπος γιατί πίστευε πως έτσι χωνεύεις τα πράγματα, όταν είσαι μόνος σου. Είχε λίγους φίλους που μπορεί να μην τους έβλεπε συχνά αλλά ήταν βράχοι για τις δύσκολες στιγμές της. «Αυτό το μάτια που δεν βλέπονται γρήγορα λησμονιούνται είναι αν έχουν πάρα πολύ καιρό να βρεθούνε ή αν δεν έχουν βρεθεί ποτέ κατά βάθος», λέει άλλωστε. Και πράγματι, στις μεγάλες περιπέτειες της υγείας της, είχε χέρια να την συντρέξουν και μάτια να στηριχθεί.
Τα κομμάτια της ήταν σαν ένα προσωπικό ημερολόγιο ενός κοριτσιού που πίστευε πως κανένας δεν θα την καταλάβει κι όμως πολλοί ταυτίστηκαν μαζί της. Για τα ήσυχα βράδια που η Αθήνα ανάβει σαν μεγάλο καράβι που θα ‘σαι μέσα και εσύ. Για το μπαρ το ναυάγιο που βρέθηκε να τα πίνει με έναν άγιο. Για τον χρυσό πρίγκιπά της που τον ψάχνει εδώ και μια ζωή. Για τον Τάκη που παίζουνε μαζί σκάκι και ρίχνει τις στάχτες έξω από το τασάκι. Για τον λύκο που βγαίνει στις 12, την ώρα των τρελών. Για τον κόσμο που δεν είναι πουθενά πιο τρυφερός από το δικό σου ροζ. Για την Σερενάτα που όλη την ζωή της θα είναι το γατί της. Για την καρδιά της που δεν την χαρίζει με τόκο. Για τόσα και άλλα τόσα, στίχους φτιαγμένους με μεράκι και ψυχή, την δική της ψυχή που βρίσκει την δική μας και της προσδίδει το πιο γλυκό τσάκισμα.
Η Αρλέτα κατάφερε να δημιουργήσει ένα δικό της είδος μουσικής που έσβησε την ίδια στιγμή με εκείνη και γεννιέται μόνο κάθε φορά που πατάς το play σε ένα τραγούδι της. Η ταπεινή της στάση απέναντι στην ζωή, η φωνή της που χωρίς φανφάρες είναι μαγευτική, η φαντασία της και το ποιητικό της πείσμα σε κάνουν να την ερωτεύεσαι. Και η ίδια ζούσε από τον έρωτα. «Στα 20 μου, στην πρώτη μου συνέντευξη ρωτήθηκα αν είμαι ερωτευμένη. Απάντησα με τι; Με άνθρωπο; Θεωρούμε ότι ο μόνος που είναι άξιος να ερωτευτούμε είναι ο άνθρωπος. Εγώ ερωτεύομαι συνέχεια με πράγματα, με ζώα, με τοπία, με τα πάντα. Ελπίζω και εύχομαι αυτό να μη σταματήσει ποτέ.» Νομίζω, πως δεν σταμάτησε ποτέ.
ΥΓ: «Δεν υπάρχει ευτυχία διαρκείας. Ευδαιμονία υπάρχει. Υπάρχουν στιγμές ευτυχισμένες, υπάρχει η κατάσταση που τα έχεις καλά με τον εαυτό σου και με τους γύρω σου. Αυτό χρειάζεται δουλειά και για να το κάνεις πρέπει να έχεις χρόνο. Και ο σύγχρονος άνθρωπος δεν έχει χρόνο. Είναι πολύ απασχολημένος με το να συσσωρεύει πράγματα. Προσωπικά δεν το είχα ποτέ αυτό, το μόνο πράγμα που συσσώρευσα ήταν κιθάρες.»
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η Μαμά μου, η Αρλέτα, athensvoice.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Αρλέτα – Βιογραφία, sansimera.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Η Αρλέτα αυτοβιογραφείται στους Αθηναίους της lifo, lifo.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Ένα αφιέρωμα στην ξεχωριστή, υπέροχη Αρλέτα που πέθανε σαν σήμερα, μέσα από τα λόγια της, lifo.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Η Αρλέτα στο «Συν και Πλην» (συνέντευξη), διαθέσιμο εδώ.
