Του Γιώργου Σγούρδα,
Ο Μάνος Χατζιδάκις υπήρξε μια μεγάλη προσωπικότητα για τα ελληνικά μουσικά πράγματα. Ήταν ένας μουσικός «χωρίς σύνορα», ο οποίος μπορούσε να παίξει, να γράψει, να συνθέσει, να διευθύνει ή και να αναδείξει μουσική άλλων δημιουργών με εξαιρετικά αποτελέσματα. Έξι συν ένας δίσκοι με βασικό συντελεστή τον Μάνο Χατζιδάκι μάς ταξιδεύουν σε σημαντικά σημεία της πολύπλευρης καριέρας του, από το Ρεμπέτικο στο Αρχαίο Θέατρο, στα χρόνια της Αμερικής και τέλος, στην Ορχήστρα των Χρωμάτων.
Έξι λαϊκές ζωγραφιές
Στις 31 Ιανουαρίου 1949, στο Θέατρο Τέχνης, ο Μάνος Χατζιδάκις έδωσε την περίφημή του διάλεξη για το ρεμπέτικο, όπου ανέδειξε την ιδιαιτερότητα και τον πλούτο ενός είδους που τελικά, έφτασε να είναι μέρος της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Στον δίσκο αυτόν, ο Μάνος Χατζιδάκις παίζει στο πιάνο έξι διάσημα ρεμπέτικα όπως η «Συννεφιασμένη Κυριακή» ή το «Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι», τα οποία έχει επεξεργαστεί ο ίδιος. Κυκλοφόρησε το 1954 μαζί με τη συλλογή Για μια μικρή λευκή αχιβάδα. Διαθέσιμο εδώ.
Όρνιθες
Τι να πρωτοπεί κανείς για τις Όρνιθες; Η μουσική για την θρυλική παράσταση της αριστοφανικής κωμωδίας το 1955 με συντελεστές μεταξύ άλλων τους Χατζιδάκι, Κάρολο Κουν και Γιάννη Τσαρούχη έχει πλούσια έμπνευση, πολύχρωμη ενορχήστρωση και μπορεί να ταιριάξει με κάθε γούστο, από την χορωδιακή «Αν κανείς σας ω! θεατές μας», το αβάντ-γκαρντ «Πέταγμα των πουλιών» και την με άρωμα βερισμού «Άρια της Αηδόνας», ως τις υπέροχες μελωδίες των «Ω καλή μου ξανθιά» και «Οι κύκνοι», το «Μάγκικο», «Η βουλή» και με κορωνίδα τη διάσημη «Πάροδο» και την σατιρικά δοξαστική «Έξοδο». Κυκλοφόρησε το 1965. Διαθέσιμο εδώ.
Το Χαμόγελο της Τζοκόντα
Ένας από του πιο διάσημους δίσκους του Χατζιδάκι και από τα λίγα ορχηστρικά έργα του χωρίς φωνή. Για κάθε ένα από τα δέκα κομμάτια, ο Χατζιδάκις έγραψε και ένα μικρό κείμενο, συνθέτοντας μια ιστορία εμπνευσμένη από τη μυστηριώδη γυναίκα που τυχαία είδε στην 5η Λεωφόρο της Νέας Υόρκης, μια μέρα του 1963. Κυκλοφόρησε το 1965 με παραγωγό τον Quincy Jones. Διαθέσιμο εδώ.
Reflections
Ένας διαφορετικός δίσκος, για τον οποίο ο Χατζιδάκις συνεργάστηκε με τους New York Rock & Roll Ensebmle. Γνωστότερα είναι αδιαμφισβήτητα τα νο.5 “Kemal”, νο.6 “Dedication” και νο.9 “Noble Dame”, αλλά μη διστάσετε να ακούσετε όλο το album. Κυκλοφόρησε το 1965 (διαθέσιμο εδώ), ενώ το 1992 κυκλοφόρησε στην Ελλάδα με ελληνικούς στίχους ως «Αντικατοπτρισμοί» με την Αλίκη Καγιαλόγλου, και το 2005 κυκλοφόρησε η διασκευή (βρείτε την εδώ) των Raining Pleasure.
Ο Μεγάλος Ερωτικός
Σύνθετο, αλλά με απλότητα, πληθωρικό, αλλά με έναν βασικό προσανατολισμό: τον έρωτα. Ένα έργο του οποίου τα 11 ποιήματα, που χρησιμοποιούνται, καλύπτουν ένα φάσμα χιλιετιών της ελληνικής ποίησης, από την Σαπφώ («Κέλομαί σε γογγύλα») έως τον Ελύτη («Με την πρώτη σταγόνα της βροχής»). Ένα έργο σκοτεινό, παθιασμένο, πονεμένο, λυτρωτικό, μυστηριώδες, τραγικό και τελετουργικό, όλα και τίποτα από αυτά. Γεννημένο στα χρόνια της Χούντας, κυκλοφόρησε το 1972, το έργο κατηγορήθηκε ως «εκτός τόπου και χρόνου», μα ο Χατζιδάκις δήλωνε πως αναζητούσε «τι ενδιαφέρει τον τόπο ουσιαστικά και όχι καιροσκοπικά». Τραγουδάνε ο Δημήτρης Ψαριανός και η ανεπανάληπτη Φλέρυ Ντατωνάκη. Διαθέσιμο εδώ.
Tα Παράλογα
Την υπέροχη μουσική του Μάνου Χατζιδάκι τραγουδάνε ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Ηλίας Λιούγκος, η Μελίνα Μερκούρη, ο Διονύσης Σαββόπουλος και η Μαρία Φαραντούρη. Η ασυνήθιστη ομάδα έδωσε ένα αριστούργημα της ώριμης περιόδου του Χατζιδάκι, το οποίο κυκλοφόρησε το 1976. Ακούστε και τα οργανικά μέρη του έργου, δεν θα απογοητευτείτε. Βρείτε το έργο εδώ.
Astor Piazzolla. Bandoneon sinfonico
Γνωρίζατε ότι ο Piazzolla έδωσε την τελευταία συναυλία του στην Αθήνα, προσκεκλημένος από τον Μάνο Χατζιδάκι να συνεργαστεί με την Ορχήστρα των Χρωμάτων; Η Ορχήστρα των Χρωμάτων είναι το τελευταίο ίσως τέκνο του Χατζιδάκι, για το οποίο άφησε στην άκρη ακόμη και τη σύνθεση. Το αποτέλεσμα, βέβαια, ήταν μια ορχήστρα που στα 22 χρόνια λειτουργίας της σημάδεψε το πολιτιστικό γίγνεσθαι της χώρας και έφερε την Ελλάδα να καινοτομεί πανευρωπαϊκά. Εδώ θα ακούσετε αποκλειστικά tangos, μα και ένα concerto για bandoneon και την ορχήστρα του Piazzolla. Ο δίσκος κυκλοφόρησε το 1995 και μπορείτε να τον βρείτε εδώ.
Συνοψίζοντας, οι επτά παραπάνω δίσκοι σκιαγραφούν ένα σημαντικό μέρος της ζωής και του έργου του Μάνου Χατζιδάκι, αλλά και της καλλιτεχνικής του πληθωρικότητας. Αν, όμως, ενδιαφέρεστε να αναζητήσετε περεταίρω το έργο του μεγάλου μουσικού, με χαρά θα βρείτε έργα όπως: Η εποχή της Μελισσάνθης, η Πορνογραφία, και βέβαια, το νεανικό Για μια μικρή λευκή αχιβάδα, μα και πολλά άλλα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Μάνος Χατζιδάκις, manoshadjidakis.com, διαθέσιμο εδώ
- Οι μικρές ιστορίες από το “Χαμόγελο της Τζοκόντας” του Μάνου Χατζιδάκι, iporta.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ο Μάνος Χατζιδάκις μιλά για τον “Μεγάλο Ερωτικό”, youtube.com, διαθέσιμο εδώ
