Της Ραφαέλας Χρυσοστόμου,
Έχουμε αναλογιστεί ποτέ τι σημαίνει για εμάς ελευθερία; Πόσες φορές ονειρευτήκαμε ότι ζούμε σε ένα διαφορετικό κόσμο, σε μια κοινωνία με τους δικούς μας νόμους ή καμιά φορά και με καθόλου νόμους;
Αυτό το όνειρο έκανε πραγματικότητα ο ευρηματικός και καινοτόμος Giorgio Rosa! Δεκαετία του 60’, πεντακόσια μέτρα έξω από τα χωρικά ύδατα της Ιταλίας, συνολικά 11,5 χιλιόμετρα από την ακτή της πόλης Ρίμινι, κατασκεύασε το δικό του νησί – μια πλατφόρμα 400 τετραγωνικών μέτρων, με το όνομα «Η δημοκρατία της Νήσου των Ρόδων». Στην ταινία παρουσιάζεται ο ευρηματικός τρόπος με τον οποίο ο ήρωας εκμεταλλεύτηκε σημεία που δεν κάλυπτε επαρκώς η νομοθεσία, σε συνδυασμό και με τη γραφειοκρατία, με αποτέλεσμα να αξιοποιήσει αυτά τα «παραθυράκια» για να εξυπηρετήσει το σκοπό του.
Πώς, λοιπόν, τα γεγονότα αυτής της πραγματικής ιστορίας ξαναζωντανεύουν μέσω μιας ιταλικής βιογραφικής κωμικοδραματικής ταινίας; Το 2017, λίγο πριν το θάνατό του, οι παραγωγοί ταινιών του Netflix συναντήθηκαν με τον 92χρονο Giorgio Rosa , για να τους δώσει το «πράσινο φως» να μεταφέρουν την άγνωστη για πολλούς ιστορία του στις οθόνες μας.
Στην ταινία, με σκηνοθεσία του Sydney Sibilia, πρωταγωνιστεί ο Ιταλός ηθοποιός Elio Germano στο ρόλο του μηχανικού Rosa και πλαισιώνεται από μια ομάδα καταξιωμένων ηθοποιών, όπως Matilda De Angelis, Leonardo Lidi, Fabrizio Bentivoglio, Luca Zingaretti και François Cluzet. Έκανε πρεμιέρα στις 9 του Δεκέμβρη το 2020 στην διαδικτυακή πλατφόρμα του Netflix .
Αξίζει να τονίσουμε ότι το στοιχείο του χιούμορ, τα σκηνικά που μας παραπέμπουν σε μια άλλη δεκαετία και η μουσική υπόκρουση που τα συνοδεύει κάνουν την παρακολούθηση της ταινίας πολύ ευχάριστη.
Ο σκηνοθέτης επιλέγει να ξεκινήσει με αναδρομικό τρόπο την αφήγηση της ιστορίας, γι’ αυτό το λόγο στην πρώτη σκηνή τοποθετεί τον πρωταγωνιστή της ταινίας στο χώρο αναμονής, εντός του κτιρίου του Συμβουλίου της Ευρώπης, στο Στρασβούργο. Πώς και γιατί κατέληξε εκεί θα μάθουμε στη συνέχεια. Ας το πάρουμε, όμως, από την αρχή. Όπως κάθε άνθρωπος, έτσι και ο Rosa, πέρασε μια περίοδο στη ζωή του που όλα πήγαιναν στραβά. Η απόλυση από τη δουλειά του, η κακή σχέση με τους γονείς του και η ερωτική απογοήτευση που βίωσε, σε συνδυασμό με την συντηρητική κοινωνία της εποχής, ώθησαν τον Ιταλό μηχανικό να συλλάβει αυτή την παράτολμη και ουτοπική ιδέα. Ένα νησί, μια μικρή κοινωνία, που θα είναι συνώνυμο της ελευθερίας.
Όμως, δεν θα τα είχε καταφέρει χωρίς την βοήθεια του καλού του φίλου Maurizio Orlandini, ο οποίος όντας κι αυτός σε παρόμοια κατάσταση, βρίσκει την ιδέα του φίλου του εξαιρετική. Έτσι, άρχισε η κατασκευή της πλατφόρμας, η οποία ανυψώθηκε 26 μέτρα πάνω από το ύψος της θάλασσας, στηριζόμενη σε πυλώνες από χάλυβα. Παρόλο που στην ταινία αναφέρεται ότι διήρκησε σχεδόν έξι μήνες, στην πραγματικότητα η ανέγερση χρειάστηκε περίπου μια δεκαετία για να ολοκληρωθεί, από το 1957 μέχρι το 1968.
Το 1968 ανακηρύσσει το νησί ανεξάρτητο κράτος με την ονομασία «Δημοκρατία της Νήσου των Ρόδων» και αυτοανακηρύσσεται πρόεδρος. Αξιοσημείωτο είναι ότι η αυθεντική ονομασία του νησιού είναι γραμμένη στην επίσημη γλώσσα «Εσπεράντο» και προφέρεται ως «Respubliko de la Insulo de la Rozoj». Πρώτοι κάτοικοι του νησιού ήταν ένας ναυαγός και ένας Γερμανός άπατρις.
Όσο η παρέα μεγάλωνε, από διάφορους φίλους και τυχοδιώκτες, ο Rosa αποφάσισε να τους διορίσει Υπουργούς. Άλλωστε, γιατί όχι; Αφού πλέον το κρατίδιο είχε δική του σημαία, νόμισμα, γραμματόσημα, ακόμα και διαβατήριο. Στην πλατφόρμα στεγαζόταν μπαρ, καφετέρια, εστιατόριο, κατάστημα σουβενίρ και ταχυδρομείο. Όλα αυτά τράβηξαν την περιέργεια του κόσμου, με αποτέλεσμα, το νησί να γίνεται όλο και πιο διάσημο και να αρχίσει να υποδέχεται, επί καθημερινής βάσεως, όλο και περισσότερους τουρίστες από διάφορα μέρη της Ευρώπης, αφού φημιζόταν για τα πάρτι που διοργανώνονταν εκεί.
Παράλληλα, εκείνη τη χρονική περίοδο, παγκοσμίως σημειώνονταν διαδηλώσεις για τον πόλεμο του Βιετνάμ, για τα πολιτικά δικαιώματα και την «Άνοιξη της Πράγας», ενώ είχε ήδη ξεσπάσει ο «Μάης του ’68» στη Γαλλία. Στην ταινία αναφέρει χαρακτηριστικά, ότι ενώ στη Γαλλία μάχονταν για έναν καλύτερο κόσμο, αυτοί τον κατασκεύασαν μόνοι τους. Στις εφημερίδες, τα νέα για το νησί αντιμετωπίζονταν ως σπουδαιότερα σε σχέση με τα υπόλοιπα γεγονότα της εποχής.
Ωστόσο, ο Rosa δεν ήθελε το νησί να είναι απλά μια ντισκοτέκ. Αναζητούσε κάτι περισσότερο – διεθνή αναγνώριση! Έτσι, έστειλε αίτημα επί τούτου στον ΟΗΕ, με επακόλουθο να ειδοποιηθεί και η ιταλική κυβέρνηση, αφού χιλιάδες κόσμου έστελναν καθημερινά γράμματα για αποκήρυξη της ιταλικής τους υπηκοότητας, με σκοπό να αποκτήσουν υπηκοότητα στο νησί των Ρόδων.
Η ιταλική κυβέρνηση, η οποία αρχικά έβλεπε την περίπτωση του νησιού ως κάτι ασήμαντο, κατάλαβε ότι τελικά έπρεπε να δράσει. Μετά από έρευνα των αρχών, κατηγόρησαν τον Rosa για διάφορες παρανομίες και κυρίως για φοροδιαφυγή. Ωστόσο, μετά από την αποτυχημένη τους προσπάθεια να τον δελεάσουν με την παροχή προνομίων, δεν τους έμειναν και πολλές επιλογές, αφού το νησί βρισκόταν εκτός χωρικών υδάτων και επομένως, δεν είχαν δικαιοδοσία.
Η ταινία προς το τέλος επανέρχεται στο Συμβούλιο της Ευρώπης, όπου συγκάλεσαν έκτακτη σύσκεψη για να εξετάσουν την υπόθεση. Όμως, μετά από μια τηλεφωνική επικοινωνία που είχε μαζί με τον Ιταλό Υπουργό Εσωτερικών, ο μηχανικός αναγκάζεται να εγκαταλείψει το Στρασβούργο και να επιστρέψει άρον άρον στο Ρίμινι, αφού δέχθηκε απειλές ότι θα βομβαρδίσουν το νησί.
Τελικά, στις 11 Φεβρουαρίου του 1969, το ιταλικό ναυτικό έριξε δυναμίτη στην πλατφόρμα και την κατέστρεψε, ενώ δεν υπήρχε κανένας πάνω, αφού προηγουμένως οι ιταλικές στρατιωτικές δυνάμεις έκαναν απόβαση και κατέλαβαν το νησί. Σημαντικό είναι να αναφέρουμε ότι εξαιτίας αυτού του συμβάντος και προς αποφυγή παρόμοιων περιστατικών, ο ΟΗΕ επέκτεινε τα όρια των εθνικών χωρικών υδάτων από 6 σε 12 ναυτικά μιλιά παγκοσμίως, ρύθμιση που ισχύει μέχρι και σήμερα!
Στις τελευταίες σκηνές της ταινίας, κατά τη συνομιλία του Ιταλού Υπουργού και του Rosa, ο τελευταίος λέει την εξής φράση, που κατά την άποψή μου αποτελεί τροφή για σκέψη: «Μιλάτε πολύ για ελευθερία, μα η ελευθερία σας έχει όρους. Η απόλυτη ελευθερία σας τρομάζει».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Rose Island Review – Στο Netflix ξαναγράφεται η ιστορία του θρυλικού “Νησιού των Ρόδων”, unboxholics.com, διαθέσιμο εδώ.
- Το Πλωτό Έθνος (L’incredibile storia dell’Isola delle Rose / Rose Island) (2020) (Netflix), myfilm.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Rose Island: H απίστευτη ιστορία ενός μηχανικού που έφτιαξε το δικό του «νησί» και έγινε εχθρός της Ιταλίας, lifo.gr, διαθέσιμο εδώ.
