Της Μαρίας Φράγκου,
Ναρκωτικά, ένα φαινόμενο που διχάζει. Μερικοί υποστηρίζουν πως η νομιμοποίησή τους θα ήταν καταστροφική, μιας και θα ωθούσε πιθανότατα πολλούς νέους στη χρήση και, ακολούθως, στην εξάρτηση από αυτά, οδηγώντας τους τελικά στον θάνατο. Υπάρχει, βέβαια, και μία μερίδα πολιτών που ισχυρίζεται πως η νομιμοποίησή τους θα αποθάρρυνε απλώς το παράνομο εμπόριο εξαρτησιογόνων ουσιών, ενώ παράλληλα θα απομάκρυνε τους νέους, επειδή το απαγορευμένο έχει ανέκαθεν μία γοητεία. Πώς εξελίσσεται σήμερα το φαινόμενο αυτό και πώς το αντιμετωπίζει η κυβέρνηση του Μεξικού με τη νέα νομοθεσία της;
Λίγες ημέρες πριν, το Ανώτατο Δικαστήριο του Μεξικού αποφάσισε να νομιμοποιήσει την καλλιέργεια και χρήση της μαριχουάνας για ψυχαγωγικούς σκοπούς, πράξη που εξόργισε τον Πρόεδρο της χώρας. Τα 8 από τα 11 μέλη του ανώτατου δικαιικού οργάνου της χώρας αποφάσισαν, ύστερα από πολλές ακόμη προσπάθειες, πως όποιος νόμος απαγορεύει τη χρήση μαριχουάνας από ενήλικες, κρίνεται αντισυνταγματικός. Ο Πρόεδρος Andrés Manuel López Obrador (AMLO), μία ημέρα μετά από την επίσημη, «ιστορική» απόφαση του δικαστηρίου, έκανε μία σαφή δήλωση πάνω στο θέμα, χαρακτηρίζοντας τη νόμιμη πώληση της κάνναβης ως πράξη ανήθικη. Μάλιστα, είναι η πρώτη φορά που ο Μεξικανός Πρόεδρος ξεκαθαρίζει τη θέση του, υποστηρίζοντας πως η απόφαση αυτή θα δώσει χώρο στην αγορά ναρκωτικών, ενισχύοντάς την σημαντικά. Ακόμη, θεωρεί απαράδεκτο το γεγονός ότι ξένες εταιρίες σκέφτονται να συνεργαστούν με την μεξικάνικη αγορά μαριχουάνας, όντας πρόθυμες να πληρώνουν και τους αντίστοιχους φόρους, με το σκεπτικό ότι θα ενισχύσουν την οικονομία του κράτους. Κάτι τέτοιο συνιστά εμφανώς εκμετάλλευση, αφού δε νοείται ένα κράτος να κερδοφορεί με ουσίες που θέτουν σε κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία.
Εδώ έγκειται και η διαφωνία του Προέδρου με τους Υπουργούς και τους συμβούλους του, που τόσο καιρό προετοίμαζαν το έδαφος για τη δημιουργία μίας βιομηχανίας κάνναβης στη χώρα. Η στάση του AMLO καθιστά σαφέστατα τα σχέδιά τους δυσκολότερα, ενώ παράλληλα δημιουργεί εντάσεις ανάμεσα στα μέλη της κυβέρνησης. Συγκεκριμένα, ο Υπουργός Οικονομικών Arturo Herrera ήδη πριν από έναν χρόνο τόνισε πως η μαριχουάνα θα έπρεπε να φορολογείται όπως το αλκοόλ και η Υπουργός Εσωτερικών, Olga Sánchez Cordero, τάχθηκε υπέρ της πώλησης των πρώτων συσκευασιών μαριχουάνας. Μέχρι και ο διευθυντής για την πολιτική ναρκωτικών της Λατινικής Αμερικής στην Ουάσιγκτον, John Walsh, θεωρεί ότι η απόφαση του δικαστηρίου αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για μία χώρα όπως το Μεξικό, που έχει σχεδόν καταστραφεί από τον χρόνιο, παράνομο πόλεμο ναρκωτικών, συμπληρώνοντας πως η Βόρεια Αμερική οδεύει επίσης προς τον δρόμο της νομιμοποίησης της μαριχουάνας. Ας σημειωθεί πως η απόφαση θα είχε ληφθεί ήδη από τον Απρίλιο από την Γερουσία, εάν δεν υποστήριζε ο συντονιστής της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος Morena ότι το σχετικό κείμενο περιείχε «ασυνέπειες».
Στο σημείο αυτό κρίνεται απαραίτητη η ενδελεχής εξέταση της απόφασης του δικαστηρίου. Καταρχάς, σύμφωνα με τους νομοθέτες, η απόφαση δεν απαγορεύει στο Υπουργείο Υγείας να ελέγχει την ανάπτυξη και καλλιέργεια τέτοιων φυτών, νομιμοποιώντας την κατανάλωση ναρκωτικών ουσιών μόνον για τους ενήλικες και όχι για τα παιδιά. Επιπλέον, κατά τα λεγόμενα των δικηγόρων της υπόθεσης, η νομιμοποίηση της κάνναβης θα απελευθέρωνε την αστυνομία από χρονοβόρες έρευνες σχετικές με το παράνομο κάπνισμα και θα έστρεφε το ενδιαφέρον της προς τα σημαντικότερα προβλήματα της χώρας. Αξίζει, ωστόσο, να αναφερθεί πως η χρήση ναρκωτικών στο Μεξικό έχει στοιχίσει τη ζωή σε τουλάχιστον 150.000 πολίτες, όπως αποκάλυψε το Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων.
Η απόφαση δεν είναι και τόσο παράλογη, αν σκεφτεί κανείς ότι οι διεργασίες πάνω στο εν λόγω ζήτημα ξεκίνησαν από το 2009, όταν καταργήθηκαν οι ποινές για κατοχή κάνναβης λιγότερης από 5 γραμμάρια, ενώ το 2017 κατοχυρώθηκε νομικά η χρήση της για ιατρικούς λόγους. Ο Andres Aguinaco, ένας Μεξικανός πολίτης, υποστήριξε πως η νομιμοποίηση της μαριχουάνας είναι σαν να χρειάζεσαι άδεια για να οδηγήσεις το αμάξι σου. Ο ίδιος, μάλιστα, κέρδισε μία σχετική δίκη το 2015, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για τη λήψη της παρούσας απόφασης από το δικαστήριο. Είναι φανερό πως το Μεξικό είχε διάθεση να νομιμοποιήσει την παρούσα ουσία, αλλά η δημιουργία μιας ολόκληρης βιομηχανίας κάνναβης βρισκόταν μακριά στον ορίζοντα μέχρι την απόφαση της Δευτέρας.
Καταλήγοντας, η χρήση και το εμπόριο εξαρτησιογόνων ουσιών ήταν, είναι και θα είναι ένα φαινόμενο που μαστίζει τις περισσότερες κοινωνίες στον κόσμο. Η αντιμετώπισή του συνιστά ένα δυσεπίλυτο πρόβλημα, καθώς πίσω του κρύβεται μια ολόκληρη αγορά μαριχουάνας και όχι μόνο, στην οποία πολλές εταιρίες και κυκλώματα έχουν στηρίξει τις ελπίδες τους για κερδοφορία. Σίγουρα, τα ναρκωτικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για ιατρικούς σκοπούς, όμως, σε πολύ συγκεκριμένες περιπτώσεις. Επομένως, ας γίνει κατανοητό πως κανένα κράτος δεν πρέπει να νομιμοποιεί εξαρτησιογόνες ουσίες που θολώνουν την κρίση μας και βλάπτουν την υγεία μας, αφού έτσι επηρεάζουν κυρίως τις εύθραυστες συνειδήσεις της νεολαίας και «προμοτάρουν» επικίνδυνες συνήθειες.
