Του Νίκου Μελιτσιώτη,
Η μοίρα τούς συμπεριφέρθηκε περίεργα. Τους χάρισε ευγενική καταγωγή, πλούτη, αίγλη. Ανέλαβαν τα ηνία μιας χώρας, την οποία αγάπησαν, χωρίς όμως να αγαπηθούν ολοκληρωτικά από τους κατοίκους της. Πάλεψαν να κυβερνήσουν με σύνεση και σωφροσύνη, όμως τα λάθη τους και οι δυσκολίες που ανέκυψαν οδήγησαν στην καταστροφή. Ο Όθωνας και η Αμαλία έζησαν μια πολυτάραχη ζωή από την οποία, αν και ποτέ δεν έλειψαν τα υλικά αγαθά, έλειψε κάτι σημαντικότερο: Ένα παιδί, που θα ομόρφαινε τη ζωή τους και θα αποτελούσε τη συνέχειά τους, τόσο στη ζωή όσο και στο θρόνο, αν αυτό ήταν αγόρι.
Γύρω από το μεγάλο ζήτημα της ατεκνίας του βασιλικού ζεύγους κυκλοφόρησαν πολλές εκδοχές και ερμηνείες. Βέβαια, την εποχή εκείνη, η επιστήμη ήταν πολύ λιγότερο ανεπτυγμένη, με αποτέλεσμα οι γνωματεύσεις να είναι απλοϊκότερες, οι θεραπείες μετρίως αποτελεσματικές και, συνεπώς, το κοινωνικό στίγμα αντιστρόφως ανάλογο. Δεν ήταν λίγες οι φωνές που υποστήριζαν πως ο Όθωνας ήταν «ανίκανος» και η βασίλισσα «παρθένα». Η ίδια η βασίλισσα είχε απαγορεύσει κάθε συζήτηση για το φλέγον αυτό ζήτημα, αν και η πικρία της για αυτό ήταν μεγάλη.
Όπως είναι φυσικό, ένα τόσο σοβαρό ζήτημα απασχόλησε τόσο τους Έλληνες γιατρούς που πλαισίωναν το ζεύγος, όσο και τους γιατρούς των δύο οίκων, από τους οποίους προέρχονταν ο Όθωνας και η Αμαλία. Αν και οι αντιλήψεις της εποχής ήθελαν το βάρος της ατεκνίας ενός ζεύγους να βαραίνει τη γυναίκα, χωρίς να εξαιρείται ούτε καν το βασιλικό ζεύγος, στο στόχαστρο μπήκε και ο Όθωνας. Έπειτα από εξετάσεις στις οποίες υποβλήθηκε, διαπιστώθηκε έντονος ερεθισμός στα γεννητικά του όργανα. Για την αντιμετώπιση της πάθησης οι γιατροί τού συνέστησαν περιορισμό της ιππασίας και ανάπαυση τριών ωρών μετά από κάθε επαφή με τη γυναίκα του, ενώ υποστήριζαν πως πιθανόν η φουστανέλα, την οποία είχε υιοθετήσει ως ενδυμασία, πιθανότατα επιδείνωνε το πρόβλημά του. Τέλος, οι Έλληνες και Βαυαροί ιατροί καταλήγουν πως ίσως πάθαινε πρόωρη εκσπερμάτωση.
Το 1953, ο καθηγητής Μαιευτικής και Γυναικολογίας Νικόλαος Λούρος, δημοσίευσε, σε ένα ευσύνοπτο βιβλίο με τίτλο «Ανέκδοτα έγγραφα σχετικά με την ατεκνία των βασιλέων Οθωνος και Αμαλίας». Σε αυτό, ο καθηγητής φέρνει στη δημοσιότητα 10 έγγραφα από το αρχείο του Νικολάου Κωστή, Πρώτου Καθηγητή της Μαιευτικής και επίσημου γιατρού της Αμαλίας, τα οποία μοιραζόταν με τους Βαυαρούς συναδέλφους του. Το συμπέρασμα που εξάγει είναι το εξής: «Τόσο ο βασιλεύς Οθων, όσο και η Αμαλία παρουσίασαν ψυχοσωματικές ανωμαλίες, που δεν τους επέτρεψαν ν’ αποκτήσουν διάδοχον». Σε αυτά επίσης προτεινόταν η «θεραπεία των σπόγγων», οι οποίοι έπρεπε, σύμφωνα με τις οδηγίες, να τοποθετούνται μέσα στον κόλπο κάθε βράδυ «εν κατακλίσει», πρώτα από την μαία και στη συνέχεια από την ίδια τη βασίλισσα, ενώ έπρεπε να ακολουθήσει λουτρό και παραμονή αυτών για 24 ώρες, μέχρι να ανανεωθούν.
“Η ατεκνία των βασιλέων Όθωνα και Αμαλίας και οι ιστορικές συνέπειες”
Σε αυτό το σημείο να τονιστεί το γεγονός πως, της άποψης αυτής προηγήθηκε μια διαφορετική γνωμάτευση, της οποίας οι συνθήκες και οι στόχοι είναι ομιχλώδεις. Τα αδέρφια της Αμαλίας, μετά τον θάνατό της, το 1875, ζήτησαν νεκροψία, παρά το γεγονός πως πέθανε από φυσικά αίτια. Τη νεκροψία εκτέλεσε ο παθολογοανατόμος Dr Viche, ο οποίος απεφάνθη πως η Αμαλία πέθανε παρθένα! Αν και η αλήθεια απέχει αρκετά, όπως θα δούμε στη συνέχεια, και η επιστήμη του δευτέρου μισού του 19ου αιώνα δεν ήταν στο επίπεδο του σήμερα, η κόντρα μεταξύ των οίκων του Όθωνα και της Αμαλίας για τη διαδοχή του θρόνου ίσως να γέννησε, ή και να οδήγησε στη διαρροή της γνωμάτευσης αυτής.
Όμως, η ιατρική αλήθεια, απαλλαγμένη από κάθε προκατάληψη και κακεντρέχεια, βγαίνει πάντα στο φως. Ο μαιευτήρας-γυναικολόγος Λάζαρος Βλαδίμηρος, ο κυτταρολόγος Αριστείδης Διαμάντης, και ο ουρολόγος Γιώργος Ανδρούτσος κυκλοφόρησαν, από τις Ιατρικές Εκδόσεις Ζήτα, το βιβλίο τους με τίτλο «Το αίτιο της ατεκνίας της Βασίλισσας Αμαλίας». Σε αυτό, επανεξετάζουν τα δεδομένα που εξέδωσε ο Νικόλαος Λούρος, επικεντρώνοντας την προσοχή τους στα τέσσερα ανατομικά σχεδιαγράμματα, τα οποία αποκαλύπτουν την πραγματική αιτία. Η Αμαλία δεν μπορούσε να τεκνοποιήσει, εξαιτίας της συγγενής απλασίας ή αγενεσίας του κόλπου της. Ουσιαστικά, τα γεννητικά της όργανα δεν είχαν αναπτυχθεί, με αποτέλεσμα η επαφή να μην είναι εφικτή, και κάθε προσπάθεια να συνοδεύεται από αφόρητους πόνους. Η επιστημονική κοινότητα είναι πλέον σίγουρη πως η Αμαλία έπασχε από το σύνδρομο MRKH (Mayer Rokitansky Küster Hauser), η οποία είναι αρκετά σπάνια.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Ε. Πουλάκου-Ρεμπελάκου, Ν. Τόμπρος, Κ. Τσιάμης, Γ. Κρεατσάς Η ατεκνία των βασιλέων Όθωνα και Αμαλίας και οι ιστορικές συνέπειες, στο Συλλογικό έργο (2007) Εφηβική γυναικολογία αναπαραγωγή και εμμηνόπαυση, Τόμος 19 Τεύχος 3. Αθήνα: Ελληνική Εταιρεία Παιδικής και Νεανικής Γυναικολογίας
- Γ. Ρωμαίος (2018) Η απόπειρα δολοφονίας και η «διάκρισις των φύλων», στην εφημερίδα Τα Νέα (2021) Διαθέσιμο εδώ [Τελευταία πρόσβαση 4 Ιουλίου]
- Τ. Επτακοίλη (2021) Το ιατρικό μυστικό της βασίλισσας Αμαλίας Σε Συλλογικό έργο (2021)
Η Καθημερινή. Διαθέσιμο εδώ [Τελευταία πρόσβαση 4 Ιουλίου]
