Της Εμμανουέλας Μπουλταδάκη,
Από την ανακάλυψη της πυρηνικής ενέργειας μέχρι σήμερα, υπήρξαν πολυάριθμες προσπάθειες για να περιορισθεί η ανεξέλεγκτη χρήση της από τα κράτη, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφικές συνέπειες, όπως αποδεικνύει το παράδειγμα των ιαπωνικών πόλεων Χιροσίμα και Ναγκασάκι. Ωστόσο, η πυρηνική ενέργεια δεν έχει μόνο αρνητική πλευρά. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για ειρηνικούς σκοπούς, όπως για την παραγωγή ηλεκτρισμού μέσω της χρήσης πυρηνικού αντιδραστήρα. Άλλες σημαντικές χρήσεις της είναι για την παροχή ενέργειας για τα υποβρύχια και τα αεροπλανοφόρα, καθώς και στη διευκόλυνση της γεωργίας και της βιομηχανίας.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση η χρήση της πυρηνικής ενέργειας άρχισε τη δεκαετία του 1950 για την αντιμετώπιση της έλλειψης συμβατικής ενέργειας. Με αυτόν τον τρόπο τα κράτη μέλη θεωρούσαν ότι θα πετύχουν ενεργειακή αυτάρκεια. Για να πετύχουν αυτόν το στόχο, δημιούργησαν την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας (ΕΚΑΕ ή αλλιώς EURATOM) με την οποία θα επιτυγχάνονταν η ανάπτυξη του κλάδου της πυρηνικής ενέργειας και θα διασφαλιζόταν η χρήση της για ειρηνικούς σκοπούς μόνο. Κατά συνέπεια, η πυρηνική ενέργεια παρουσιάστηκε ως εναλλακτική λύση για τα ορυκτά καύσιμα, καθώς δεν εκπέμπει υψηλά ποσοστά διοξειδίου του άνθρακα. Επιπλέον, αποτελούσε βασική ενεργειακή πηγή για 13 από τα 27 κράτη μέλη της Ε.Ε.
Μετά τα γεγονότα στο Τσερνόμπιλ το 1986 και το 2011 στη Φουκοσίμα, με την πρόκληση μεγάλων πυρηνικών καταστροφών, η χρήση της αμφισβητείται. Πιο συγκεκριμένα, η Γερμανία ήταν ένα από τα κράτη, τα οποία αποφάσισαν να καταργήσουν τη χρήση πυρηνικής ενέργειας ως το 2020. Επιπρόσθετα, το Βέλγιο αποφάσισε να κλείσει προσωρινά δύο αντιδραστήρες, καθώς ανακαλύφθηκαν ρωγμές στο εσωτερικό των θαλάμων τους. Όλα αυτά τα συμβάντα προκάλεσαν πίεση, για να καταργηθεί η πυρηνική ενέργεια στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Τα τελευταία χρόνια, αιωρείται το ερώτημα αν είναι πιθανή μια μαζική επαναφορά της πυρηνικής ενέργειας στην Ε.Ε. Και είναι μια εύλογη απορία, καθώς πολλά κράτη μέλη της Ε.Ε. σκέφτονται να επενδύσουν στο μέλλον στην πυρηνική ενέργεια. Κάποια από αυτά είναι η Τσεχία, η Πολωνία, η Σλοβακία, η Ουγγαρία, η Βουλγαρία και η Ρουμανία. Η τελευταία αποτελεί μια ενδιαφέρουσα περίπτωση που αξίζει να εξετασθεί.
Η Ρουμανία είναι ένα κράτος της νοτιοανατολικής Ευρώπης το οποίο εντάχθηκε πλήρως στην Ε.Ε. την 1η Ιανουαρίου του 2007. Ως πρώην μέλος της Σοβιετικής Ένωσης, η ένταξή της στην Ένωση ακολουθήθηκε από περαιτέρω προγράμματα στήριξης, για να μπορέσει να συμβαδίσει με τα πρότυπα της Ε.Ε. Η Ρουμανία είναι, επίσης, μια χώρα που χρησιμοποιεί άνθρακα για να καλύψει τις ενεργειακές της ανάγκες. Κατά συνέπεια, είναι από τις χώρες που δυσκολεύονται να φτάσουν τους κλιματικούς στόχους που έθεσε η Ε.Ε. με την Πράσινη Συμφωνία, η οποία στοχεύει στην επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας στην Ε.Ε. μέχρι το 2050. Κατά συνέπεια, εγείρεται το ερώτημα αν η Ρουμανία πρέπει να κάνει χρήση της πυρηνικής ενέργειας, προκειμένου να εκπληρώσει τους στόχους που έχουν τεθεί από την Πράσινη Συμφωνία, ή αν η κίνηση της αυτή θα δημιουργήσει αστάθεια στην Ε.Ε. και θα τη θέσει σε κίνδυνο.
Η Ρουμανία κατά την διάρκεια της κομμουνιστικής περιόδου κατασκεύασε δυο εργοστάσια πυρηνικής ενέργειας στην Τσερναβόντα, μια πόλη κοντά στο Δούναβη. Η πρόθεση της Ρουμανίας είναι να κατασκευάσει άλλα δυο εργοστάσια, τα οποία θα αναβαθμίσουν τα ήδη υπάρχοντα. Αυτή η επένδυση θα γίνει από τη Nuclearelectrica μια ρουμάνικη εταιρία πυρηνικής ενέργειας, η οποία χρησιμοποιεί καναδική τεχνολογία, τύπου Candu. Ο Πρόεδρος του Δ.Σ. θεωρεί ότι μόνο με τη συνέχιση του πυρηνικού προγράμματος της εταιρίας, μπορεί να καταστεί δυνατή η επίτευξη των στόχων της Πράσινης Συμφωνίας. Μάλιστα, πιστεύει πως αν δεν γίνει η πυρηνική ενέργεια αποδεκτή ως πράσινη, δηλαδή ως φιλική και όχι επικίνδυνη για το περιβάλλον, αλλά και για την ανθρωπότητα ως σύνολο, τότε θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα στην εξεύρεση χρηματοδοτών και θα επηρεαστεί το πρότζεκτ για την ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας.
Την αντίθεσή της στη δημιουργία πυρηνικής ενέργειας εκφράζει το κίνημα της Λαβίνια Αντρέι, σύμφωνα με το οποίο αν αναπτυχθεί στη Ρουμανία πυρηνική ενέργεια και αν χορηγηθούν κρατικά κονδύλια για την παραγωγή της, τότε θα επέλθει διαστρέβλωση της αγοράς. Αυτό θα συμβεί, καθώς τα χρήματα που θα δοθούν για την πυρηνική ενέργεια θα τα στερηθεί ένας άλλος κλάδος, για παράδειγμα οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας οι οποίες έχουν τεράστια σημασία. Επίσης, πρέπει να ληφθεί υπόψη και το γεγονός ότι λόγω κλιματικής αλλαγής τα ποτάμια δεν έχουν επαρκή ποσότητα νερού για την ψύξη των πυρηνικών αντιδραστήρων. Αυτό καθιστά ήδη αναγκαία τη διακοπή της παραγωγής των πυρηνικών μονάδων της Τσερναβόντα. Ωστόσο, φαίνεται να υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις.
Στην περιοχή του Ατζιγκιόλ υπάρχει ένα μεγάλο αιολικό πάρκο, το οποίο ανήκει σε μια ιταλική εταιρία ενέργειας, την ENEL. Ο επικεφαλής της συντήρησης των ανεμογεννητριών, ο Σορίν Ζαμφίρ, θεωρεί πως η αιολική ενέργεια, ούσα φθηνότερη και αποτελεσματικότερη, μπορεί να αντικαταστήσει τα ορυκτά καύσιμα, τα οποία είναι περιορισμένα (μη ανανεώσιμα) και παράγουν ρύπους. Η Ρουμανία πληροί τις προϋποθέσεις για την κατασκευή περισσότερων ανεμογεννητριών από τις ήδη υπάρχουσες. Η αύξηση στον αριθμό τους θα αναβαθμίσει το ενεργειακό δυναμικό της χώρας και θα καλύψει τις όλο και αυξανόμενες ανάγκες των καταναλωτών. Η χρήση, μάλιστα, της αιολικής ενέργειας φέρνει τη χώρα πιο κοντά στα ευρωπαϊκά πρότυπα. Η ηλιακή ενέργεια μπορεί να χρησιμοποιηθεί, επίσης, για την κάλυψη των ενεργειακών της αναγκών. Μάλιστα, ο Αντρέι Μποκούρ, ο οποίος είναι μέλος του Δ.Σ. της Cooperativa de Energie, μιας εταιρίας πρωτοποριακής, καθώς παρέχει ενέργεια 100% πράσινη, θεωρεί πως η Ρουμανία είναι ευλογημένη χώρα. Η αφθονία του ήλιου και του αέρα που υπάρχει στη χώρα συντελεί στον διπλασιασμό της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.
Τις παραπάνω απόψεις φαίνεται να μη συμμερίζονται οι υπεύθυνοι των πυρηνικών μονάδων στη Τσερναβόντα. Ειδικότερα, ο Κοστίν Άντονι, επόπτης βαρδιών σε ένα εργοστάσιο της περιοχής, θεωρεί ότι μελλοντικά η πυρηνική ενέργεια θα είναι αυτή που θα παίξει καθοριστικό ρόλο και οι ανανεώσιμες πηγές θα παίξουν δευτερεύοντα και όχι πρωταγωνιστικό ρόλο. Αυτό συμβαίνει, διότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορεί να είναι πολύ σημαντικές, αλλά δεν είναι πάντα διαθέσιμες όταν χρειάζονται. Αυτό το κενό μπορεί να το καλύψει η πυρηνική ενέργεια.
Έχοντας λάβει υπόψη όλα τα παραπάνω, γίνεται αντιληπτό ότι η πυρηνική ενέργεια πρόκειται να παίξει σημαντικό ρόλο στο μέλλον της Ρουμανίας, αφού συνιστά έναν συνεχώς αναπτυσσόμενο και επικερδή κλάδο. Επίσης, μέσω της χρήσης της, η Ρουμανία θα μπορέσει να φτάσει τους στόχους για ένα ουδέτερο κλίμα που έχει θέσει η Πράσινη Συμφωνία. Παρόλα αυτά, φαίνεται να υπάρχει και ο αντίλογος. Είναι πολλοί αυτοί που καταδικάζουν τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας και προτείνουν την χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, που δεν μπορούν να αποβούν επικίνδυνες για την ασφάλεια και τη σταθερότητα της Ένωσης. Μένει μόνο να δούμε ποια από τις δύο πλευρές θα επικρατήσει.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η Ρουμανία, η πυρηνική ενέργεια και η Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ, Euronews, διαθέσιμο εδώ
- Nuclear Power in Romania, World Nuclear Association, διαθέσιμο εδώ
