Της Θεοδώρας Αγγελοπούλου,
Την 1η Ιουλίου ψηφίστηκε επί της αρχής, των άρθρων και του συνόλου στη Βουλή, κατά πλειοψηφία από το κυβερνητικό κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, το «Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2022-2025» του Υπουργείου Οικονομικών, με σύσσωμα τα αντιπολιτευτικά κοινοβουλευτικά έδρανα να το καταψηφίζουν. Πρόκειται για ένα αποτέλεσμα αναμενόμενο στο πλαίσιο της κοινοβουλευτικής πεπατημένης με το οποίο η Κυβέρνηση διά μέσω της αρχής της πλειοψηφίας -και δικαίως εντός του δημοκρατικού κλοιού- προκρίνει το δικό της σχέδιο, υπό τη δική της σκοπιά και η Αντιπολίτευση λαμβάνει για ακόμη μία φορά το ρόλο του κατακριτή χωρίς ουσιαστικές προτάσεις, ώστε να καταστεί ένα τόσο κρίσιμο στρατηγικό σχέδιο για το μέλλον της χώρας πιο βιώσιμο και αποτελεσματικό. Χωρίς να χάνεται η μείζων πολιτική ευθύνη από την Κυβέρνηση, καθίσταται σαφές ότι στην εποχή του κορωνοϊού, που απειλεί υγειονομικά του πολίτες και κλονίζει τις οικονομίες, οποιοσδήποτε σχεδιασμός φαντάζει το λιγότερο ένα αισιόδοξο σενάριο -αν όχι ουτοπικό- καθώς κανείς δεν γνωρίζει την ημερομηνία λήξης της μεγαλύτερης κρίσης που έχει ζήσει ο κόσμος μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ωστόσο, ο σχεδιασμός είναι το μόνο που μπορεί να κάνει τους πολίτες να ατενίσουν το μέλλον με μια περισσότερο αισιόδοξη ματιά στην παρούσα φάση, έστω κι εάν οι αποκλίσεις από τους επιδιωκόμενους στόχους έχουν αρνητικές συνέπειες για αυτούς. Ο προγραμματισμός θρέφει την ελπίδα και η Κυβέρνηση, όπως διαφαίνεται κι από τις πρακτικές της, έχει μάθει καλά τον επιτελικό και διοικητικό ρόλο, τον οποίο διαθέτει. Το ζητούμενο παραμένει η επίτευξη των στόχων, καθώς το πέρας της πανδημίας θα αφήσει την πικρία του φόβου για την ασφάλεια και τις επιπτώσεις στο οικονομικό πεδίο. Οι πολίτες έχοντας εξέλθει ήδη μία δεκαετία οικονομικής κρίσης, αναμένουν τη βέλτιστη ικανή λύση για την αντιμετώπιση των προβλημάτων τους. Ο Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών, κ. Θεόδωρος Σκυλακάκης, για το ζήτημα των διαθέσιμων πόρων επισημαίνει πως δεν πρέπει να είμαστε αιθεροβάμονες εξαγγέλλοντας μη πραγματοποιήσιμα προγράμματα, όσο και εάν αυτό δυσαρεστεί την κοινή γνώμη, αλλά και την αντιπολίτευση που εστιάζει στην εκ του προοιμίου αποτυχία του σχεδίου.
Το Υπουργείο Οικονομικών χρησιμοποιώντας τα εργαλεία και τους δείκτες που έχει στη διάθεσή του με βάση το ενωσιακό δημοσιονομικό πλαίσιο, προβαίνει στον δημοσιονομικό σχεδιασμό της χώρας και στον καθορισμό των δαπανών για τους φορείς κεντρικής διοίκησης και τους στόχους για τους λοιπούς υποτομείς της γενικής κυβέρνησης για την περίοδο 2022-2025, σε συναρμογή με τις επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις, οι οποίες συνάγονται από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0». Αναλυτικότερα, περιλαμβάνονται για το τρέχον έτος και τα τέσσερα επόμενα έτη: η περιγραφή και αξιολόγηση των μακροοικονομικών και δημοσιονομικών εξελίξεων και προβλέψεων για τη Γενική Κυβέρνηση και τους υποτομείς της, για τα δύο προηγούμενα έτη, το τρέχον έτος και τα επόμενα τέσσερα έτη οι δαπάνες και τα έσοδα της Γενικής Κυβέρνησης σε ενοποιημένη βάση, καθώς και των επιμέρους υποτομέων για τα αντίστοιχα έτη. Ακόμα, τα ανώτατα όρια δαπανών της Κεντρικής Διοίκησης ανά Υπουργείο με διακριτή αναφορά στις ΑΔΑ και εκτίμηση της κατανομής των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, οι οροφές της φαρμακευτικής δαπάνης του Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ) και των νοσοκομείων και οι οροφές των υπηρεσιών υγείας του ΕΟΠΥΥ, δημοσιονομικές παρεμβάσεις, που αφορούν κυρίως στην αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας, η εξέλιξη του χρέους και των ενοποιημένων τόκων της Γενικής Κυβέρνησης και οι πηγές κινδύνων για τις μεσοπρόθεσμες δημοσιονομικές προβλέψεις, όπου συγκεκριμένα διακρίνεται ένα «αυξημένο καθεστώς αβεβαιότητας» εξαιτίας της παγκόσμιας υγειονομικής κρίσεις.
Δικλείδα ασφαλείας στους τιθέμενους στόχους, αλλά και στις ανησυχίες των πολιτών και στις ενστάσεις της αντιπολίτευσης, οι οποίοι ανά πάσα στιγμή μπορεί να ανατραπούν, συνιστά η γενική ρήτρα διαφυγής εντός του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης για τα έτη 2020-2022, που θεσπίστηκε για πρώτη φορά μετά το 2011 από τους θεσμικούς φορείς της Ευρωζώνης και η οποία ενώ, αρχικά, είχε αποφασιστεί να ισχύσει μόνο για τα έτη 2021 και 2022, εν τέλει δόθηκε παράταση χρόνου και για το 2022, ώστε να μην παραγκωνιστεί οποιοδήποτε αναπτυξιακό ενδεχόμενο στην κοινωνία και την οικονομία με το πιθανό πέρας της πανδημίας. Στο πλαίσιο ενεργοποίησής της, που επιτρέπει την προσωρινή απόκλιση από την πορεία προσαρμογής προς τον Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Στόχο, ανεστάλη και η υποχρέωση για επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων, σύμφωνα με τους όρους της ενισχυμένης εποπτείας.
Συμπεραίνεται, λοιπόν, ότι η εμπιστοσύνη που αποκτά η χώρα τόσο στις αγορές όσο και μεταξύ των εταίρων και πιστωτών της μεγεθύνεται, όπως άλλωστε διαφαίνεται και από τα χαμηλά επίπεδα των επιτοκίων των ελληνικών ομολόγων, αφού η συνεπής εκδοτική δραστηριότητα του Ελληνικού Δημοσίου τα τελευταία τρία έτη, κατόρθωσε βαθμιαία να συμπληρώσει την καμπύλη αποδόσεων τίτλων του Δημοσίου σε όλο το φάσμα της και στην πλήρη χρονική επέκταση της φυσικής διάρκειάς της με ταυτόχρονη παροχή όγκου και ρευστότητας στο σύνολο των εκδόσεων. Το εν λόγω στρατηγικό σχέδιο καταρτίζεται βάσει των πολιτικών που έχουν ήδη θεσμοθετηθεί και ανακοινωθεί με παράλληλη ενσωμάτωση στο σενάριο βάσης, γι’ αυτό και δεν συμπεριλαμβάνονται εναλλακτικά σενάρια που καταλήγουν σε ουσιαστικές δημοσιονομικές αποκλίσεις μεσοπρόθεσμα. Κατά συνέπεια, «τα πρωτογενή πλεονάσματα που απεικονίζονται, κυρίως προς τα τελευταία έτη του Προγράμματος, αποτελούν το βασικό σενάριο χωρίς τη λήψη άλλων μέτρων πολιτικής, που σε κάθε περίπτωση θα προσαρμοστούν στους στόχους σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα και θα τεθούν στη βάση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, απαλείφοντας τυχόν υπερβάσεις αυτών». Επεξηγηματικά, οι κυβερνητικές πολιτικές οι οποίες θα νομοθετηθούν μελλοντικά βάσει του διαθέσιμου δημοσιονομικού χώρου, που κατά περίπτωση προκύπτει από τον συνδυασμό του ΜΠΔΣ και των νέων στόχων πρωτογενών πλεονασμάτων, που θα γνωστοποιηθούν μετέπειτα, αφότου ολοκληρωθεί ο διάλογος για τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες οι οποίοι θα ισχύσουν στην Ευρωζώνη από το 2023 και έπειτα, δεν περιλαμβάνονται.
Η ευελιξία, η οποία συνάχθηκε τόσο από τα προαναφερθέντα όσο και από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την κοινωνική και οικονομική ζωή κάθε κράτους μέλους, επέτρεψε στην Κυβέρνηση την στήριξη των κοινωνικών ομάδων που επλήγησαν από την πανδημία με κονδύλια της τάξεως των 41 δισ. ευρώ την περίοδο 2020-2022. Κατ’ αποτέλεσμα η ανάπτυξη το τρέχον έτος αναμένεται στο 3,6%, ενώ για το 2022 εκτιμάται ένας ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης της τάξης του 6,2% και για την υπόλοιπη περίοδο του ΜΠΔΣ αναμένεται κατά μέσο όρο ανάπτυξη της τάξης του 4%, χωρίς να λαμβάνουμε υπόψιν τα πολύ θετικά αναπτυξιακά σενάρια, τα τρία τέταρτα των οποίων πρόκειται να βασιστούν μεσοσταθμικά στις συνιστώσες της εγχώριας ζήτησης με μοχλό χρηματοοικονομικής υποστήριξης τις επενδύσεις -με συμμετοχή τους στο ΑΕΠ 16,7% το 2025, από το 11,1% του 2020- και τον εξωτερικό τομέα να συνεισφέρει κατά το υπόλοιπο ένα τέταρτο.
Καταληκτικά, η δημοσιονομική εκτίμηση για το τρέχον έτος εκτιμάται σε πρωτογενές αποτέλεσμα της γενικής κυβέρνησης που θα διαμορφωθεί σε έλλειμμα 7,1% του ΑΕΠ, το 2022 σε έλλειμμα 0,5% του ΑΕΠ, ενώ από το 2023 και μετά σε πρωτογενή πλεονάσματα σταδιακά αυξανόμενα. Στην υλοποίηση του προγράμματος θα συμβάλει καταλυτικά το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», το οποίο εντάσσει σειρά πολλά υποσχόμενων μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων με χαρακτήρα εξωστρέφειας, ανταγωνιστικότητας, περιβαλλοντικά φιλικών και οικονομικών με έντονο κοινωνικό και δικαιοκρατικό χαρακτήρα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2022-2025, minfin.gr, διαθέσιμο εδώ
- Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2022-2025, vouliwatch.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ψηφίσθηκε το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2022-2025 -Σκυλακάκης: Το μέλλον είναι στα χέρια μας, iefimerida.gr, διαθέσιμο εδώ
- Νομοθετικό Έργο, hellenicparliament.gr, διαθέσιμο εδώ
