Της Διαμάντως Γεωργακοπούλου,
Στη σύγχρονη κοινωνία το διαδίκτυο αποτελεί μέσο ανθρώπινης έκφρασης και επικοινωνίας και σύμφωνα με την Melanie Klein είναι ένας «Βασιλικός δρόμος προς το ασυνείδητο». Δεν μας προκαλεί ιδιαίτερο προβληματισμό πως ασυνήθιστες ή διαστροφικές συμπεριφορές υφίστανται σε αυτό. Ο φετιχισμός είναι μία παραφιλική διαταραχή που εκδηλώνεται ποικιλοτρόπως στον κυβερνοχώρο. Πώς ορίζεται, όμως, αυτή η παραφιλία;
Ο φετιχισμός προέρχεται από τη πορτογαλική λέξη “feitico”, που σημαίνει «μαγικό αντικείμενο». Η παραφιλία αυτή αφορά σε επαναλαμβανόμενη, έντονη σεξουαλικά διέγερση που προκαλείται από άψυχα αντικείμενα ή εστίαση ειδικά σε μη γεννητικές περιοχές του σώματος, διάρκειας τουλάχιστον 6 μηνών. Το σύνδρομο εκδηλώνεται με φαντασιώσεις, παρορμήσεις ή συμπεριφορές, οι οποίες προκαλούν σημαντική κλινική ενόχληση στον πάσχοντα και έντονες διαπροσωπικές δυσκολίες. Τα αντικείμενα που προσδιορίζονται ως φετιχιστικά δεν περιορίζονται σε γυναικεία ενδυμασία, καθώς αυτά αφορούν τη παρενδυσιακή διαταραχή ούτε σε συσκευές που έχουν σχεδιαστεί με σκοπό τον ερεθισμό των γεννητικών οργάνων (DSM-V).Το άτομο έχει την τάση να θεοποιεί κάποιο αντικείμενο και η χρήση του καθίσταται αναγκαία στη σεξουαλική δραστηριότητα.
Οι πάσχοντες της διαταραχής εκφράζουν την παραφιλική συμπεριφορά τους στο διαδίκτυο με ποικίλους τρόπους. Αρχικά, έχουν άμεση και γρήγορη πρόσβαση σε μία πληθώρα υλικού εξειδικευμένου σε οποιοδήποτε φετίχ τους απασχολεί, όπως σε πορνογραφικά site στο απλό διαδίκτυο. Παράλληλα, αποτελεί αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι με μερικά ακόμη κλικ έχουν τη δυνατότητα, μέσω του dark & deep web, να βρουν υλικό απαγορευμένου περιεχομένου.
Επιπρόσθετα, μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχουν επαφή με άτομα με τα οποία μοιράζονται παρόμοια ενδιαφέροντα. Κάνουν χρήση των κοινότυπων εφαρμογών, όπως είναι το Facebook το Instagram αλλά και πιο εξειδικευμένων στο ενδιαφέρον τους, όπως είναι το FetLife. Εξάλλου, στη σύγχρονη κοινωνία οι άνθρωποι συνηθίζουν να χρησιμοποιούν τις εφαρμογές γνωριμιών για διαπροσωπική αλληλεπίδραση και για εκδήλωση του ερωτικού ενδιαφέροντός τους. Τα φετίχ, που αποτελούν και κατά κάποιο τρόπο ταμπού στα μάτια των περισσότερων ατόμων, είναι ευκολότερο να εκφραστούν μέσω του διαδικτύου.
Κατόπιν μιας έρευνας που διεξήχθη από τους Damien Fay, Hamed Haddadi, Michael C. Seto, Han Wang και Christoph Kling σε πανεπιστήμια στην Αγγλία, τον Καναδά, την Ιρλανδία, την Γερμανία κ.α., εστιασμένη στα Κοινωνικά Δίκτυα με αποκλειστικά φετιχιστικό περιεχόμενο, μελετήθηκαν τα γνωρίσματα των χρηστών, αλλά και οι πολυάριθμες προεκτάσεις που προσφέρουν αυτές οι εφαρμογές.
Η εφαρμογή FetLife, από την οποία συλλέγει η συγκεκριμένη έρευνα τα δεδομένα της, είναι μια ευρέως διαδομένη ιστοσελίδα, η πιο διάσημη, για BDSM, φετίχ και kinky κοινότητες. Οι ενδιαφερόμενοι χρήστες διαμορφώνουν ένα προσωπικό προφίλ που συμπεριλαμβάνει προσωπικά στοιχεία, φωτογραφίες, εξωτερικά χαρακτηριστικά, ενδιαφέροντα, σεξουαλικές προτιμήσεις. Οι δυνατότητες που προσφέρει στα άτομα είναι επικοινωνία με μηνύματα, βίντεο και κλήσεις τηλεφωνικές, συμμετοχή σε εκδηλώσεις και δημοσίευση blogs, φωτογραφιών και βίντεο.
Οι μετρήσεις της συγκεκριμένης έρευνας αποκαλύπτουν πλείστες διαφορετικές οπτικές. Συνυπολογίζοντας πολλούς παράγοντες, όπως το φύλο και οι σεξουαλικές προτιμήσεις, στην έρευνα φαίνεται οι ετερόφυλοι άντρες να μην είναι ιδιαίτερα ενεργοί έχοντας συνήθως κανέναν φίλο ή λιγότερους από πέντε. Παράλληλα, ανάμεσα σε άλλες μετρήσεις, φαίνεται ότι το FetLife σαν εφαρμογή έχει παρόμοια δομή με τα υπόλοιπα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ωστόσο, το συγκεκριμένο παρουσιάζει υψηλά ποσοστά χρήσης από τα άτομα για εξειδικευμένες φετιχιστικές ανάγκες που τα άλλα κοινωνικά δίκτυα φαίνεται να μην αντιπροσωπεύουν σε τέτοιο βαθμό.
Η ανωνυμία, η αμεσότητα και η ευκολία είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά στοιχεία που το διαδίκτυο διαθέτει σε χρήστες πάσχοντες από παραφιλίες και διευκολύνει τη δραστηριοποίησή τους. Οι άνθρωποι έρχονται, μέσω του κυβερνοχώρου, καθημερινά σε επαφή με τις σεξουαλικές διαστροφές, γεγονός που τείνει προς την κανονικοποίησή τους. Πού θα οδηγήσει, όμως, αυτό; Αξίζει να αναλογιστούμε τις συνέπειες από την αλόγιστη χρήση και τις αφιλτράριστες πληροφορίες που λαμβάνουν τα ενήλικα αλλά και κυρίως ανήλικα άτομα. Πώς επηρεάζεται η ανατροφή τους; Θα οδηγηθούν στην εκδήλωση αποκλινόντων συμπεριφορών; Όλα τα παραπάνω ερωτήματα χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Χριστοπούλου, Α. (2008,2020). Εισαγωγή στην ψυχοπαθολογία του ενήλικα (2η έκδ.). Εκδόσεις Τόπος.
- Klein, C.A. (2014). Digital and divergent: Sexual behaviors on the internet. The Journal of the American Academy of Psychiatry and the Law. 42(4), 495-503.
- Springer International Publishing Switzerland (2016): Damien Fay, Hamed Haddadi, Michael C. Seto, Han Wang, and Christoph Kling, An Exploration of Fetish Social Networks and Communities.
