Του Γιώργου Σαλπιγγίδη,
Στο πέρασμά του ο 20ος αιώνας άφησε πίσω του ένα πλούσιο ιστορικό υλικό, ίσως το μεγαλύτερο στην ανθρώπινη πορεία. Το ίδιο ισχύει και για την Ελλάδα, καθώς μέσα από τον αιώνα που πέρασε βρέθηκε αντιμέτωπη με δυο μεγάλους πολέμους, μία καταστροφή, πολλές δικτατορίες και εμφυλίους. Οι άνθρωποι που έζησαν αυτά τα γεγονότα βρίσκονταν μεταξύ σφύρας και άκμονος, παλεύοντας καθημερινά για τη ζωή τους.
Μια ιστορία με τέτοια χαρακτηριστικά ξετυλίγεται μέσα από τις σελίδες του ιστορικού μυθιστορήματος «Στο ρύγχος του λύκου» του Σίμου Κερασίδη, που κυκλοφορεί από τις Πρότυπες Εκδόσεις Πηγή. Ο συγγραφέας στηριζόμενος στη ζωή ενός αγωνιστή, που πέρασε μέσα από τον πόλεμο και την αντίσταση, ζωντανεύει με γλαφυρό τρόπο την ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, δίνοντας στον αναγνώστη μια γεύση από το όχι και τόσο μακρινό παρελθόν του τόπου. Όπως αναφέρει και ο συγγραφέας Βασίλης Τσιράκης για τον δημιουργό αυτού του έργου: «Ο συγγραφέας ισορροπεί σε τεντωμένο σχοινί. Μένοντας πιστός στα γεγονότα, τα εμπλουτίζει με τέτοια δόση φαντασίας, ώστε ο μύθος να μην κατατρώει την ιστορία.».
Έτσι, ο Σίμος Κερασίδης γράφει για τον Σίμο Κερασίδη. Όχι, δε πρόκειται για μια αυτοβιογραφία, αλλά για την «απίστευτή πορεία ενός αγωνιστή από τη Μικρασιατική Καταστροφή στα χρόνια του Μεταξά και από εκεί έως την Κατοχή». Ο συγγραφέας και ο αγωνιστής έχουν το ίδιο ονοματεπώνυμο, διότι ο πρώτος τυχαίνει να είναι ανιψιός του δεύτερου, που ήρθε στην Ελλάδα με την οικογένειά του και έγγραψε τη δική του ιστορία. Η αφήγηση δε ξεκινά όμως, όπως θα περίμενε κανείς, από τη γέννηση του πρωταγωνιστή, ούτε και από το θάνατό του, αλλά αρχίζει στα 1988 στη Δυτική Μακεδονία, πολλά χρόνια μετά από την εκτέλεσή του. Εκεί μια ομάδα από τη Νομαρχιακή Επιτροπή του Κ.Κ.Ε. της Κοζάνης ερευνά «κάτι πιο ακριβό από χρυσό», όπως αναφέρει ο συγγραφέας. Ψάχνουν για τα οστά επτά αγωνιστών, που εκτελέστηκαν το 1943 από τα όπλα του κατακτητή.
Μετά από την ανεύρεση των οστών η δράση γυρίζει πίσω στην περιοχή του Πόντου και πιο συγκεκριμένα στην Οινόη, τον τόπο γέννησης του Σίμου που ήρθε στη ζωή στα τέλη Νοεμβρίου 1918. Ήδη από εκείνα τα χρόνια, η εξαμελής οικογένεια (οι δυο γονείς με τα τέσσερα παιδιά τους) ήταν αντιμέτωπη με τις διώξεις της Οθωμανικής αυτοκρατορίας κατά του μη Τουρκικού πληθυσμού. Η σύλληψη του πατέρα του, Χρήστου, για επαναστατικές δράσεις είχε ως αποτέλεσμα την αποστολή του στα Αμελέ Ταμπουρού – Τάγματα εργασίας. Με την πτώση του Μικρασιατικού μετώπου και την επακόλουθη καταστροφή, η οικογένεια φεύγει από τον τόπο της και έρχεται στην Ελλάδα. Τα πρώτα χρόνια θα κυλήσουν δύσκολα, καθώς η μητέρα του, Ρόδη, είναι μόνη της με τέσσερα παιδία στην ξένη για αυτήν πόλη της Θεσσαλονίκης, όπου μένουν σε πρόχειρα καταλύματα που έχουν στηθεί για τους χιλιάδες πρόσφυγες. Ο νεαρός Σίμος ήταν ένα δραστήριο, ζωηρό αλλά και φιλότιμο παιδί που αντιλαμβανόταν την δύσκολη οικονομική κατάσταση της οικογένειας και έτσι, αποφάσισε παράλληλα με το σχολείο να δουλέψει ως λουστράκος στους δρόμους της πόλης.
Η τύχη θα χαμογελάσει στην οικογένεια, όταν θα αποκτήσουν το δικό τους σπίτι, από αυτά που έχτισε η κυβέρνηση για την αποκατάσταση των προσφύγων. Αργότερα, ο νεαρός πρωταγωνιστής θα εργαστεί στο μπακάλικο του κυρ-Ηλία, κάτι, που όπως θα δείξει η ιστορία, θα του αλλάξει τη ζωή. Στα καθήκοντά του συμπεριλαμβανόταν και η αποστολή των παραγγελιών στους πελάτες. Σε μια τέτοια παράδοση γνώρισε τον Μπαχάρη, έναν τσαγκάρη που ήταν μέλος του Κ.Κ.Ε. Μέχρι εκείνη τη στιγμή, ο Σίμος ακολουθούσε τις πολιτικές απόψεις του χαμένου στα Αμελέ Ταμπουρού πατέρα του, που ήταν υπέρ του Βενιζέλου. Η συνάντησή του με τον τσαγκάρη τον οδήγησε να αλλάξει άρδην τις πεποιθήσεις του και να γίνει μέλος του κόμματος. Αυτή του η μεταστροφή θα αλλάξει την πορεία του.
Δεν αργεί να γίνει μέλος της Ο.Κ.Ν.Ε. (Ομοσπονδία Κομμουνιστικών Νεολαίων Ελλάδος), αρχίζει να πηγαίνει σε πορείες, να μοιράζει φυλλάδια, να ξεσηκώνει τους πολίτες, καλώντας τους να συμμετάσχουν σε απεργίες. Με αυτόν τον τρόπο ανεβαίνει σιγά σιγά στην ιεραρχία και γίνεται «πυρήνας» – επικεφαλής μιας περιοχής. Δίνει το παρόν στη μεγάλη απεργία του Μάη του 1936, μαζί με τη Δρόσο, μια νεαρή ομοϊδεάτισσα, με την οποία γνωρίστηκαν μέσω του κόμματος και ανέπτυξαν μια σχέση, ωστόσο όταν ξεκίνησαν τα πρώτα επεισόδια, η νέα έπρεπε να ακολουθήσει τους δικούς της και ο Σίμος ύστερα από λίγο ενεπλάκη σε καυγά με έναν χωροφύλακα. Κατάφερε να ξεφύγει τη σύλληψη, όχι όμως για πολύ. Ο εντοπισμός του από την αστυνομία δεν άργησε να έρθει, με αποτέλεσμα να τον συλλάβουν και λίγο καιρό αργότερα να τον στείλουν εξορία στο νησάκι του Άη Στράτη. Οι συνθήκες κράτησης των αντιφρονούντων, στους τόπους εξορίας ανά την Ελλάδα, δεν ήταν οι καλύτερες, με την πείνα, τις αρρώστιες, τα βασανιστήρια, την ελλιπή ιατροφαρμακευτική περίθαλψη να δεσπόζουν. Ο γιος της Ρόδης εκεί θα συναντήσει γνώριμες και νέες φυσιογνωμίες, αλλά ο πόθος του να ξανασμίξει με τη Δρόσο, που ήταν άρρωστη από καιρό, θα του γεννήσει την επιθυμία να αποδράσει από το νησί-φυλακή. Η απόπειρα που έκανε δεν ήταν επιτυχής. Η παραμονή του εκεί θα τον φέρει αντιμέτωπο με δυο νέα, ένα ευχάριστο και ένα δυσάρεστο. Το πρώτο ήταν η ανάκληση από την εξορία, τόσο αυτού όσο και άλλων νέων εξόριστων, ύστερα από απόφαση του μεταξικού Υπουργού Δημόσιας Ασφάλειας Κωνσταντίνου Μανιαδάκη. Το δεύτερο νέο σχετιζόταν με τη Δρόσο, που δεν τα κατάφερε και νικήθηκε από την αρρώστια.
Ο αεικίνητος Σίμος δε πτοήθηκε ούτε από την εξορία αλλά ούτε και από το χαμό της αγαπημένης του και επέστρεψε στην προηγούμενη δράση του, τώρα, όμως, πιο προσεκτικά διότι γνώριζε πως θα τον παρακολουθούσαν και έτσι, χρησιμοποιούσε διάφορες μεταμφιέσεις. Πλέον, η θέση που είχε στους κύκλους το κόμματος ήταν μεγαλύτερη και έχαιρε το σεβασμό των μελών του, παρά το νεαρό της ηλικίας του. Οι ενέργειές του δεν ξέφυγαν από τα βλέμματα της ασφάλειας που τον συλλαμβάνει πάλι, όμως καταφέρνει και δραπετεύει, μια διαδικασία που μέσα στα χρόνια επαναλαμβανόταν. Όταν οι ιαχές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου φτάνουν και στην Ελλάδα, οι δράσεις του κόμματος και του Σίμου εντείνονται κατά των κατακτητικών δυνάμεων. Τα σαμποτάζ, οι ανατινάξεις, οι επιχειρήσεις απόδρασης κρατουμένων, η δημιουργία προκηρύξεων και η έκδοση επαναστατικής εφημερίδας, με ένα αυτοσχέδιο τυπογραφείο που είχε στηθεί σε μια από τις γιάφκες τους, γίνονται καθημερινότητα για τον ίδιο και για άλλους αγωνιστές. Αξίζει να σημειωθεί πως μερικές εβδομάδες από την εισβολή των Γερμανών ιδρύεται η οργάνωση «Ελευθερία», με τον Κερασίδη να συμβάλει τα μέγιστα στη δημιουργία της, που σκοπό είχε την εντατικοποίηση των δράσεων τους.
Όταν θα σφίξει ο κλοιός γύρω από τα μέλη του κόμματος, αυτό θα έχει ως συνέπεια πολλοί να βρουν το θάνατο κι έτσι, ο Σίμος αναλαμβάνει την αρχηγία μιας από τις ανταρτοομάδες που έφερε το όνομα «Οδυσσέας Ανδρούτσος». Η δράση του μέσα στον ΕΛΑΣ περιέχει πληθώρα ιστοριών. Ο Σίμος Κερασίδης βρισκόταν συνεχώς, όπως αναδεικνύει και ο τίτλος, «Στο ρύγχος του λύκου» και ο λύκος αυτός άλλαζε πρόσωπα. Πότε ήταν οι ασφαλίτες και οι χωροφύλακες, πότε οι Γερμανοί κατακτητές και πότε Έλληνες. Τελικά, ο αγωνιστής πιάστηκε μαζί με άλλους έξι συντρόφους του και εκτελέστηκαν τον Απρίλιο του 1943.
Το ιστορικό αυτό μυθιστόρημα προσφέρει στον αναγνώστη με τον καλύτερο τρόπο μια σειρά πραγματικών γεγονότων που σημάδεψαν την πρώτη πενηντακονταετία του 20ου αιώνα και αξίζει το δίχως άλλο να περάσει στα χέρια κάθε βιβλιόφιλου.
