Της Ιωάννας Κουτσομιχάλη,
Ο πειραματισμός σε ζώα, στα αγγλικά γνωστό και ως ”animal testing”, είναι η χρήση ζώων σε πειράματα, που εξυπηρετούν διάφορους σκοπούς, ιατρικούς ή καταναλωτικούς. Η πειραματική έρευνα τέτοιου είδους διεξάγεται συνήθως σε πανεπιστήμια, ιατρικές σχολές, φαρμακευτικές εταιρείες, καθώς και εργοστασιακές εγκαταστάσεις, που παρέχουν υπηρεσίες δοκιμών σε ζώα στη βιομηχανία. Πρόσφατα υπολογίστηκε ότι η ετήσια χρήση σπονδυλωτών ζώων, κυρίως ποντίκια και διάφορα είδη ψαριών, κυμαίνεται στα 100 εκατομμύρια παγκοσμίως. Δεν υπάρχει έρευνα που διεξάγεται σε ζώα που να είναι ανώδυνη. Τα ζώα υποφέρουν από τη στιγμή της αιχμαλωσίας, καθώς εμφανίζουν στρες, που συνεχίζεται και κατά τον χειρισμό τους. Υποφέρουν από εγκλεισμό, απομόνωση, στέρηση ελευθερίας, τραύματα, άγχος και κατάθλιψη για όλη τους τη ζωή.
Πολύς κόσμος τείνει να υπερασπίζεται το animal testing με επιχειρήματα τύπου: «τα πειράματα σε ζώα είναι απαραίτητα για τον αγώνα ενάντια στις νέες απειλητικές νόσους» και «η ιατρική έρευνα δεν είναι δυνατή χωρίς τα πειράματα σε ζώα», δηλώσεις οι οποίες πλέον δεν ισχύουν και τόσο. Ναι, μπορεί το 1940 η αποτελεσματικότητα της πενικιλίνης ως αντιβιοτικό να αποδείχθηκε χάρη σε πειράματα που έγιναν σε ποντίκια, αλλά έχει περάσει αρκετός καιρός από τότε και η επιστήμη του testing έχει προοδεύσει κατά έναν μεγάλο βαθμό. Η Βιβλιοθήκη Ιατρικής των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής εκπόνησε μια έρευνα τον Οκτώβρη του 2015, απομυθοποιώντας την «αναγκαιότητα» του animal testing. Τα επιχειρήματα ισχύουν, μέχρι ένα σημείο φυσικά…
Τώρα, το γιατί είναι λάθος ο πειραματισμός σε ζώα είναι μια μεγάλη συζήτηση. Πρώτον, το animal testing είναι επικίνδυνο και για τον άνθρωπο. Μπορεί εκατομμύρια ζώα να βασανίζονται στο όνομα της επιστήμης και όμως, τα αποτελέσματα των εν λόγω ερευνών σε ένα μεγάλο ποσοστό δεν είναι σωστά και άξια χρήσης ούτε για τον άνθρωπο. Πολλές φορές, μάλιστα, φάρμακα που είχαν περάσει τις εν λόγω δοκιμές, αποσύρθηκαν από την αγορά μιας και προκάλεσαν θανάτους στους ανθρώπους, όπως στην περίπτωση του Canrenone το 1986 στη Γερμανία για ζωική καρκινογένεση. Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά τη φαρμακοβιομηχανία, εκτιμάται πως το 75% των φαρμάκων που έχουν δοκιμαστεί με επιτυχία στα ζώα, κρίθηκαν επικίνδυνα και αναποτελεσματικά. Για παράδειγμα, γνωστά φάρμακα, όπως το Lasix, το οποίο αποτελεί ένα από τα πιο γνωστά διουρητικά φάρμακα που κυκλοφορούν, κρίθηκε ακατάλληλο μιας και στα ποντίκια, στα οποία δοκιμάστηκε, προκαλούσε εκτεταμένη βλάβη στο συκώτι. Αυτά τα φάρμακα, καθώς και άλλα, αποσύρθηκαν από την αγορά.
Ζώα χρησιμοποιούνται ακόμη και από το στρατό για την ανάπτυξη όπλων, εμβολίων και για εξάσκηση χειρουργικών τεχνικών στο πεδίο της μάχης. Το 2008, η Υπηρεσία Προηγμένων Ερευνητικών Προγραμμάτων Άμυνας των Ηνωμένων Πολιτειών (Advanced Research Projects Agency) χρησιμοποίησε ζωντανούς χοίρους για να μελετήσει τις επιπτώσεις των αυτοσχέδιων εκρήξεων εκρηκτικών μηχανισμών στα εσωτερικά όργανα. Στον αμερικανικό στρατό, οι κατσίκες έχουν χρησιμοποιηθεί κυρίως για την εκπαίδευση των γιατρών στο μέτωπο. Εκτός από τις Ηνωμένες Πολιτείες, 6 από τις 28 χώρες του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένης της Πολωνίας και της Δανίας, χρησιμοποιούν ζωντανά ζώα για την εκπαίδευση του νοσηλευτικού προσωπικού.
Σήμερα, πολλές βιομηχανίες χρησιμοποιούν πειραματόζωα για τον ποιοτικό έλεγχο πολλών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων καλλυντικών και οικιακών αγαθών, όπως απορρυπαντικά καθώς και φυτοφάρμακα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αφού εξετάσουν τις διαθέσιμες εναλλακτικές λύσεις, οι εταιρείες μπορούν να καθορίσουν ότι οι δοκιμές σε ζώα είναι απαραίτητες για την ασφάλεια ενός προϊόντος ή συστατικού που εμπεριέχεται στο προϊόν. Κατά τη διάρκεια του πειραματισμού, «οι χημικές ουσίες τρίβονται σε ξυρισμένο δέρμα ή στάζουν στα μάτια χωρίς καμία ανακούφιση από τον πόνο» δηλώνει το Humane Society. Τα ζώα που υποβάλλονται σε τέτοιες δοκιμασίες, παρουσιάζουν έντονους κοιλιακούς πόνους, διάρροια, επιληπτικές κρίσεις, παράλυση ή αιμορραγία, πριν τελικά πεθάνουν ή θανατωθούν. Tα τεστ που γίνονται σε ζώα περιλαμβάνουν διάφορες δοκιμές που κατηγοριοποιούνται διαφορετικά με βάση τους τομείς, για τους οποίους θα χρησιμοποιηθούν τα προϊόντα. Ένα νέο συστατικό, σε οποιοδήποτε προϊόν που χρησιμοποιείται σε αυτές τις δοκιμές, θα μπορούσε να οδηγήσει στο θάνατο τουλάχιστον 1.400 ζώων.
Με 100 εκατομμύρια ή περισσότερα ζώα να βλάπτονται κάθε χρόνο λόγω τέτοιων τεστ, απαιτείται αλλαγή. Δεν βλάπτονται μόνο τα ζώα, αλλά και το περιβάλλον. Οι δοκιμές σε ζώα δεν είναι λύση για τα προϊόντα που αργότερα θα χρησιμοποιηθούν σε ανθρώπους. Ενώ σήμερα υπάρχουν ορισμένες εναλλακτικές λύσεις, η άμεση κατάργηση των πειραμάτων στα ζώα δεν είναι εύκολη υπόθεση…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Πειράματα στα ζώα – Η σκοτεινή πλευρά της επιστήμης, ethosandempathy.org, διαθέσιμο εδώ
- The Truth About Animal Testing, Animal Testing Facts and Alternatives, peta.org, διαθέσιμο εδώ
- EU statistics animal research, speakingofresearch.com, διαθέσιμο εδώ
- The Flaws and Human Harms of Animal Experimentation, ncbi.nlm.nih.gov, διαθέσιμο εδώ
