Της Θεοδώρας Μιχαλολιάκου,
Προεξάρχοντα ρόλο στην διασφάλιση των ευρωπαϊκών και ενωσιακών αρχών επιτελεί αναμφίβολα το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρόκειται για ένα εκ των επτά θεσμικών οργάνων της ΕΕ που, στο πλαίσιο της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας από κοινού με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μετέχει στην έκδοση ευρωπαϊκών νομικών πράξεων, εμφορούμενο από νομοθετική αρμοδιότητα -αρμοδιότητα σύναψης διεθνών συμφωνιών στο όνομα της Ένωσης- και αποφασιστική αρμοδιότητα επί ζητημάτων προϋπολογισμού. Κατέχει, ως εκ τούτου, θέση «κλειδί» στην διαμόρφωση ενωσιακής πολιτικής, δυνάμενο να επηρεάσει -αν όχι να καθορίσει- την πορεία της ΕΕ και των μετεχόντων κρατών-μελών, όπως καταδεικνύει σαφώς η φύση των αρμοδιοτήτων του.
Όσον αφορά δε στη σύστασή του, αυτό απαρτίζεται από Υπουργούς των κυβερνήσεων των κρατών-μελών που δεσμεύουν την κυβέρνηση του κράτους-μέλους που εκπροσωπούν, ασκώντας δικαίωμα ψήφου. Παράλληλα, η προεδρία του Συμβουλίου ασκείται διαδοχικώς από κάθε κράτος-μέλος για το χρονικό διάστημα των έξι μηνών. Έτσι, το κράτος που θα βρεθεί στα ηνία του Συμβουλίου καλείται σε σύντομο χρονικό διάστημα να διεκπεραιώσει τις τρέχουσες υποθέσεις της ΕΕ στους τομείς της αρμοδιότητάς του, συνεπικουρώντας στην εύρυθμη λειτουργία της Ένωσης διά της επιλύσεως των ζητημάτων που την αφορούν και που υπάγονται στην δικαιοδοσία του Συμβουλίου. Το δε κράτος-μέλος που αναλαμβάνει την προεδρία αποκτά έναν καίριο, ηγετικό ρόλο στη διαμόρφωση της ενωσιακής πολιτικής.
Η ηγετική αυτή θέση ανήκει από την 1η Ιουλίου στη Σλοβενία η οποία αναλαμβάνει την προεδρία σε μια ομολογουμένως πρωτοφανή συγκυρία. Και τούτο διότι η Ευρώπη, με νωπά ακόμη τα σημάδια του COVID και τις προεκτάσεις του σε όλους τους τομείς της κοινωνικοοικονομικής και πολιτικής ζωής, καλείται να συγκροτήσει τον πυρήνα αναγκών και προτεραιοτήτων της νέας εποχής, με την δαμόκλειο σπάθη μιας μετάλλαξης να απειλεί να διασπάσει την ευρωπαϊκή συνοχή, παραλύοντας την ευρωπαϊκή οικονομία και μεταβάλλοντας τις ήδη εύθραυστες ισορροπίες σε ευρωπαϊκό αλλά και διεθνές επίπεδο. Στο πλαίσιο αυτό, μπορεί κανείς με ενάργεια να κατανοήσει πως ο ρόλος του Συμβουλίου της ΕΕ στις μέρες μας είναι κομβικός, και συνακόλουθα πως η Σλοβενία έρχεται αντιμέτωπη με την πιο δύσκολη συγκυρία από συστάσεως Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ποιος θα είναι άραγε ο πολιτικός της σχεδιασμός; Θα καταφέρει να θωρακίσει την Ευρώπη από μελλοντικούς κλυδωνισμούς και τι καινούργιο αναμένεται να φέρει η τοποθέτηση της στην προεδρία;
Απαντώντας στα ερωτήματα αυτά, ο ίδιος ο πρωθυπουργός της Σλοβενίας, Janez Janša, διακηρύττει πως το Συμβούλιο θα εστιάσει στην εδραίωση των αρχών νομιμότητας και κράτους δικαίου σε ενωσιακό πλαίσιο, δίδοντας παράλληλα έμφαση στη δημιουργίας μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης Υγείας καθώς και σε ζητήματα κυβερνοασφάλειας ψηφιακού μετασχηματισμού και μετανάστευσης -καίρια προβλήματα που αναμένεται να απασχολήσουν την Ευρώπη μέσα στα επόμενα χρόνια.
Κι ενώ ο προγραμματικός σχεδιασμός της Σλοβενίας ομοιάζει φιλόδοξος, πολλοί είναι εκείνοι που διατηρούν σοβαρές αμφιβολίες αναφορικά με την διατήρηση, από πλευράς της Σλοβενίας, της ευρωπαϊκής συνοχής. Το αυταρχικό πρόσωπο του Janša, στον οποίο επιρρίπτονται ευθύνες για κακοδιαχείριση της πανδημίας, περιστολή της ελευθερίας των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, προώθηση της ρητορικής του μίσους και καταστρατήγηση της λειτουργικής ανεξαρτησίας του δικαστικού σώματος, γεννά δικαιολογημένα δυσπιστία. Πώς θα καταφέρει μια κυβέρνηση που φέρεται να ενέχεται για παραβίαση συνταγματικών αρχών να διασφαλίσει την ενότητα, περιφρουρώντας τις ευρωπαϊκές αρχές της νομιμότητας, του κράτους δικαίου και της χρηστής απονομής της δικαιοσύνης; Κι αν αληθεύουν τα όσα λέγονται για την Σλοβενική κυβέρνηση, τι συνεπάγεται η τοποθέτηση ενός νέου Trump στην καρδιά της Ευρώπης;
Ερωτήματα που προβληματίζουν πολίτες, διχάζοντας θεσμικά όργανα, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να καταφέρεται κατά των πολιτικών Janša και την διευθύντρια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να διαψεύδει τα όσα ακούγονται για την Σλοβενική κυβέρνηση, υποστηρίζοντας πως οι συζητήσεις Ευρωκοινοβουλίου και Σλοβενικής κυβέρνησης χαρακτηρίζονται από άψογη συνεννόηση σε δημοκρατικό κλίμα. Το γεγονός αυτό καταδεικνύει πως πρόκειται για μια, εκ των πραγμάτων, αμφιλεγόμενη επιλογή σε μια στιγμή καθοριστική για το μέλλον της Ευρώπης και την θέση της στη διεθνή κονίστρα.
Στο πλαίσιο αυτό, μόνο ο χρόνος μπορεί να δείξει αν η Σλοβενία θα εφαρμόσει τον πολιτικό της σχεδιασμό, δίδοντας ουσιαστικές λύσεις στα ευρωπαϊκά προβλήματα, ή θα σπείρει τον διχασμό, μετερχόμενη αντιδημοκρατικές τακτικές. Η προεδρία του Συμβουλίου επί των ημερών της Σλοβενίας θα καθορίσει το μέλλον της Ευρώπης στην μετά-COVID εποχή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, Consilium, διαθέσιμο εδώ
- Προεδρία της Σλοβενίας στο Συμβούλιο της ΕΕ: οι προσδοκίες των ευρωβουλευτών, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, διαθέσιμο εδώ
- Προβληματισμοί στην ΕΕ για την Προεδρεία Γιάνσα-Η θέση του ΕΛΚ, reporter.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ο Σλοβένος «Τραμπ» στο τιμόνι της ΕΕ, Documento, διαθέσιμο εδώ
