Της Παναγιώτας Χριστοδουλοπούλου,
Τα τελευταία χρόνια, η Κίνα έχει εξελιχθεί σε ένα κράτος του οποίου τα συστήματα παρακολούθησης και ελέγχου των πολιτών έχουν αναπτυχθεί σε τέτοιο βαθμό, ώστε τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι ελευθερίες να τείνουν προς εξαφάνιση. Χάρη σε αυτά τα συστήματα, το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας ασκεί στους πολίτες του την πιο σκληρή καταπίεση που έχει παρατηρηθεί στη χώρα την τελευταία δεκαετία, φοβούμενο πως, εάν επιτρέψει την πολιτική ελευθερία, ελλοχεύει ο κίνδυνος να τεθεί υπό αμφισβήτηση η εξουσία του. Ο Πρόεδρος Xi Jinping έχει δημιουργήσει ένα οργουελικό κρατικό σύστημα ελέγχου, μέσω του οποίου έχει απαγορεύσει τη δράση πολλών κοινωνικών οργανώσεων, έχει φιμώσει τους ανεξάρτητους δημοσιογράφους κι έχει περιορίσει τον διαδικτυακό διάλογο, ασκώντας του μεγάλη κριτική.
Το 2013, ο Xi Jinping, ανερχόμενος στην εξουσία, ενέκρινε ένα νέο σύστημα αστυνομικής προστασίας, το οποίο παραχωρεί στις κρατικές δυνάμεις ασφαλείας εκτεταμένες εξουσίες. Συγκεκριμένα, μπορούν να συλλάβουν χωρίς επίσημο ένταλμα άτομα που θεωρούν ύποπτα και έπειτα να τα κρατήσουν αποκομμένα από τον έξω κόσμο και χωρίς τη δυνατότητα νομικής εκπροσώπησης, για τουλάχιστον 6 μήνες, μετά την πάροδο των οποίων προβλέπεται επίσημη δίκη.
Η διαδικασία είναι η εξής: Αστυνομικοί εισβάλλουν στο σπίτι των υπόπτων ατόμων στη μέση της νύχτας, ψάχνοντας να βρουν κάποιο έγγραφο που θα νομιμοποιεί την πράξη τους. Έπειτα συλλαμβάνουν το «ένοχο» άτομο, βάζοντάς του χειροπέδες και, αφού του κλείσουν τα μάτια, φορώντας του μία μαύρη κουκούλα, τον μεταφέρουν σε ένα κρυφό απομακρυσμένο μέρος, στο οποίο πρόκειται να παραμείνει για μισό χρόνο περίπου, αναγκασμένος να υποστεί μία σειρά ανακρίσεων και σκληρών βασανιστηρίων.
Το σύστημα αυτό, γνωστό ως “RSDL” (Residential Surveillance at a Designated Location), διευρύνθηκε με την πάροδο των χρόνων, έχοντας ως κύριο στόχο τη σύλληψη ακτιβιστών που μάχονται για τα ανθρώπινα δικαιώματα αλλά και ατόμων που δεν διάκεινται φιλικά προς την κυβέρνηση. Σύμφωνα με μία αναφορά της οργάνωσης “Safeguard Defenders”, την οποία παρουσίασε στον ΟΗΕ, παρατηρείται μία ανησυχητική άνοδος της πρακτικής αυτής. Κατά τα επίσημα έγγραφα της δικαιοσύνης, έχουν καταγραφεί 27.208 παράνομες συλλήψεις από τότε που εγκρίθηκε αυτή η πρακτική και υπολογίζεται ότι τα άτομα που επηρεάζονται από αυτήν ξεπερνούν τα 50.000. Παράλληλα, η οργάνωση προσπάθησε να συλλέξει μαρτυρίες ανθρώπων που έχουν υποβληθεί σε αυτή τη δοκιμασία, προκειμένου να συντάξει πιο αναλυτικές αναφορές σχετικά με το πώς λειτουργεί το μυστικό αυτό σύστημα.
Τα αποτελέσματα κατέστησαν, επίσης, φανερό ότι η Κίνα μέσω αυτού του συστήματος είναι πολύ πιθανό να υπονομεύσει το σύνολο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων διεθνώς, γι’ αυτό και η παγκόσμια κοινότητα οφείλει να αναλάβει άμεσα δράση για την ουσιαστική καταστολή του. Ενδέχεται, εξάλλου, να υιοθετηθεί και από άλλες χώρες σε περίπτωση που θεωρήσουν ότι τα συστήματα ανάκρισης, που ήδη διαθέτουν, δεν είναι τόσο αποτελεσματικά. Πράγματι, η Ταϊλάνδη, το Βιετνάμ και η Βιρμανία τείνουν να νομιμοποιήσουν και να εφαρμόσουν τις πρακτικές του σχετικού συστήματος.
Τα βασανιστήρια περιλαμβάνουν κυρίως εκφοβισμούς, απειλές προς τις οικογένειες των συλληφθέντων αλλά και σωματική, ψυχολογική και ψυχική βία. Ακόμη, τα θύματα ανέφεραν ότι τους υποχρέωναν να παραμείνουν όρθια, γεγονός που τους προκαλούσε αφόρητους μυοσκελετικούς πόνους. Επιπλέον, μάρτυρες κάνουν λόγο για αναγκαστική στέρηση ύπνου και για χορήγηση φαρμάκων που επιδρούσαν στη διανοητική τους υγεία, κάνοντάς τους να χάνουν την επαφή με την πραγματικότητα. Κατά τη διάρκεια της κράτησής τους δεν επιτρεπόταν να μιλάνε ούτε να μετακινούνται χωρίς να έχουν λάβει άδεια, ενώ βρίσκονταν υπό συνεχή παρακολούθηση όλο το 24ωρο. Παρόλα αυτά, οι μαρτυρίες των συλληφθέντων επιβεβαιώνουν ότι υποβάλλονταν συχνά σε ιατρικές εξετάσεις και, συγχρόνως, αναφέρουν ότι οι αστυνομικοί τούς παρακολουθούσαν συνεχώς, για να διασφαλίσουν ότι τρώνε και ότι δεν θα επιχειρήσουν να αυτοκτονήσουν.
Βέβαια, η μοναξιά, η απομόνωση και οι εξαντλητικές ανακρίσεις είναι αδύνατο να μην επηρεάσουν την ψυχική υγεία των ατόμων, τα οποία δύσκολα καταφέρνουν να βγουν αλώβητα ύστερα από αυτή τη δοκιμασία. Σύμφωνα με τη μαρτυρία ενός εκ των θυμάτων, του Xie Yanyi: «Κανένας δεν γνωρίζει εάν είσαι νεκρός ή ζωντανός. Τα βασανιστήρια και οι εκφοβισμοί είναι αναπόφευκτοι».
Όσον αφορά τους χώρους κράτησής τους, παρά το γεγονός ότι σε μεγάλο βαθμό παραμένουν ακόμη άγνωστοι, η ομάδα “Safeguard Defenders” υποψιάζεται κάποιες τοποθεσίες, βασιζόμενη σε στοιχεία, όπως για παράδειγμα χαρτιά που φέρουν την επωνυμία εταιρειών και χρησιμοποιούνταν για την καταγραφή των ομολογιών των συλληφθέντων. Πρόκειται για διαμερίσματα κατάλληλα διαμορφωμένα που να μοιάζουν με φυλακές. Από τα παράθυρα είναι κρεμασμένες χοντρές κουρτίνες για να μην μπαίνει το φως του ηλίου αλλά και για να μην καταλάβουν τα θύματα πού βρίσκονται. Τέλος, υπάρχουν παντού κάμερες, προκειμένου οι αστυνομικοί να παρακολουθούν κάθε κίνηση των συλληφθέντων.
Όταν επιτέλους φτάνει η στιγμή της απελευθέρωσης των θυμάτων, εκείνα υποχρεώνονται να υπογράψουν γραπτές ομολογίες στις οποίες δεσμεύονται να μην μιλήσουν σχετικά με αυτά που τους συνέβησαν ενόσω ήταν υπό κράτηση. Έπειτα, σύμφωνα με τον νόμο, αφού περάσουν οι 6 μήνες ανάκρισης, οι κατηγορούμενοι πρέπει να οδηγηθούν σε δίκη.
Ιδιαίτερη έκπληξη προκαλεί το γεγονός ότι το Υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας δεν έβγαλε κάποια ανακοίνωση ως απάντηση στα ευρήματα των συγκεκριμένων ερευνών, ενώ οι κινεζικές αρχές εξακολουθούν να διατηρούν μία μυστικοπαθή στάση απέναντι σε όλη αυτή την κατάσταση. Αυτό έδωσε το έναυσμα στον Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών να απαιτήσει από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο να καταδικάσει την Κίνα για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Οι ακτιβιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων προειδοποιούν ότι το σύστημα που έχει αναπτύξει η Κίνα την έχει βοηθήσει να αυξήσει σημαντικά τις μυστικές συλλήψεις. Περισσότεροι από 10.000 αθώοι έχουν εξαφανιστεί και οι έρευνες επιβεβαιώνουν ότι πάνω από 25.000 άνθρωποι έχουν συλληφθεί από το 2013. Ο σημερινός αριθμός δεν μπορεί να υπολογιστεί με ακρίβεια, καθώς δεν καταγράφονται όλες οι εξαφανίσεις (θεωρείται ότι είναι μεγαλύτερος).
Αναμφισβήτητα, οι ανωτέρω πρακτικές υπονομεύουν τους αγώνες που δόθηκαν για την εδραίωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αυξάνουν τις ανησυχίες των Κινέζων για το εάν οι πράξεις τους θα τους οδηγήσουν σε φυλάκιση, σε θάνατο, σε βασανισμούς ή σε εξορία. Πρέπει, λοιπόν, να δοθεί ένα τέλος στον αυταρχισμό της Κίνας, με την πολύτιμη αρωγή του διεθνούς οικοδομήματος, προτού η κατάσταση εκτραχυνθεί.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- China generalizes secret detention centers, La Vanguardia, διαθέσιμο εδώ
- China’s global threat to human rights, Human Rights Watch, διαθέσιμο εδώ
- What happens in China’s secret RSDL prisons?, Safeguard Defenders, διαθέσιμο εδώ
- China stepping up use of secret detention without trial, report warns, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- The Chinese government poses a global threat to human rights, Human Rights Watch, διαθέσιμο εδώ
