Της Δήμητρας Παναγιωτακοπούλου,
Κοιλιακό άλγος κάτω από το θώρακα, αίσθημα πληρότητας, καούρα, ναυτία, απώλεια βάρους, δυσανεξία στα λιπαρά τρόφιμα, δυσπεψία, εμετός, απώλεια όρεξης και ζαλάδα…μερικά από τα συμπτώματα που, όταν γίνονται επίμονα, φανερώνουν έλκος στο στομάχι ή στο δωδεκαδάκτυλο, στο ανώτερο τμήμα, δηλαδή, του λεπτού εντέρου. Το έλκος αποτελεί, ουσιαστικά, μια ανοιχτή πληγή στο εσωτερικό τους.
Περίπου στο 60% έως και 90% των περιπτώσεων, η πάθηση αυτή προκαλείται έπειτα από μόλυνση από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (Helicobacter pylori). Το βακτήριο αυτό ζει συνήθως στο βλεννογόνο που καλύπτει και προστατεύει τους ιστούς του στομάχου και του εντέρου. Συχνά δεν προκαλεί προβλήματα, μπορεί όμως να προκαλέσει φλεγμονή στο εσωτερικό στρώμα του στομάχου, δημιουργώντας έτσι έλκος. Δεν είναι σαφές πώς εξαπλώνεται η μόλυνση, μπορεί όμως να μεταδοθεί από άτομο σε άτομο μέσω στενής επαφής, όπως με το φιλί, αλλά και μέσω τροφής και νερού. Παρότι δεν προκαλεί πάντα συμπτώματα, το ελικοβακτηρίδιο αλλά και το έλκος, έχουν συσχετιστεί με τον καρκίνο του στομάχου. Για τον λόγο αυτό, δεν πρέπει να μένει αθεράπευτο, είτε εξαιτίας των συμπτωμάτων του είτε εξαιτίας της συσχέτισης του με καρκίνο.
Άλλα αίτια που μπορούν να οδηγήσουν σε αυτή την πάθηση είναι η λήψη φαρμάκων, όπως η ασπιρίνη και γενικότερα τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Υποστηρίζεται ότι προκαλούν σχεδόν τα 2/5 των ελκών. Επιδείνωση των συμπτωμάτων, αντίσταση στη θεραπεία, και αύξηση των πιθανοτήτων εμφάνισης ελκών, μπορεί να προκαλέσουν και συνήθειες όπως το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ, το ανεξέλεγκτο άγχος και η κατανάλωση πικάντικων φαγητών.
Πώς γίνεται, όμως, η διάγνωση; Μπορεί να πραγματοποιηθεί ενδοσκόπηση, δηλαδή ένας λεπτός εύκαμπτος σωλήνας να περάσει από τον οισοφάγο στον στόμαχο υπό ελαφριά αναισθησία. Το ενδοσκόπιο έχει προσαρτημένη μία μικρή κάμερα, έτσι ώστε ο ιατρός να μπορεί να βλέπει το εσωτερικό του. Αν κατά τη διάρκεια της ενδοσκόπησης εντοπιστεί έλκος, μπορεί να γίνει βιοψία, να ληφθεί δηλαδή ένα μικρό δείγμα ιστού, ώστε να ελεγχθεί στο εργαστήριο και να αποκλειστεί κάποια κακοήθεια. Η δοκιμή αναπνοής C14, άλλη μία διαγνωστική εξέταση, ελέγχει για παρουσία ελικοβακτηριδίου και περιλαμβάνει κατάποση ποσότητας ραδιενεργού άνθρακα (C14). Μια λιγότερο συχνή δοκιμή στις μέρες μας, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί, όταν η ενδοσκόπηση δεν είναι διαθέσιμη, είναι το γεύμα βαρίου. Περιλαμβάνει την κατάποση ενός υγρού σαν κιμωλία και ύστερα μια ακτινογραφία στην οποία θα φαίνεται ο στόμαχος.
Η θεραπεία για τα πεπτικά έλκη εξαρτάται από την αιτία που τα προκάλεσε. Συνήθως περιλαμβάνει εξουδετέρωση του ελικοβακτηριδίου, εάν υπάρχει, τη διακοπή ή την ελάττωση χρήσης μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, αν αυτό είναι δυνατό, και τη χορήγηση αγωγής, ώστε να επέλθει επούλωση. Αν το έλκος δε θεραπευτεί έπειτα από φαρμακευτική αγωγή, τότε θα πρέπει να αντιμετωπιστεί χειρουργικά.
Η πρόληψη, όμως, είναι πάντα προτιμότερη της θεραπείας. Το άτομο μπορεί να μειώσει τις πιθανότητες ανάπτυξης έλκους στομάχου ή δωδεκαδακτύλου με μερικές αλλαγές στην καθημερινότητά του. Αρχικά, συστήνεται η διακοπή του καπνίσματος, η μείωση στην κατανάλωση αλκοόλ, η αποφυγή καυτερών τροφών, και η προσπάθεια διαχείρισης του άγχους. Επιπλέον, το άτομο πρέπει να προστατεύει τον εαυτό του από λοιμώξεις, εφαρμόζοντας καλή υγιεινή χεριών και μαγειρεύοντας επαρκή ώρα τα γεύματα του. Χρειάζεται, επίσης, προσοχή κατά τη λήψη αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, για τη μείωση του πόνου. Τα φάρμακα αυτά, ύστερα από συζήτηση με ιατρό, μπορούν να αντικατασταθούν από άλλα ή να μειωθεί η δόση τους. Συστήνεται η λήψη τους μαζί με το φαγητό και να μην λαμβάνονται μαζί με αλκοόλ, ώστε να μειωθούν οι επιπτώσεις τους στο γαστρεντερικό σύστημα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Stomach ulcer, nhs.uk, διαθέσιμο εδώ
- Stomach ulcer, Better health channel, διαθέσιμο εδώ
- Peptic ulcer, Mayo Clinic, διαθέσιμο εδώ
