Της Ελπίδας Καλαμαράκη,
Τους τελευταίους 2 μήνες, η Κολομβία υποφέρει από αιματηρές διαδηλώσεις, εξαιτίας της πρότασης του νομοσχεδίου που θα οδηγούσε σε αύξηση της φορολογίας των πολιτών. Παρόλο που το συγκεκριμένο νομοσχέδιο τελικά αποσύρθηκε, δε στάθηκε αρκετό για να κατευνάσει την οργή των χρόνια ταλαιπωρημένων πολιτών, οι οποίοι, αφού έφεραν στο προσκήνιο και άλλα προβλήματα της κυβέρνησης, εξακολουθούν να βρίσκονται στους δρόμους, ζητώντας μείωση των φόρων, στήριξη της οικονομίας της χώρας, ουσιαστική λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας και τερματισμό της αστυνομικής βίας. Το τελευταίο αίτημα ίσως να έχει καταστεί και το πιο σημαντικό στις σημερινές διαδηλώσεις, καθώς είναι αλήθεια πως η βίαιη συμπεριφορά της αστυνομίας έχει φτάσει στο απροχώρητο, ιδίως κατά των γυναικών.
Πράγματι, η λεκτική κακοποίηση, οι απειλές σεξουαλικής βίας και οι έμφυλες διακρίσεις δεν αποτελούν μεμονωμένα περιστατικά, αλλά συμβαίνουν κατ’ επανάληψη, με αποτέλεσμα όλο και περισσότερες γυναίκες να πέφτουν θύματα αυτής της απάνθρωπης συμπεριφοράς. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με έκθεση του Γραφείου Διαμεσολάβησης, μία επίσημη κυβερνητική υπηρεσία επιφορτισμένη με την εποπτεία της προστασίας των ανθρωπίνων και πολιτικών δικαιωμάτων των πολιτών, έχουν καταγραφεί πάνω από 113 περιπτώσεις αστυνομικής βίας στη διάρκεια των διαδηλώσεων. «Μας αποκαλούν σκύλες, πόρνες», «Μας ρωτάνε τι κάνουμε έξω τη νύχτα απειλώντας μας ότι θα μας σκοτώσουν», «Άκουσα έναν αστυνομικό να λέει: Αυτή είναι καλή για να τη βιάσουμε», «Περισσότερες από μία φορές με έχουν σημαδέψει με όπλο». Αυτές είναι οι μαρτυρίες ορισμένων μόνο γυναικών που έχουν πέσει θύματα -συνήθως μονάχα- λεκτικής βίας από αστυνομικούς.
Βέβαια, σε πολλές περιπτώσεις, η βία δεν αρκείται στα λόγια. Η Μη Κερδοσκοπική Οργάνωση (ΜΚΟ) “Temblores” (δονήσεις) δηλώνει πως έχει λάβει αναφορές από 28 διαδηλωτές που ισχυρίζονται ότι κακοποιήθηκαν σεξουαλικά από μέλη των δυνάμεων ασφαλείας. Μεταξύ άλλων, περιλαμβάνονται ισχυρισμοί αναγκαστικού stripping, απογύμνωσης και βιασμού. Δυστυχώς, τα νούμερα αυτά είναι μόνο ενδεικτικά, αφού υπάρχουν πολλές ακόμα Κολομβιανές που φοβούνται να μιλήσουν είτε διότι φοβούνται τις συνέπειες είτε επειδή δεν έχουν ξεπεράσει ακόμα το αρχικό σοκ, ώστε να μπορέσουν να το επεξεργαστούν και κατ’ επέκταση να το μοιραστούν, είτε επειδή, βάσει ποσοστών, ελάχιστοι είναι οι θύτες που πραγματικά τιμωρούνται. Μάλιστα, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, το 90% -σχεδόν απαρτία- των αναφορών σεξουαλικής βίας του 2020 δεν προχώρησε σε περεταίρω επεξεργασία μετά το αρχικό στάδιο έρευνας.
Ύστερα από πληθώρα αιτήσεων, 7 υποθέσεις σεξουαλικής βίας κατά των γυναικών από τμήματα ασφαλείας διερευνώνται από το γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα σήμερα. Η πιο σοκαριστική εξ αυτών είναι η υπόθεση ενός κοριτσιού μόλις 17 χρονών, το οποίο, αφού κακοποιήθηκε σεξουαλικά από αστυνομικούς στην πόλη Popayán σε μία διαμαρτυρία, αποφάσισε να αυτοκτονήσει. Επιπλέον, ο Πρόεδρος της χώρας Iván Duque, πριν από την άφιξη της Διαμερικανικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Inter-American Commission on Human Rights, IACHR) για τη διεξοδική διερεύνηση των ισχυρισμών περί υπερβολικής χρήσης βίας από την αστυνομία κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων, πρότεινε μία σειρά μεταρρυθμίσεων, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας μιας διεύθυνσης ανθρωπίνων δικαιωμάτων με επικεφαλής έναν διεθνή εμπειρογνώμονα, ενός συστήματος ορθότερης παρακολούθησης των καταγγελιών των πολιτών και της επιβολής πειθαρχικών προτύπων για αξιωματικούς. Όμως, αυτές οι μεταρρυθμίσεις δεν έχουν ακόμη εγκριθεί από το Κογκρέσο της Κολομβίας και η υιοθέτησή τους θεωρείται υπερβολικά αβέβαιη. Εν συνεχεία, ακόμη και αν καταφέρουν να περάσουν, η αστυνομία θα εξακολουθήσει να εμπίπτει στη δικαιοδοσία του Υπουργείου Άμυνας, πράγμα που σημαίνει ότι οι περιπτώσεις κακοποίησης θα συνεχίσουν να κρίνονται από στρατιωτικά δικαστήρια, τα οποία θεωρούνται ιδιαίτερα προβληματικά. Ως εκ τούτου, η χώρα εξακολουθεί να βρίσκεται σε αδιέξοδο.
Γιατί, όμως, οι ένοπλες δυνάμεις καταφεύγουν σε τέτοιες μορφές βίας;
Κατά τα λεγόμενα της Linda Cabrera, διευθύντριας της φεμινιστικής οργάνωσης “Sisma Mujer”, ο στόχος της βίας που βασίζεται στο φύλο είναι η εξάπλωση του φόβου μεταξύ των γυναικών, για να τους αποτρέψει από τη διαμαρτυρία και να αποδείξει την επικράτηση του «ισχυρού φύλου». Ωστόσο, τα αποτελέσματα φαίνεται να είναι τα αντίθετα από τα επιθυμητά, καθώς πολλές γυναίκες, όχι μόνο δεν έχουν αποτραπεί, αλλά αντιθέτως η βία τις έχει επαγρυπνήσει, πεισμώσει και πλέον είναι αποφασισμένες να διαδραματίσουν ζωτικό ρόλο στις διαδηλώσεις.
Άρα, μέσα από τη βία ποιος τελικά κερδίζει;
Η απάντηση είναι κανείς. Αντιθέτως, δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος και σπείρεται η διχόνοια. Συνάμα, μέσα από τη βία η λύση δε θα βρεθεί. Οι αντιλήψεις «κατά τη διάρκεια μίας διαδήλωσης λογικό είναι να υπάρξουν θύματα» δεν είναι αποδεκτές. Τέτοιες συμπεριφορές δεν πρέπει να τις δικαιολογούμε, αλλά να τις καταδικάζουμε και να επιβάλλουμε ποινές. Μόνο έτσι θα μπορέσει να δοθεί ένα τέλος σε αυτή την κατάσταση που μόνο αρνητικά έχει να «προσφέρει».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- ‘The risk you run’: Colombia’s women protesters on sexual violence, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Colombia: Concerning reports of disappearances and sexual violence against protesters, Amnesty International, διαθέσιμο εδώ
