Της Μαρίας Κόλλια,
Υπάρχει μία «πανδημία» που είναι πανταχού παρούσα και αποτελεί τη βασική αιτία για πολλούς θανάτους ημερησίως σε κάποιες περιοχές∙ λέγεται λιμός και δεν κάνει διακρίσεις στα θύματα. Με άλλα λόγια, δεν εξουδετερώνει αποκλειστικά και μόνο μία συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα ή τα άτομα που ανήκουν σε ένα συγκεκριμένο φύλο. Τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά φαίνεται να έχουν πολύ πιο αποφασιστικό ρόλο αναφορικά με την επιλογή των θυμάτων, βέβαια, αφού οι περιοχές της Αφρικής είναι αυτές που αντιμετωπίζουν -ή καλύτερα που δεν έχουν κατορθώσει ποτέ σε ικανοποιητικό βαθμό να επιλύσουν- αυτό το τρέχον πρόβλημα, με δυσμενείς συνέπειες για τον τοπικό πληθυσμό, ενώ ο δυτικός κόσμος ζει σχεδόν απαλλαγμένος από την πείνα, σε ένα μεγάλο τουλάχιστον ποσοστό του πληθυσμού του.
Σύμφωνα με μία αναφορά των Ηνωμένων Εθνών για την πείνα, ως πείνα ορίζεται «η χρονική περίοδος κατά την οποία οι πληθυσμοί αισθάνονται μεγάλη ανασφάλεια αναφορικά με την εξεύρεση τροφής». Περνούν, δηλαδή, ολόκληρες ημέρες χωρίς να μπορούν να εξασφαλίσουν το φαγητό τους, εξαιτίας της έλλειψης χρημάτων, της έλλειψης προσβασιμότητας σε φαγητό καθώς και σε άλλες πηγές. Αντιστοίχως, η έννοια του «υποσιτισμού» είναι άμεσα συνυφασμένη με τις ελλείψεις στην ενέργεια, τις πρωτεΐνες ή τις απαραίτητες βιταμίνες και μέταλλα, ενώ η έννοια του «λιμού» συνδέεται με μία τεράστια έλλειψη φαγητού που επηρεάζει όλη τη χώρα.
Μέχρι το 2016 και για μία σειρά από δεκαετίες, παρατηρούνταν μία σχετική μείωση στο ποσοστό για το οποίο οι παραπάνω έννοιες αποτελούσαν την οδυνηρή πραγματικότητα για πολλές αφρικανικές χώρες. Παρά ταύτα, την περίοδο 2016-2021 υπήρξε μία σαφής επιδείνωση της κατάστασης με την αναθέρμανση του πλανήτη, που είναι μέρος της κλιματικής αλλαγής, τις πολεμικές διαμάχες και την εξάπλωση του νέου κορωνοϊού να αποτελούν τις βασικές αιτίες. Κατά τα δεδομένα της αναφοράς των Ηνωμένων Εθνών, φέτος η Αιθιοπία, η Μαδαγασκάρη, η Υεμένη και το Νότιο Σουδάν είναι οι χώρες που κατά κόρον διαβιούν σε ακατάλληλες συνθήκες για την υγεία, δηλαδή σε συνθήκες λιμού.
Στην περιοχή Tigray της Αιθιοπίας, περισσότεροι από 350.000 άνθρωποι βρίσκονται σε κατάσταση λιμού, με τον τεράστιο αυτό αριθμό να σοκάρει, αφού κρίνεται ως ο μεγαλύτερος αριθμός ανθρώπων που παρατηρείται σε αυτή την τραγική κατάσταση ανά τον κόσμο. Η κρίσιμη αυτή συνθήκη έχει σαφώς επιδεινωθεί από τον λιμό του 2011 στη Σομαλία, από τον οποίο η χώρα, ακόμη και μία δεκαετία μετά, δεν βρίσκει τρόπο να ανακάμψει. Ιδιαίτερης μνείας χρήζει το γεγονός ότι στην Αιθιοπία επικρατεί ένοπλη σύρραξη και, συγκεκριμένα, ένα είδος εμφυλίου πολέμου μεταξύ κυβερνητικών στρατευμάτων και της προηγούμενης κυβέρνησης της περιοχής, ονόματι «Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο του Tigray» (Tigray People’s Liberation Front-TPLF).
Ωστόσο, τα πράγματα δεν είναι καλύτερα στη Μαδαγασκάρη, όπου 14.000 άνθρωποι υποφέρουν από λιμό, συνυπολογίζοντας επιπλέον 800.000, οι οποίοι βρίσκονται στα πρόθυρα αυτού. Το νοτιοανατολικό νησιωτικό κράτος ταλανίζεται τον τελευταίο καιρό από συνεχείς ξηρασίες, που έχουν οδηγήσει την τοπική παραγωγή σε τέλμα. Ακόμη και όταν τελικά βρέχει, η πανίδα του νησιού, στην οποία περιέχονται ακρίδες και σκουλήκια, κατασπαράζει τα νέα φυτά, φέρνοντας πάλι τους Μαλγάσιους στο ναδίρ. Η τοπική κοινότητα ζητά άμεση βοήθεια από τα αναπτυγμένα δυτικά κράτη, αφού ένα ενδεχόμενο πακέτο τροφίμων από την Ευρώπη προς τη Μαδαγασκάρη πρέπει να διασχίσει διαδρομή διάρκειας ενός μήνα.
Κατευθυνόμενοι βορειοανατολικά και πιο συγκεκριμένα στη Μέση Ανατολή, μεγάλων διαστάσεων πρόβλημα υποσιτισμού εντοπίζεται σε πολλές περιοχές της Υεμένης. Εκεί, 50.000 κάτοικοι ήδη υποφέρουν από λιμό, ενώ επιπλέον 5 εκατομμύρια πιθανολογείται πως θα αντιμετωπίσουν σοβαρό πρόβλημα βιοπορισμού στο εγγύς μέλλον. Η οικονομική αστάθεια, η τεταμένη εσωτερική κατάσταση (από το 2015 επικρατεί ένας ατελεύτητος εμφύλιος πόλεμος), η υποτίμηση του υεμενικού νομίσματος σε σχέση με τις διεθνείς τιμές, αλλά και ο κορωνοϊός, λειτούργησαν καταλυτικά, φέρνοντας το πολύπαθο κράτος σε δυσχερέστερη θέση.
Μία ακόμη χώρα που χρειάζεται εκτάκτως ανθρωπιστική βοήθεια είναι και το Νότιο Σουδάν. Το νεοσύστατο αφρικανικό κράτος, ύστερα από διαμάχες 5 ετών, αν και ανεξάρτητο πλέον, δυσκολεύεται να αντιμετωπίσει τους ευρείας κλίμακας σκοπέλους που έχουν ανακύψει. Δύο στους τρεις κατοίκους χρήζουν επειγόντως κάποιου είδους αρωγή, διότι σχεδόν 5 εκατομμύρια κάτοικοι δεν έχουν σίγουρη πρόσβαση σε τρόφιμα, αντιμετωπίζοντας προβλήματα υποσιτισμού. Εξαιτίας του διαλυμένου τοπικού εμπορίου, το Νότιο Σουδάν βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού, ενώ χάρη στην Oxfam Australia, μία Μη Κυβερνητική Οργάνωση, πάνω από 900.000 κάτοικοι έχουν σταθερή πρόσβαση σε καθαρό νερό και ξηρά τροφή.
Εν κατακλείδι, είναι αδήριτη ανάγκη οι διεθνείς οργανισμοί, οι κυβερνήσεις, αλλά και ο απλός λαός να συνδράμουν με κάθε δυνατό τρόπο, έτσι ώστε να βελτιωθούν οι συνθήκες διαβίωσης των ανθρώπων σε λιμό. Η αναγνώριση του προβλήματος και της τεράστιας επιτακτικότητάς του για επίλυση από τα Ηνωμένα Έθνη αποτελεί σίγουρα το πρώτο βήμα. Η συλλογή των απαραίτητων κονδυλίων για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας και την οργάνωση αναπτυξιακών προγραμμάτων, όμως, είναι ένα άλλο ζήτημα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- WFP ramps up support to Yemen’s famine risk areas, ReliefWeb, διαθέσιμο εδώ
- Millions staring at famine as food insecurity soars: Report, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- World Hunger: Key Facts And Statistics 2021, Action Against Hunger, διαθέσιμο εδώ
- UN World Food Programme says 41 million on verge of famine, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- WFP: Catastrophic Hunger Descending on Southern Madagascar, Voice Of America, διαθέσιμο εδώ
