Του Λευτέρη Καντίνου,
Στις 23 Ιουνίου ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σε ομιλία του στον Σύνδεσμο Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, ανακοίνωσε ότι είναι συγκρατημένα αισιόδοξος για τη δυνατότητα της Ελλάδας να εκπληρώσει τον στόχο της να επιτύχει το 50% των τουριστικών εσόδων του 2019, στο δεύτερο μισό του 2021.
Η Ελλάδα, της οποίας η οικονομία στηρίζεται κυρίως στον τουρισμό, αποτελώντας το 20% της οικονομικής της δραστηριότητας, κατάφερε το 2020 να εισπράξει μόνο 4 δις. ευρώ από τον τουρισμό, σε σχέση με τη χρονιά-ρεκόρ του 2019, όπου τα έσοδα από τον τουρισμό έφτασαν τα 18 δις, με 33 εκατομμύρια τουρίστες να επιλέγουν τη χώρα μας για τις καλοκαιρινές τους διακοπές. Σύμφωνα με τον Υπουργό Οικονομικών, Χρήστο Σταϊκούρα, στόχος της Ελληνικής κυβέρνησης για το 2021 αποτελεί η είσπραξη από τον τουρισμό εσόδων που θα φτάσουν τα 8 δις. ευρώ, σχεδόν το μισό δηλαδή σε σχέση με τα έσοδα του 2019. Αυτή όμως η πολιτική, δεν αποτελεί λύση στο πραγματικό πρόβλημα που ταλανίζει για σχεδόν μια δεκαετία την Ελληνική οικονομία.
Σύμφωνα με έρευνα του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Μελετών (ΚΕΠΕ), αν και η ανάκαμψη του τουρισμού θα βοηθήσει στην βραχυπρόθεσμη ανάκαμψη της Ελληνικής Οικονομίας, οι αναλυτές του ΚΕΠΕ τονίζουν ότι ο τουρισμός δεν μπορεί να συνεχίζει να αποτελεί πυλώνας μακροπρόθεσμης οικονομικής ανάπτυξης, συμβουλεύοντας την κυβέρνηση να εστιάσει και να επενδύσει και σε άλλους τομείς της οικονομίας. Ο τουριστικός τομέας, αν και το «δυνατό χαρτί» της χώρας, δεν θα μπορέσει να συνεχίσει να αναπτύσσεται σε παρόμοιο ρυθμό με την περίοδο 2008-2019. Πιο συγκεκριμένα εκείνη την περίοδο ο Ελληνικός τουριστικός τομέας παρατήρησε ανάπτυξη περισσότερη του 56%, όμως σύμφωνα με τον ΚΕΠΕ αυτού του είδους η ανάπτυξη δεν είναι βιώσιμη. Μια από τις μεγαλύτερες αδυναμίες του τουρισμού παρατηρούνται στην σημερινή αγορά εργασίας. Αν και ο τουρισμός αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους τομείς επαγγελματικής αποκατάστασης κατά την τουριστική περίοδο, με πάνω από το 10% του πληθυσμού να ασχολείται με τα τουριστικά επαγγέλματα, ο κλάδος παρουσιάζει δυσκολίες όσον αφορά την εύρεση προσωπικού, το οποίο θα στελεχώσει τις επιχειρήσεις εστίασης και τα ξενοδοχεία. Διάφοροι οικονομολόγοι προειδοποιούν, ότι η αδυναμία του τουριστικού κλάδου να βρει το κατάλληλο εργατικό δυναμικό θα προκαλέσει καταστροφικές οικονομικές συνέπειες, εκτοξεύοντας το ποσοστό ανεργίας, το οποίο είναι ήδη το υψηλότερο στην Ευρώπη, πολύ πάνω του τωρινού 16.5%. Σύμφωνα με τους μαγαζάτορες, λόγος αυτής της κατάστασης αποτελεί ο φόβος των εργαζομένων για έναν νέο κύκλο lockdown, ο οποίος θα κλείσει για ακόμα μια φορά τις επιχειρήσεις εστίασης, αφήνοντας τους χωρίς εργασία. Όμως, κάποιοι άλλοι ρίχνουν το φταίξιμο στους χαμηλούς μισθούς και τις κακές εργασιακές συνθήκες των εργαζομένων σε αυτούς τους τομείς, προτιμώντας να λαμβάνουν την οικονομική στήριξη του κράτους σε συνδυασμό με την είσπραξη «μαύρων» μεροκάματων σε εργασίες part-time.
Από τα παραπάνω κατανοούμε τα σημαντικά μειονεκτήματα του τουρισμού και γιατί δεν μπορεί πια να αποτελεί το βασικότερο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της ελληνικής οικονομίας. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η απεξάρτηση από τον τουρισμό θα αργήσει αρκετά, κάνοντας την εξάρτηση της ελληνικής οικονομίας από τον τουρισμό μονόδρομο, όμως όπως αναφέραμε και παραπάνω αυτό δεν αποτελεί μια σοβαρή μακροπρόθεσμη λύση στο πρόβλημα. Η Ελλάδα θα λάβει 18.2 δις. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 13 δις. ευρώ σε χαμηλότοκα, φτηνά δάνεια μέσα στα επόμενα χρόνια. Κλειδί, για την ουσιαστική και βιώσιμη ανάκαμψη της οικονομίας θα αποτελέσει η εκμετάλλευση αυτών των πόρων για την απεξάρτηση της οικονομίας από τον τουρισμό, παράδειγμα αποτελεί το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης, μέσω του οποίου θα ενισχυθούν οι επιχειρήσεις στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της πληροφορικής, της ιατρικής και άλλων κλάδων που θα πρωτοστατήσουν στην 4η βιομηχανική επανάσταση. Όμως τα οφέλη από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης θα παρατηρηθούν από το 2022 και μετά, με το Α.Ε.Π. για το 2021 να παρατηρεί αύξηση μόλις 2%, κάνοντας το 2021 μια πολύ δύσκολη χρονιά για την Ελληνική οικονομία.
Συμπερασματικά, οι Έλληνες πολιτικοί δεν πρέπει να μένουν μόνο στα λόγια όσον αφορά την ανάπτυξη βιώσιμων στρατηγικών για την ελληνική οικονομία. Τις τελευταίες δεκαετίες ο τουρισμός συνέχιζε να ενισχύεται από το κράτος και να προωθείτε ως το μεγαλύτερο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της Ελλάδας στις παγκόσμιες αγορές. Φυσικά, και ο τουρισμός προσφέρει πολλά οφέλη, όπως η αύξηση της κατανάλωσης την καλοκαιρινή περίοδο και η εισροή ξένου συναλλάγματος, όμως δεν μπορεί να συνεχίσει να έχει τον ίδιο ρόλο και σημαντικότητα μετα το τέλος της πανδημίας. Το «μπαλάκι» βρίσκεται πια στην σημερινή κυβέρνηση, δίνοντας της ευκαιρία να αλλάξει μια για πάντα τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας της Ελληνικής οικονομίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- KEPE Says Tourism Cannot Sustain Greece In the Future, Argophilia. Διαθέσιμο εδώ.
- Greek PM says he is cautiously optimistic on 2021 tourism revenues target, Reuters. Διαθέσιμο εδώ.
- Greece struggles to find tourism workers due to risk of more lockdowns, Financial Times. Διαθέσιμο εδώ.
