Του Ραφαήλ – Νικόλαου Μπελενιώτη,
Οι Η.Π.Α. χρησιμοποίησαν τις μυστικές υπηρεσίες της Δανίας, προκειμένου να κατασκοπεύσουν επιτυχώς και απευθείας ανώτατους και ανώτερους αξιωματούχους ευρωπαϊκών κρατών, συμπεριλαμβανομένων της καγκελαρίου Angela Merkel, όπως αποκάλυψαν πρόσφατα μια σειρά από ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης. Πιο συγκεκριμένα, οι αμερικανικές υπηρεσίες φάνηκε να κατάφεραν να αξιοποιήσουν τα υπόγεια, υποβρύχια καλώδια διαδικτύου από και προς τη Σουηδία, τη Νορβηγία, τη Γερμανία, την Ολλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο, ώστε να παγιδεύσουν και να υποκλέψουν σημαντικές επικοινωνίες. Άγνωστο παραμένει αν οι αρχές της Δανίας συνεργάστηκαν ακούσια ή εκούσια ή διατελούσαν εν πλήρει αγνοία.
Οι παραπάνω ανακαλύψεις δεν ξάφνιασαν μάλλον κανέναν. Δεν έχουν περάσει και τόσα πολλά χρόνια εξάλλου, από το 2013, τότε που ο Edward Snowden, πρώην συνεργάτης της NSA, της αμερικανικής εθνικής υπηρεσίας ασφαλείας, αποκάλυψε μια σειρά παράνομων παρακολουθήσεων, συμπεριλαμβανομένων Αμερικανών πολιτών, αλλά και ανώτερων αξιωματούχων ξένων κρατών. Ο Snowden, μάλιστα, που βρίσκεται αυτοεξόριστος στη Ρωσία, κατηγόρησε ανοιχτά τον Αμερικανό πρόεδρο, Joe Biden, ότι ήταν ενήμερος και αναμεμειγμένος από την πρώτη στιγμή στις πρόσφατες παρακολουθήσεις. O Αμερικανός πρώην συνεργάτης της NSA, που βαρύνεται με πολλές κατηγορίες, που εμπίπτουν στην εθνική προδοσία και την κατασκοπεία, κάλεσε για αποκαλύψεις σχετικά με το περιστατικό όχι μόνο την κυβέρνηση της Δανίας, αλλά και τον υψηλόβαθμο εταίρο της, τις Η.Π.Α. Οι τότε αποκαλύψεις είχαν προκαλέσει σάλο και έντονη δυσαρέσκεια στη Γερμανία, μιας και ακόμα και τότε διατηρούσε την τιμητική της στις υπό παρακολούθηση χώρες. Εκείνη τη φορά, τα παράπονα και οι αντιδράσεις των ευρωπαϊκών κρατών δεν οδήγησαν σε καμία άμεση ή έμμεση αντίδραση, μα ούτε και σε κάποιο ικανοποιητικό αποτέλεσμα.
Αυτή τη φορά, όμως, το μέγεθος των πληροφοριών σχετικά με τις αμερικανικές παρακολουθήσεις ξένων κρατικών αξιωματούχων ευρωπαϊκών κρατών είναι τόσο μεγάλο, με τις λεπτομέρειες να είναι τόσο πολλές και ανατριχιαστικές, που δεν μπορούν να ξεχαστούν “as usual”. Ανάμεσα στους υπό παρακολούθηση αξιωματούχους φάνηκε ότι ήταν ακόμα και ο πρώην ομοσπονδιακός υπουργός εξωτερικών και πρώην αντικαγκελάριος, Frank-Walter Steinmeier. Κατανοούμε, δηλαδή, ότι πρόκειται για σκάνδαλο μεγατόνων.
Οι αντιδράσεις, από την πρώτη στιγμή, τουλάχιστον σε ρητορικό επίπεδο, υπήρξαν σφοδρές. Θετικό είναι πως αποτυπώθηκε έντονα το αίσθημα ανασφάλειας πολλών ευρωπαϊκών κρατών απέναντι στη χρόνια σύμμαχο Αμερική. Είναι κοινή μυστική παραδοχή, πως δεν υπάρχει καθόλου ισότητα και αμοιβαίος σεβασμός ανάμεσα στα δυτικά συμμαχικά κράτη. Ο Clément Beaune, υφιστάμενος Υφυπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων στη γαλλική κυβέρνηση του Macron, ο οποίος διορίστηκε στις 26 Ιουλίου 2020, είπε, ότι οι κατηγορίες είναι ιδιαίτερα σοβαρές, αν αποδειχθούν. Υπερθεμάτισε, μάλιστα, στις δηλώσεις του, λέγοντας ότι θα πρέπει να εξεταστεί, αν οι φίλοι και σύμμαχοι Δανοί έχουν διαπράξει σφάλματα στη συνεργασία τους με τις αμερικανικές υπηρεσίες. Τέλος, ολοκλήρωσε λέγοντας πως ανάμεσα στις φίλες χώρες πρέπει να υπάρχει εμπιστοσύνη και συνεργασία.
Ο πρώην σοσιαλδημοκράτης Υπουργός Οικονομικών στην κυβέρνηση Merkel, την περίοδο 2005-2009, Peer Steinbrück, του οποίου και οι συνομιλίες υπεκλάπησαν, χαρακτήρισε το γεγονός ως ξεκάθαρο πολιτικό σκάνδαλο. Στο αμήχανο, αλλά και αρκετά εκνευριστικό σκηνικό ήρθε να προστεθεί και η άρνηση του Lars Findsen, του διευθυντή της δανέζικης υπηρεσίας πληροφοριών FE, να σχολιάσει τις αποκαλύψεις του δημόσιου ραδιοφώνου της Δανίας, το οποίο υπέγραφε το ρεπορτάζ μαζί με το SVT, το νορβηγικό NRK, τη γαλλική Le Monde, τα γερμανικά δίκτυα NDR, WDR και τη Süddeutsche Zeitung. Μάλιστα, σύμφωνα με το ρεπορτάζ των δικτύων, τρεις αξιωματικοί της FE (Defence Intelligence Service) τέθηκαν σε διαθεσιμότητα πέρυσι, μετά από μια ανεξάρτητη έρευνα, που ακολούθησε τις κατηγορίες για πολλούς λανθασμένους χειρισμούς και παραβιάσεις νόμων και πρωτοκόλλων. Οι αμερικανικές αρχές από τη μεριά τους δεν σχολίασαν τις αποκαλύψεις, ακόμα και όταν ο Σουηδός Υπουργός Εθνικής Άμυνας, Peter Hultqvist, ζήτησε δημόσια πλήρη ενημέρωση, μαζί με τον Νορβηγό ομόλογό του, Frank Bakke-Jensen, ο οποίος επίσης σημείωσε ότι και η Νορβηγία λαμβάνει πολύ σοβαρά υπόψιν το περιστατικό.
Πλέον γίνεται όλο και πιο κοινά παραδεκτό, πως οι Η.Π.Α. στις σχέσεις τους με τα συμμαχικά κράτη δεν λειτουργούν με συνεργασία, αλλά με απειλές και εξαναγκασμούς. Όλα συνομολογούν στο γεγονός, ότι στις μέρες μας είναι αρκετά δύσκολο να είσαι ένας σύμμαχός τους. Και αυτό γιατί η Ουάσιγκτον θεωρεί ότι μπορεί να πατρονάρει και να παραβιάζει κυριαρχικά δικαιώματα των συμμάχων της, στο πλαίσιο της συνεργασίας τους. Άλλωστε, αυτή είναι και η σκληρή αλήθεια που χαρακτηρίζει τις συμμαχικές σχέσεις Αμερικής με τα κράτη της Ευρώπης εδώ και μια σειρά ετών.
Η μεταχείριση της Δανίας, με τρόπο που ταπεινώνει την ίδια και πλήττει τα εθνικά συμφέροντα και την κυριαρχία πολλών κρατών της Ευρώπης, αποτελεί μια αμήχανη και άσχημη υπενθύμιση όλων των παραπάνω. Ακόμα περισσότερο, καταδεικνύει τη βαθιά δύναμη και επιρροή, που ασκεί η Αμερική επί ευρωπαϊκού εδάφους, όμως παράλληλα αποκαλύψεις σκανδάλων, όπως αυτό, ξεγυμνώνουν την ανηθικότητα του χαρακτήρα της Ουάσιγκτον. Δεν μπορεί να ξεχαστεί, άλλωστε, η σχετικά πρόσφατη σταυροφορία, που είχε εξαπολύσει η Αμερική εναντίον της κινέζικης εταιρείας Huawei, δήθεν για συλλογή πληροφοριών από τη Δύση μέσω των κινητών και των εφαρμογών, που κατασκεύαζε. Ο μόνος λόγος, μάλλον, για αυτήν τη σταυροφορία ενάντια στον κινέζικο τεχνολογικό γίγαντα ήταν, από ότι καταλαβαίνουμε, ότι οι Αμερικανοί ενεργούσαν και ενεργούν κατά τον ίδιον τρόπο και φοβήθηκαν πως οποιαδήποτε άλλη μεγάλη δύναμη με τις ίδιες δυνατότητες θα προσπαθούσε να πράξει κάτι ανάλογο, να συλλέξει πληροφορίες και να κατασκοπεύσει.
Υπάρχουν φόβοι, πως οι αντιδράσεις έχουν αρχίσει κιόλας να ατονούν και δεν φτάνουν σε μέγεθος ούτε και σε ορμή τις αντιδράσεις που είχαν προκληθεί το 2013. Είναι χαρακτηριστικό, εξάλλου, ότι, ύστερα από μια σειρά κρατικών αξιωματούχων, που προχώρησαν σε αυστηρές δηλώσεις, η Ευρώπη αφέθηκε στην πλήρη ταπείνωση. Όμως, αυτή η συμπεριφορά των Η.Π.Α. δεν αφορά μονάχα την Ευρώπη. Η Αμερική έχει παραβιάσει πάρα πολλές φορές διεθνείς νόμους κατασκοπεύοντας και παρακολουθώντας ηγέτες, αξιωματούχους, συμμάχους και εχθρούς, ακόμα και απλούς πολίτες άλλων κρατών. Παράλληλα, κατηγορεί νυχθημερόν τη Ρωσία και την Κίνα, ότι βρίσκονται πίσω από μεγάλες κυβερνοεπιθέσεις και δολιοφθορές, επομένως τώρα πρέπει όσο ποτέ άλλοτε η Ευρώπη να πιέσει την Ουάσιγκτον για πειστικές απαντήσεις. Σε περίπτωση που αρνηθεί να τις δώσει ή οι απαντήσεις της δεν καταφέρουν να πείσουν, δεν θα δικαιούται να ομιλεί, δεν θα διαθέτει την ηθική νομιμότητα να τοποθετείται εκ μέρους των δυτικών δημοκρατιών σε διεθνείς καταδίκες και κατηγορίες στο μέλλον. Αν η Ευρώπη αφήσει για ακόμα μια φορά αφήσει ανενόχλητο τον Μεγάλο Αδερφό της, θα συμφιλιωθεί με την ταπείνωση και θα στείλει το μήνυμα ότι οι Η.Π.Α. μπορούν να φέρονται στην ευρωπαϊκή ήπειρο όπως στην πίσω αυλή τους, την Λατινική Αμερική, ή όπως φέρονται σε καθεστώτα της Μέσης Ανατολής· κυνικά, αισχρά, εχθρικά.
Θα επιβεβαιώσουν με την απραξία τους, ότι οι Η.Π.Α. αποτελούν μια υπερδύναμη, η οποία βρίσκεται εκτός ελέγχου, που επιμένει σε παράνομες ενέργειες, παραβιάζει σωρηδόν κυριαρχικά δικαιώματα κρατών, με αποτέλεσμα να εμπνέει καχυποψία και να δημιουργεί πηγές αποσταθεροποίησης στον κόσμο, εντάσεις, ακόμα και σε κοινωνίες φιλικών κρατών. Οι Ευρωπαίοι έχουν δικαίωμα να αισθάνονται ασφάλεια μέσα στην επικράτεια των χωρών τους, ασφάλεια μέσα στα νοητά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι εκλεγμένες κυβερνήσεις των ευρωπαϊκών κρατών έχουν υποχρέωση να διασφαλίσουν την σταθερότητα, την ασφάλεια, την κοινωνική συνοχή και την πολιτική ομαλότητα των χωρών τους. Σίγουρα, τίποτα δεν εγγυάται ότι η Αμερική θα αλλάξει μονοπάτι, όμως κάθε προσπάθεια έχει σημασία, καθώς θα γίνει σαφές επιτέλους, ότι η Αμερική έχει αρχίσει να μοιάζει σε μια εκτός ελέγχου υπερδύναμη, η οποία αποτελεί σοβαρή απειλή για τις δυτικές δημοκρατίες και παράλληλα προβάλλει τον κακό εαυτό της στους αντιπάλους της, κουνώντας τους και το δάχτυλο – παραδίδοντας δηλαδή μαθήματα υποκρισίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- A question of trust: MEPs call for answers from US over spying scandal, European Parliament, διαθέσιμο εδώ
- Denmark helped US spy on Angela Merkel and European allies – report, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- The NSA files, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- United States has been spying on major European powers, The Frontier Post, διαθέσιμο εδώ
- Snowden’s back: Spying scandal clouds EU-US ties ahead of Biden visit, POLITICO, διαθέσιμο εδώ
