Της Άννας Αρκούδη,
Ακούμε πολύ συχνά τις λέξεις «σιδηροπενία», «έλλειψη σιδήρου», «αναιμία», αλλά πόσοι από εμάς γνωρίζουμε, πράγματι, τι ακριβώς σημαίνει και πόσο συχνή είναι; Η σιδηροπενία μάς αφορά όλους και μπορεί να επηρεάσει σχεδόν όλες τις πτυχές της ζωής μας, την πνευματική και σωματική υγεία, τον μεταβολισμό, την παραγωγικότητα, την ενέργειά μας, αλλά και να προκαλέσει ακόμα πιο σοβαρά προβλήματα, αν δεν ανιχνευτεί και αντιμετωπιστεί άμεσα. Είναι ιδιαιτέρως συχνό φαινόμενο στις αναπτυσσόμενες χώρες της Ασίας και της Αφρικής. Στις ανεπτυγμένες χώρες, η συχνότητά της μειώθηκε τα τελευταία χρόνια, αλλά παρ’ όλα αυτά, παραμένει συχνή αιτία αναιμίας με αντίκτυπο στη σωματική και πνευματική υγεία.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η σιδηροπενία μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της λειτουργικότητας του ατόμου έως 30%. Μπορεί να μην ακούγεται τόσο τραγικό, αλλά αναλογιστείτε πως αυτό μεταφράζεται μέσα σε μία απαιτητική καθημερινότητα ή σε ιδιαίτερα στρεσογόνες περιόδους της ζωής μας.
Τι είναι η σιδηροπενία;
Η σιδηροπενική αναιμία αποτελεί τη συχνότερη μορφή αναιμίας, πλήττοντας, κυρίως, νεογνά, παιδιά, εφήβους και γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, κυοφορούσες ή μη. Επιδημιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι το 3% των γυναικών πάσχει από σιδηροπενική αναιμία, ενώ το 20% των γυναικών έχουν μειωμένα αποθέματα σιδήρου, χωρίς, όμως, να παρουσιάζουν αναιμία. Αιτίες, που θεωρούνται υπεύθυνες για την εμφάνιση της σιδηροπενικής αναιμίας, αποτελούν: η μειωμένη πρόσληψη ή η αυξημένη απώλεια σιδήρου. Καθοριστικός παράγοντας αυτών των αιτιών είναι η αυξημένη ανάγκη για σίδηρο, κοινή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή της γαλουχίας στα νεογνά, και ιδίως τα πρόωρα. Ωστόσο, μπορεί κανείς να εμφανίζει συμπτώματα, δίχως να ανήκει σε κάποια από τις παραπάνω κατηγορίες. Αυτό συμβαίνει, γιατί οι συνέπειές της διαφέρουν από άτομο σε άτομο, αλλά μπορούν να συσχετιστούν με μια γενικότερη υποβάθμιση της υγείας και της ευεξίας, καθώς και με αύξηση της κόπωσης.
Πώς γίνεται η διάγνωση της σιδηροπενικής αναιμίας
Η διάγνωση της σιδηροπενικής αναιμίας γίνεται με εξετάσεις αίματος. Στη γενική αίματος διαπιστώνεται: χαμηλή αιμοσφαιρίνη, χαμηλός μέσος όγκος ερυθρών (MCV) και μέση πυκνότητα αιμοσφαιρίνης (MCH), ενώ όταν το εύρος κατανομής των ερυθρών (RDW) αυξάνει, αποτελεί πρώιμο δείκτη σιδηροπενίας. Η φερριτίνη του ορού (ουσία που αντανακλά τις αποθήκες του σιδήρου) είναι χαμηλή και η σιδηροδεσμευτική ικανότητα του ορού είναι αυξημένη (TIBC). Βέβαια, η φερριτίνη του ορού είναι πρωτεΐνη οξείας φάσης και μπορεί να βρεθεί ψευδώς αυξημένη, διότι αυξάνει και σε άλλες καταστάσεις, όπως χρόνιες φλεγμονώδεις παθήσεις, φλεγμονές και κακοήθειες.
Υποψιάζεστε ότι πάσχετε από σιδηροπενία;
Αρχικά, η σιδηροπενική αναιμία μπορεί να είναι τόσο ήπια, που να περνά σχεδόν απαρατήρητη και να μην εμφανίζει κανένα απολύτως σύμπτωμα. Καθώς, όμως, το σώμα χάνει ολοένα και περισσότερο σίδηρο και η αναιμία επιδεινώνεται, τα συμπτώματα αρχίζουν να εντείνονται. Η σιδηροπενική αναιμία αποτελεί πολύ συχνό ιατρικό πρόβλημα. Η διάγνωσή της είναι εύκολη, αλλά έχει ιδιαίτερη σημασία σε κάθε ασθενή να εντοπισθεί και η αιτία που την προκαλεί.
Συγκεκριμένα, τα συμπτώματα της σιδηροπενικής αναιμίας μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Εξαιρετικά έντονη κόπωση
- Αδυναμία
- Χλωμό δέρμα
- Πόνο στο στήθος, γρήγορο καρδιακό παλμό ή δύσπνοια
- Κεφαλαλγία ή ζάλη
- Κρύα άκρα, δυσανεξία στο κρύο
- Έλλειψη όρεξης
Ποια η θεραπεία της σιδηροπενικής αναιμίας;
Η σιδηροπενική αναιμία θεραπεύεται με τη χορήγηση σιδήρου. Ο γιατρός, αφού κάνει τις απαιτούμενες εξετάσεις για να επιβεβαιώσει τη διάγνωση και την αιτία, θα συνταγογραφήσει χάπια σιδήρου, τα οποία λαμβάνονται από το στόμα. Τα χάπια χορηγούνται ανά δόσεις, μία ή δύο φορές την ημέρα, αναλόγως με τη βαρύτητα της αναιμίας, 30 με 45 λεπτά πριν τα γεύματα ή δύο ώρες μετά από το γεύμα. Η απορρόφηση του σιδήρου αυξάνεται, επίσης, εάν λαμβάνονται με ένα ποτήρι χυμό πορτοκάλι. Επιπλέον, θα ήταν καλό να αποφεύγεται η ταυτόχρονη λήψη σιδήρου με γαλακτοκομικά προϊόντα, καθώς αυτά μειώνουν την απορρόφησή του, ενώ εξίσου ωφέλιμο θα ήταν να ακολουθείται και μια διατροφή με τροφές πλούσιες σε σίδηρο, όπως το κρέας, το ψάρι και τα πουλερικά. Τέλος, καλό θα ήταν να γνωρίζει κάποιος ότι ο σίδηρος μπορεί να προκαλέσει τα εξής προβλήματα:
- Να μαυρίσει τα κόπρανα.
- Να προκαλέσει δυσκοιλιότητα ή αντίθετα διάρροια.
- Να προκαλέσει εμετούς και πόνο στην κοιλιά.
- Ο σίδηρος, που δίνεται σε σιρόπι, μπορεί να προκαλέσει χρωματισμό των δοντιών και των ούλων. Αυτό αποτελεί προσωρινή κατάσταση και μειώνεται με το βούρτσισμα των δοντιών μετά τη λήψη του σιδήρου.
Είναι σημαντικό, να γνωρίζουμε τα συμπτώματα και τις καταστάσεις, που προδιαθέτουν για σιδηροπενία, ώστε σε περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων να αναζητήσουμε εγκαίρως ιατρική συμβουλή. Άλλωστε, η θεραπεία με σίδηρο βελτιώνει άμεσα τα συμπτώματα και προλαμβάνει τις επιπτώσεις.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Σιδηροπενική Αναιμία, endodiabetes.gr, διαθέσιμο εδώ
- Σιδηροπενική Αναιμία: Συμπτώματα και θεραπεία, iatronet.gr, διαθέσιμο εδώ
- Σιδηροπενική αναιμία: Παλαιό αλλά και σύγχρονο παγκόσμιο πρόβλημα δημόσιας υγείας | ΙΑΣΩ Παίδων (iasopaidon.gr), διαθέσιμο εδώ
