Της Μαρίας Μπότη,
Κάθε καλοκαίρι, έτσι και φέτος, ένα από τα φλέγοντα ζητήματα που φαίνεται ότι απασχολεί ένα σημαντικό ποσοστό των ανθρώπων, σύμφωνα με την πλειοψηφία των μέσων ενημέρωσης και όχι μόνο, είναι η μάστιγα του ”bikini body” ή αλλιώς ”summer body”. Πληθώρα αψεγάδιαστων σωμάτων και ρετουσαρισμένων φωτογραφιών πρωταγωνιστούν στην αρχική ροή κάθε μέσου κοινωνικής δικτύωσης, καλλιεργώντας στον χρήστη συναισθήματα κατωτερότητας, ντροπής και ανασφάλειας. Η ευχάριστη και ανέμελη διάθεση του καλοκαιριού συχνά επισκιάζεται από ένα μείζον κοινωνικό φαινόμενο˙ το body shaming. Η ντροπή που αισθάνεται ο καθένας για το σώμα του, τα παραπάνω ή λιγότερα κιλά του, τις ραγάδες, την κυτταρίτιδα, τα σημάδια και γενικά καθετί που κρίνει πως αλλοιώνει την «τέλεια» εικόνα, που η κοινωνία επιτάσσει ως πρότυπο. Δεν είναι, όμως, θλιβερό εν έτη 2021 να γίνεται λόγος για τέτοιου είδους θέματα, με σοβαρό αντίκτυπο σε προσωπικό και ψυχολογικό επίπεδο;
Καθημερινές θεωρίες και ένας καταιγισμός άρθρων στον χώρο του διαδικτύου προτείνουν τρόπους για να αποκτήσει κανείς το «τέλειο σώμα»˙ένα σώμα δομημένο σε προκαθορισμένα πρότυπα, που χαρακτηρίζονται από το αψεγάδιαστο στοιχείο. Μια συνήθεια που αντιμάχεται το φυσικό αυθεντικό κορμί και προτάσσει έναν κακοποιητικό διάλογο γύρω από την εικόνα των ανθρώπων, φέρνοντας στο προσκήνιο μια τοξική θεωρία, που λέει ότι για να εκτεθεί ένα σώμα στην παραλία, πρέπει να πληροί συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
Ποιος ορίζει αυτές τις προϋποθέσεις; Ποιος είναι ικανός να κρίνει τι είναι σωστό και τι όχι, τι είναι ωραίο ή άσχημο, τι είναι ελκυστικό ή απωθητικό; Τι είναι, τέλος πάντων, αυτό το ”bikini body”, που όλοι πρέπει να κατακτήσουν για να είναι αρεστοί; Ανοησίες και φλυαρίες θα πρέπει κανονικά να θεωρούνται όλες αυτές οι τυποποιημένες θεωρίες περί τελειότητας, που δεν χωρούν «ελαττώματα» και αποκλείουν αυτομάτως την αυθεντικότητα του καθενός. Ωστόσο, αυτό δεν ισχύει πάντα, καθώς πολλοί επηρεάζονται αρνητικά. Αυτή η έμμεση επιθετικότητα που εκπέμπουν αυτές οι δύο λέξεις –bikini body– και το στίγμα που φέρουν είναι τραυματική για ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων και ταυτοχρόνως βαθιά προβληματική για την κοινωνία συνολικά. Η αυτοπεποίθηση, που προσπαθεί να χτίσει ένα άτομο καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του και η συμφιλίωση με τον εαυτό του είναι δυνατό να γκρεμιστούν μέσα σε δευτερόλεπτα και να αντικατασταθούν από ανασφάλειες. Ανασφάλειες, οι οποίες ενισχύονται από αδιάκριτα βλέμματα, ειρωνικά μειδιάματα και κακεντρεχή σχόλια. Πώς είναι δυνατόν να κρίνουμε και να μιλάμε επικριτικά για την εμφάνιση ενός ανθρώπου, για τον οποίον κάποιες φορές δεν γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα, πόσο μάλλον την ιστορία του;
Κανείς δεν μπορεί να κρίνει το σώμα μας και τα «ελαττώματά» του –όπως οι μερικοί τα ονομάζουν– χωρίς να ξέρει, εάν προέρχονται από κάποιο πρόβλημα υγείας, εάν είναι κληρονομικά ή εκ γενετής. Κανείς δεν μπορεί να μιλάει με τρόπο προσβλητικό και κακοπροαίρετο για το δικαίωμά μας να έχουμε ένα σώμα με ατέλειες και φυσικά χαρακτηριστικά, αφού, άλλωστε, κανείς δεν είναι τέλειος. Η σύγχρονη πραγματικότητα και η προώθηση της φιλτραρισμένης ομορφιάς εκτόξευσαν τον όρο του ”bikini body” στο ζενίθ του, αφού κατασκεύασαν άπιαστα πρότυπα και κατάφεραν να μεγεθύνουν το άγχος, τα συμπλέγματα κατωτερότητας και τον φόβο έκθεσης του σώματος.
Η ζωή πολλών ανθρώπων χαρακτηρίζεται από μια διαρκή προσπάθεια για συνεχή βελτίωση και από ένα άγχος να είναι «συμμορφωμένοι» με τις επιταγές τις κοινωνίας. Το σύγχρονο lifestyle προωθεί έμμεσα μια «κοινωνική υποχρέωση» να είμαστε fit, να αθλούμαστε εντατικά και να τρώμε υγιεινά. Σήμερα, συχνά ο αυξημένος δείκτης μάζας σώματος και το βάρος προδίδουν ανευθυνότητα και τεμπελιά. Ωστόσο, υπάρχει και η άλλη όψη του νομίσματος, το φαινόμενο του skinny shaming, με θύματα μοντέλα size zero, που κι αυτά δέχονται πυρά για το αδύνατο σώμα τους.
Το πιο παράδοξο στην ιστορία; Οι πλέον επιθετικοί “body shamers” είναι γυναίκες. Το γυναικείο σώμα είναι ένας «μαγνήτης» στερεοτύπων και απαγορεύσεων σε όλους τους τομείς. Δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος, όπου η αποδοχή και η αλληλεγγύη έχουν αντικατασταθεί από κριτική και ταπείνωση. Οι γυναίκες συχνά θεωρούνται πιο ευάλωτες στην επικριτική συμπεριφορά, τόσο ως θύματα αλλά και ως θύτες, αναζητώντας επιβεβαίωση για την εύθραυστη εικόνα τους, προκειμένου να αισθανθούν καλύτερα. Αυτό, φυσικά, δεν σημαίνει ότι και οι άνδρες δεν μαστίζονται από αυτό το φαινόμενο.
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, τα social media ανέδειξαν το κίνημα “body positivity”, που εναντιώνεται σε όλες αυτές τις ιδανικές και υπέροχες εικόνες, που πρωταγωνιστούν στο περιεχόμενό τους. Αυτή η τάση αυξήθηκε ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του lockdown, όπου οι ψυχολογικές μεταπτώσεις και η αβεβαιότητα που υπήρχε διάχυτη αποτύπωσαν τις αλλαγές της ζωή μας και στο σώμα μας, καθώς πάγωσαν σε πολλούς το ενδιαφέρον και την προσπάθεια για μια αψεγάδιαστη εμφάνιση. Τα κιλά έγιναν θέμα ήσσονος σημασίας και πολλοί διάσημοι στήριξαν αυτή την προσπάθεια, καθώς δημοσίευσαν φωτογραφίες από το «αληθινό» σώμα τους, ενισχύοντας την προσπάθεια για αποδοχή του εαυτού μας. Μακάρι αυτή η τάση να μην είναι παροδική και να μην ξεχαστεί μετά το πέρας της πανδημίας. Ήρθε η ώρα το ”bikini body” να εξαλειφθεί ως όρος και να υπάρχει μόνο η έννοια του «αληθινού» σώματος, ενός σώματος που δεν χωρά περιορισμούς, κανόνες και κατευθυντήριες γραμμές.
Οι ραγάδες από την εγκυμοσύνη ή την αυξομείωση βάρους, οι ρυτίδες, η κυτταρίτιδα, η χαλάρωση του δέρματος, τα σημάδια που έχει ο καθένας φανερώνουν την ευλογία του να μεγαλώνει. Όλα αυτά δεν χωρούν σε περιορισμούς ή αποκλεισμούς υπό τον όρο ”bikini body”. Κι όμως, ένα σώμα αληθινό, ταλαιπωρημένο, αυθεντικό, χαλαρό, ήρεμο και ευτυχισμένο αντανακλά κάθε ευκολία ή δυσκολία που αντιμετώπισε στο πέρας του χρόνου, κρύβει κάθε απόλαυση που γεύτηκε, κάθε εμπειρία που αποκόμισε, κάθε στιγμή που απόλαυσε. Είναι η ζωή που έχουμε ζήσει και ακτινοβολεί περηφάνεια. Σε αυτό το σώμα ταιριάζει κάθε μαγιό που μας αρέσει, κάθε ρούχο που θαυμάζουμε, χωρίς περιορισμούς και δισταγμούς. Σε αυτό το σώμα και σε αυτή τη γυναίκα, σε εσένα και σε εμένα, σε όλες αξίζει μια μοναδική, ξέγνοιαστη και υπέροχη ζωή, όχι μόνο καλοκαίρι!
Αυτό το σώμα είναι το δικό σου bikini body. Απόλαυσέ το λοιπόν!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Μήπως η πανδημία έφερε το τέλος της δικτατορίας του ”summer body”;, popaganda.gr, διαθέσιμο εδώ
