Του Μάριου-Πέτρου Δελατόλα,
Πριν λίγες μέρες ξεκίνησε το εξ αναβολής κατά ένα χρόνο Euro 2020, στο οποίο συμμετέχει και η γειτονική Βόρεια Μακεδονία. Υπήρχαν φόβοι εξαρχής πως η συγκεκριμένη αθλητική παρουσία τους θα εργαλειοποιηθεί πολιτικά, με σκοπό να καταφέρουν να εδραιώσουν την θέση τους στο διεθνές στερέωμα αλλά και στις συνειδήσεις του απλού Ευρωπαίου πολίτη, που δεν έχει γνώση των νομικών του Διεθνούς Δικαίου, ως σκέτο «Μακεδονία» πατώντας στην Συμφωνία των Πρεσπών.
Δυστυχώς, οι φόβοι των περισσοτέρων επαληθεύτηκαν. Η πολιτική μάχη ξεκίνησε από νωρίς, πριν ακόμα δοθεί το πρώτο επίσημο παιχνίδι από πλευράς της γείτονος χώρας. Αιτία ήταν πως οι -κατά πολλούς συνετισμένοι και χωρίς αλυτρωτικές βλέψεις- γείτονές μάς κατέβηκαν στο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου με το όνομα της ποδοσφαιρικής τους ομοσπονδίας να μην αναφέρει πουθενά τον προσδιορισμό «Βόρεια» δίπλα στο «Μακεδονία», ο οποίος είναι erga omnes. Προς καλύτερη κατανόηση παραθέτω το άρθρο 1 παρ. 8 της Συμφωνίας των Πρεσπών. «Από τη θέση σε ισχύ της παρούσας Συμφωνίας και λαμβάνοντας υπόψη το Άρθρο 1(9) και (10), τα Μέρη θα χρησιμοποιούν το όνομα και τις ορολογίες του Άρθρου 1(3) για όλες τις χρήσεις και για όλους τους σκοπούς erga omnes, ήτοι, εσωτερικά, σε όλες τις διμερείς σχέσεις τους και σε όλους τους περιφερειακούς και διεθνείς Οργανισμούς και θεσμούς»
Ασφαλώς μια τέτοια πρακτική δεν θα ήταν δυνατόν να μείνει αναπάντητη. Η Ελληνική πλευρά αντέδρασε μέσω της ΕΠΟ, του Υφυπουργού Αθλητισμού καθώς ακόμα και μέσω του Υπουργού των Εξωτερικών. Στείλαμε επιστολή στην UEFA ειδικά για το θέμα των εμφανίσεών τους που είχαν τα ακρωνύμια FFM (Football Federation of Macedonia) αλλά και προς τον Υπουργό των Εξωτερικών της Βόρειας Μακεδονίας. H απάντηση του τελευταίου ήταν πως η FFM δεν είναι κρατικός οργανισμός και δεν λαμβάνει χρήματα από το κράτος για να υπάγεται στην Συμφωνία των Πρεσπών. Η UEFA απάντησε πως καθ’ όλη την διάρκεια των επαφών χρησιμοποιεί την ονομασία «Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου της Βόρειας Μακεδονίας». Διαβεβαίωσαν την ελληνική πλευρά πως θα κρατήσουν ουδετερότητα όπως αναφέρει το καταστατικό τους και πως δεν θα αφήσουν την διοργάνωση να γίνει φορέας πολιτικών μηνυμάτων. Η ουσία είναι πως προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα νομικό παράθυρο με σκοπό να το εκμεταλλευτούν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα που δικαιολογεί το παραπάνω είναι πως η κρατική τηλεόραση της γείτονας χώρας(MRT), που σημειωτέων λαμβάνει χρήματα από το δημόσιό τους, αποκαλούσε στην μετάδοση της ομάδα τους ως σκέτο Μακεδονία. Η Ελλάδα προσπάθησε να πάρει όπως και έγινε ακόμα και τυπικές διαβεβαιώσεις για την τήρηση των συμφωνηθέντων της Συμφωνίας των Πρεσπών που εν τοις πράγμασι δείχνει να πηγαίνει περίπατο.
Σαν να μην έφτανε αυτό είχαμε και το tweet του πρωθυπουργού, της γειτονικής χώρας, Ζόραν Ζάεφ, ο οποίος με την παρουσία του στο γήπεδο του Άμστερνταμ για να παρακολουθήσει το ματς της Βόρειας Μακεδονίας με την Ολλανδία μίλησε για ποδοσφαιρική ομάδα της Μακεδονίας χωρίς να αναφέρει πουθενά τον προσδιορισμό Βόρεια παραβιάζοντας πρακτικά το πνεύμα, την ουσία και τις θεμελιώδεις διατάξεις της Συμφωνίας των Πρεσπών. Το ζήτημα σε αυτήν την περίπτωση είναι οι αντιδράσεις της Ελληνικής πλευράς σε τέτοιες ανιστόρητες και πλέον παράνομες με βάση το διεθνές δίκαιο αναφορές.
Ένα ακόμα σημαντικό, πραγματικό πρόβλημα, που αφορά την Συμφωνία των Πρεσπών, είναι το άρθρο 1 παράγραφος 3 εδάφιο ε: «Οι κωδικοί χώρας για τις πινακίδες των αυτοκινήτων του Δεύτερου Μέρους θα είναι NM ή NMK. Για όλους τους άλλους σκοπούς κωδικοί χώρας παραμένουν οι MK και MKD, όπως επισήμως αποδόθηκαν από τον Διεθνή Οργανισμό Τυποποίησης (ΔΟΤ)». Η Ελληνική πλευρά μέσω του Υπουργείου Εξωτερικών και ο κ. Δένδιας, παρότι αναγνώρισε αυτό το δικαίωμα ανέφερε πως δεν θα μπορούσε η Ελλάδα να κάνει δεκτή την χρήση του ακρωνυμίου MKD, προσπαθώντας να αμβλύνει τις αρνητικές συνέπειες από την ΣτΠ. Προφανώς η πλευρά της γείτονας χώρας δεν είχε κανέναν λόγο να αποδεχτεί τους δικούς μας ισχυρισμούς-αιτήματα. Το μείζον ερώτημα που προκύπτει είναι το γιατί η προηγούμενη κυβέρνηση δέχτηκε το εν λόγω άρθρο…
Όσοι παρακολούθησαν τα πρώτα δύο παιχνίδια μεταξύ της Βόρειας Μακεδονίας εναντίον της Αυστρίας και της Ουκρανίας αντίστοιχα, βίωσαν σκηνές άπειρης δυσφορίας και δυσανασχέτησης. Πανό και κασκόλ με επιγραφές “Macedonia” που παραβιάζουν το Άρθρο 1 παράγραφος 3 της Συμφωνίας των Πρεσπών «Σύμφωνα με τις διαπραγματεύσεις αυτές έχουν γίνει αμοιβαίως αποδεκτά και συμφωνηθεί τα ακόλουθα: α) Tο επίσημο όνομα του Δεύτερου Μέρους θα είναι «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας», το οποίο θα είναι το συνταγματικό όνομα του Δεύτερου Μέρους και θα χρησιμοποιείται erga omnes ,όπως προβλέπεται στην παρούσα Συμφωνία. Το σύντομο όνομα του Δεύτερου Μέρους θα είναι «Βόρεια Μακεδονία».
Επιπρόσθετα είδαμε ανθρώπους με αρχαίες περικεφαλαίες που αναπαριστούσαν εκείνες της περιόδου του Μεγάλου Αλεξάνδρου παραβιάζοντας το άρθρο 7(πρώτες 4 παράγραφοι) της Συμφωνίας των Πρεσπών:
Παράγραφος 1. Τα Μέρη αναγνωρίζουν ότι η εκατέρωθεν αντίληψή τους ως προς τους όρους «Μακεδονία» και «Μακεδόνας» αναφέρεται σε διαφορετικό ιστορικό πλαίσιο και πολιτιστική κληρονομιά.
Παράγραφος 2. Όταν γίνεται αναφορά στο Πρώτο Μέρος, με αυτούς τους όρους νοούνται όχι μόνο η περιοχή και ο πληθυσμός της βόρειας περιοχής του Πρώτου Μέρους, αλλά και τα χαρακτηριστικά τους, καθώς και ο Ελληνικός πολιτισμός, η ιστορία, η κουλτούρα και η κληρονομιά αυτής της περιοχής από την αρχαιότητα έως σήμερα.
Παράγραφος 3. Όταν γίνεται αναφορά στο Δεύτερο Μέρος, με αυτούς τους όρους νοούνται η επικράτεια, η γλώσσα, ο πληθυσμός και τα χαρακτηριστικά τους, με τη δική τους ιστορία, πολιτισμό και κληρονομιά, διακριτώς διαφορετικά από αυτά που αναφέρονται στο Άρθρο 7(2).
Σημαντικότατη ως προς την ανάλυση είναι η παράγραφος 4:
Το Δεύτερο Μέρος σημειώνει ότι η επίσημη γλώσσα του, η Μακεδονική γλώσσα, ανήκει στην ομάδα των Νότιων Σλαβικών γλωσσών. Τα Μέρη σημειώνουν ότι η επίσημη γλώσσα και άλλα χαρακτηριστικά του Δεύτερου Μέρους δεν έχουν σχέση με τον αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό, την ιστορία, την κουλτούρα και την κληρονομιά της βόρειας περιοχής του Πρώτου Μέρους.
Αν και στα άλλα χαρακτηριστικά νοήσουμε και την ιστορία τότε μιλάμε για παραβίαση της παραγράφου 4.
Όλα αυτά αποδεικνύουν περίτρανα πως η ψυχή ενός λαού δεν ορίζεται μόνο από το σύνταγμά, το οποίο νομικά άλλαξε, και τις συνθήκες που έχει υπογράψει το κράτος του αλλά και από την παιδεία που έχει λάβει. Σημαντικό στοιχείο είναι η ενδόμυχη και έμμεση ενθάρρυνση αυτού του λαού να πράττει πέραν των συμφωνηθέντων ή να τους δίνει εν τέλει μια δική του ερμηνεία. Αν αυτή η ενθάρρυνση δίνεται από την επίσημη εξουσία ή από ομάδες συμφερόντων που πρακτικά ελέγχουν την κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας, τότε κάθε ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να είναι διατεθειμένη και προετοιμασμένη να αναλάβει δράση και να αναχαιτίσει τέτοιες ενέργειες.
