Της Σταυρούλας Παναγάκη,
Κάθε χρόνο στις 5 Ιουνίου εορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος. Είναι το κύριο όχημα των Ηνωμένων Εθνών, ώστε να ευαισθητοποιήσουν το κοινό και να αναδείξουν την αξία του περιβάλλοντος αλλά και ό,τι το απειλεί. Η πρώτη Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος εορτάστηκε το 1974 και από τότε αυτή την περίοδο γίνεται ιδιαίτερη μνεία στο περιβάλλον. Για αυτόν τον λόγο, λοιπόν, αποφάσισα να τονίσω το γεγονός ότι το περιβάλλον αποτελεί όχι μόνο τον τόπο που διαβιούμε εμείς, οι άνθρωποι, αλλά και τον τόπο από τον οποίο αντλούμε τους πόρους μας. Ωστόσο, αυτό φαίνεται να το ξεχνάμε. Υπερεκμετάλλευση, άκριτη επιδίωξη οικονομικού κέρδους, απόβλητα, χημικές ουσίες, αύξηση της υλοτομίας, υπερπληθυσμός, ατμοσφαιρική ρύπανση και πολλά άλλα επιβαρύνουν τη φύση. Ήρθε η ώρα να ξανά-φανταστούμε, να ξανά-δημιουργήσουμε, να αλλάξουμε την παρούσα κατάσταση, αναφέροντας τρόπους μέσω των οποίων μικροί και μεγάλοι θα βάλουν το «χεράκι» τους για ένα υγιέστερο μέλλον.
Πρώτα από όλα, η δύναμη του σχολείου είναι βαρύνουσα. Όλα ξεκινούν από την παιδεία και από τις αρχές που το σχολείο μπορεί να μεταλαμπαδεύσει, για να μας κάνει οικολογικά όντα. Η ιδέα της οικοκαινοτομίας είναι σημαντική. Αυτή στοχεύει στη βιώσιμη ανάπτυξη, στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στην υιοθέτηση τεχνολογιών που δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον. Συνάμα, η πρόταση της ανακύκλωσης, μέσω της οποίας θα αξιοποιηθούν τα απορρίμματα, είναι απαραίτητη. Η διαχείριση του περιβάλλοντος μπορεί να γίνει πιο αποτελεσματική με την ενίσχυση της παρακολούθησης αυτού και την υποβολή επικαιροποιημένων στοιχείων για περιβαλλοντικούς ρύπους και απόβλητα, μέσω της χρησιμοποίησης των πλέον αξιόπιστων διαθέσιμων πληροφοριών και τεχνολογιών αιχμής.
Επιπλέον, το σχολείο μπορεί να πραγματοποιήσει εκδρομές σε δρυμούς και σε Εθνικά Πάρκα της χώρας, όπως στο Εθνικό Πάρκο της Βόρειας Πίνδου, με στόχο να ενισχύσει την κατανόηση εννοιών, όπως είναι η προστατευμένη περιοχή, οι αλληλεπιδράσεις του ανθρώπου-φυσικού περιβάλλοντος, τα προβλήματα του τελευταίου. Σημειωτέον, με αυτόν τον τρόπο, οι μαθητές εξοικειώνονται με την επιστημονική μεθοδολογία-έρευνα και μαθαίνουν να λειτουργούν σε ομάδες καλλιεργώντας διάφορα φυτά. Η χλωρίδα και η πανίδα του τόπου μας πρέπει να διασώζεται, για να επικρατεί μια αρμονία στο οικοσύστημά μας.
Από την πλευρά της Πολιτείας, καλό είναι να γίνονται ημερίδες περιβαλλοντικού περιεχομένου, στις οποίες θα απευθύνουν το λόγο ειδικοί και καταρτισμένοι με στόχο την ενημέρωση των πολιτών. Οι τελευταίοι οφείλουν να είναι ενεργοί και να αγαπούν την ευθύνη, όπως έλεγε και ο Νίκος Καζαντζάκης: «να αγαπάς την ευθύνη, να λες εγώ θα σώσω τούτο τον τόπο και αν δεν σωθεί εγώ θα φταίω. Να είσαι ανήσυχος, αφχαρίστητος, απροσάρμοστος πάντα». Παράλληλα, όχι τόσο σε δημοτικό επίπεδο αλλά σε κρατικό, καλό θα ήταν να υπάρχουν φόροι και επιδοτήσεις που θα χρησιμοποιούνται ως αντικίνητρα ή κίνητρα αντίστοιχα για τις επιχειρήσεις, ώστε να προβαίνουν σε οικολογικές μεθόδους παραγωγής και να επιλέγουν οικολογικά υλικά.
Ένας άλλος φορέας που κατ’ εμέ ασκεί μεγάλη επιρροή σήμερα είναι τα ΜΜΕ. Αυτά οφείλουν να προβάλλουν συνεχείς δράσεις που οργανώνουν διάφοροι σύλλογοι μέσω σύγχρονων, καλά σχεδιασμένων τηλεοπτικών μηνυμάτων, για να κεντρίσουν το ενδιαφέρον ευρύτερων ακροατηρίων. Άλλωστε, η εικόνα από μόνη της ισοδυναμεί με χίλιες λέξεις. Εκτός από αυτό, καλό είναι να μεταδίδουν και εκθέσεις ζωγραφικής, οι οποίες αναδεικνύουν την καλλιτεχνική οπτική της φύσης και δίνουν μια άλλη πνοή σε όλο το εγχείρημα που γίνεται για την προστασία του περιβάλλοντος.
Εν κατακλείδι, χωρίς να αναφέρω περαιτέρω τρόπους ευαισθητοποίησης, αν και υπάρχουν άπειροι, μη θέλοντας να γίνω κουραστική, θα ήθελα να αναφέρω με μεγάλη τιμή το παράδειγμα της Αστυπάλαιας που πρόκειται να γίνει το πρώτο «πράσινο», ενεργειακά και λειτουργικά, έξυπνο νησί στη Μεσόγειο. Το πρότζεκτ εδράζεται στην αντικατάσταση του υφιστάμενου στόλου οχημάτων από ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα, τη συγκρότηση ενός νέου συστήματος δημόσιων συγκοινωνιών και μεταφορών που θα καλύπτει πλήρως τις ανάγκες του νησιού και την μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ώστε να περιοριστεί δραστικά το ενεργειακό αποτύπωμα. Όλο το επιχείρημα στηρίζεται στο ”Astypalea: Smart, sustainable island”. Οι φωτοβολταϊκές και αιολικές μονάδες που θα τοποθετηθούν, σε συνδυασμό με μπαταρίες για την αποθήκευση αποθέματος, θα ηλεκτροδοτούν τόσο σπίτια και επιχειρήσεις όσο και τα σημεία φόρτισης αυτοκινήτων, διασφαλίζοντας πως το νησί να απεξαρτηθεί από τα ορυκτά καύσιμα μέχρι το 2026.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος: Ξανα-φανταζόμαστε, ξανα-δημιουργούμε, αποκαθιστούμε, cnn.gr, διαθέσιμο εδώ
- Αστυπάλαια: Τι προβλέπει το πιλοτικό πρόγραμμα ηλεκτροκίνησης, cnn.gr, διαθέσιμο εδώ
- Έκθεση Γ’ Λυκείου: Φυσικό Περιβάλλον, Σημειώσεις του Κωνσταντίνου Μάντη, latistor.blogspot.com, διαθέσιμο εδώ
