Της Πωλίνας Παλλιεράκη,
Ζώντας στην εποχή της εξέλιξης και των μεγάλων καινοτομιών, η εξέλιξη της τεχνολογίας, καθώς και των μέσων ενημέρωσης, δημιούργησε ορισμένα νέα «επαγγέλματα». Σχεδόν όλοι είναι γνώριμοι με τους όρους: ”youtuber”, ”influencer” και ”instagramer”. Σε κάθε περίπτωση, το περιεχόμενο ποικίλει και ως θέμα και ως ποιότητα. Παρ’ όλα αυτά, κοινή θεματική των παραπάνω είναι το αποκαλούμενο ”family vlogging”, το οποίο επιτρέπει στους θεατές να έχουν πρόσβαση στην οικιακή τους ζωή, δημοσιεύοντας βίντεο σχετικά με τα πάντα, από τις πρωινές τους ρουτίνες έως την ανακοίνωση συναρπαστικών αλλαγών στη ζωή τους, όπως η αγορά νέου σπιτιού ή η αποκάλυψη εγκυμοσύνης. Η δημοτικότητα αυτής της βιομηχανίας έχει ανέβει στα ύψη κατά 90% το 2017, σύμφωνα με στατιστικές του Youtube. Πολλές, μάλιστα, είναι οι οικογένειες που δημιουργούν το δικό τους κανάλι στο Youtube ή και σε αντίστοιχες πλατφόρμες, κοινοποιώντας φωτογραφίες ή βίντεο των παιδιών τους, με σκοπό την απήχηση και το κέρδος.
Ίσως, αρχικά, να φαίνεται μία διασκεδαστική ιδέα και βοηθητική για άλλους γονείς, ωστόσο διατρέχει ένα σημαντικό ερώτημα: πώς είναι δυνατόν ένα παιδί να είναι σίγουρο για την επιθυμία δημοσιοποίησης διαφόρων προσωπικών του στιγμών στο ίντερνετ; Άλλωστε, ο σκοπός κάθε γονέα είναι η προφύλαξη του παιδιού του από τον κίνδυνο και όχι η έκθεσή του σε αυτόν. Σε αρκετές περιπτώσεις, η έκθεση των παιδιών στο διαδίκτυο ξεκινάει από τη βρεφική ηλικία. Το κάθε νεογέννητο βρέφος θα μεγαλώσει δίπλα σε έναν ενήλικα με δικές του αξίες και αποφάσεις. Πώς, όμως, θα το καταφέρει αυτό την στιγμή που οι ίδιοι οι γονείς του τού έχουν στερήσει το δικαίωμα αυτό; Η συχνότητα των δημοσιεύσεων, μάλιστα, αναπτύσσει εύλογα ερωτήματα για τα ποσά που κερδίζουν από τη δημοσιοποίηση των παιδιών τους.
Δημιουργώντας, λοιπόν, μία διαδικτυακή πλατφόρμα με θέμα τη θέαση των παιδιών τους, είναι επόμενο να αποκτούν και τα αντίστοιχα χρηματικά ποσά, ανάλογα με την απήχηση. Επομένως, μιλάμε για μία μορφή εκμετάλλευσης ανηλίκων. Οι συγκεκριμένοι γονείς αντιμετωπίζουν την πλατφόρμα τους σαν μία κανονική εργασία, μέσα στην οποία συμμετέχουν πέρα από θεατές, και χορηγοί και διαφημιστές. Με λίγα λόγια, το παιδί «αξιοποιείται» ως αντικείμενο κέρδους, εκτίθεται στους πολλαπλούς κινδύνους του διαδικτύου και ζει μία δημόσια ζωή που οι γονείς του επέλεξαν για αυτό. Οξύμωρο, μάλιστα, φαντάζει το γεγονός ότι ένας γονέας αντί να προφυλάξει τον ανήλικο, τον προωθεί στον κίνδυνο για δική του ωφέλεια. Η προβολή μίας υποτιθέμενης άψογης πραγματικότητας, η επίδειξη των «σωστών» αρχών διαπαιδαγώγησης και η αμάθεια ως προς τις πράξεις τους αποτελούν χαρακτηριστικά του family vlogging.
Family Vlogging: Αμερική
Το φαινόμενο αυτό, λοιπόν, ξεκίνησε από την Αμερική αρκετά πιο αθώα από την έκβασή του. Σύντομα, όμως, υπήρχε έξαρση, εξελίσσοντας την επιχείρηση με κεντρικό θέμα την προσωπική ζωή των παιδιών. Είναι, μάλιστα, ανάγκη να αναφερθούν ορισμένα κανάλια που έχουν χαρακτηριστεί ως υπερβολικά για το περιεχόμενό τους, με πλάνα των ίδιων τους των παιδιών να δηλώνουν την επιθυμία τους να μην βιντεοσκοπήσουν ορισμένες στιγμές, στις οποίες οι γονείς απλώς απαξιούν.
Ένα από αυτά είναι το αποκαλούμενο ”8 passengers”. Το συγκεκριμένο κανάλι έχει δεχθεί αναρίθμητες κριτικές για τους ακραίους τρόπους διαπαιδαγώγησης με μοναδική του απάντηση τις μηνυτήριες αναφορές σε κάθε αρνητικό σχολιαστή. Κάποια από τα ακραία περιστατικά είναι η απαγόρευση της μητέρας να δώσει φαγητό στην εξάχρονη κόρη της στο νηπιαγωγείο με τη δικαιολογία ότι εφόσον δεν το ετοίμασε μόνη της δεν δικαιούται φαγητό, η απαγόρευση της ύπαρξης κρεβατιού στον γιο τους για επτά μήνες για μία ασήμαντη πλάκα που έκανε στον μικρότερο αδερφό, ο εξαναγκασμός των παιδιών να αφήνουν τους γονείς τους να διαβάζουν τα μηνύματα στο κινητό τους μέχρι την ενηλικίωσή τους, η αφαίρεση της πόρτας στο παιδικό μπάνιο και άλλα πολλά.
Ένα ακόμη τέτοιου είδους κανάλι ονομάζεται ”The Ace Family” και έχει κατηγορηθεί για ψεύτικες φιλανθρωπίες, καθώς και για εκμετάλλευση των χρημάτων του κοινού τους, αλλά και για σκηνοθετημένη ληστεία του σπιτιού τους. Η τακτική του συγκεκριμένου καναλιού είναι να λαμβάνουν πάντοτε τον ρόλο του θύματος για να προσελκύσουν μέσω οίκτου το κοινό τους.
Τέλος, οι ”ShadyTards”, όντας από τα πρώτα κανάλια της πλατφόρμας, δημοσίευαν ποικίλες στιγμές από τη ζωή τους, καθώς και των παιδιών τους συμπεριλαμβανομένων των προσωπικών τους στιγμών. Οι πιο τραγικές στιγμές του ζευγαριού ήταν όλες οι δημοσιεύσεις με αποκαλυπτικές λεπτομέρειες που εκθέτουν μέχρι και σήμερα τα παιδιά τους.
Family Vlogging: Ελλάδα
Αξίζει να αναφέρουμε στο σημείο αυτό, πως η κατάσταση του φαινομένου στην Ελλάδα, δεν ακολουθεί την ίδια τοξικότητα των χωρών του εξωτερικού. Σαφέστατα, δεν εκτρέπεται από τον γενικό κανόνα, καθώς σωρεία ελληνικών οικογενειών δημιουργούν πλατφόρμες δημοσιεύοντας καθημερινά βίντεο και φωτογραφίες από τις ζωές των παιδιών τους, προκειμένου να αποκτήσουν την επιθυμητή αναγνωρισιμότητα. Ακόμα, προχωρούν σε συνεργασίες με εταιρείες, διαφημίζουν προϊόντα, προβάλλονται σε τηλεοπτικά προγράμματα ως διάσημα πρόσωπα. Μία έντονη διαφορά στην Ελλάδα σε σχέση με την Αμερική είναι ότι η κοινωνία δεν έχει δείξει την απαραίτητη ανησυχία και προσοχή που γίνεται εις βάρος των ανήλικων παιδιών. Αποδέχεται τον εκάστοτε γονέα που εκθέτει το παιδί του ως ”influencer”. Ωστόσο, η επιρροή του είναι στην πραγματικότητα θετική; Πόσο λυπηρό θα είναι, άραγε, για το άτομο αυτό όταν φτάσει σε μία πιο ώριμη ηλικία και αντιληφθεί ότι η παιδική και εφηβική του ηλικία είναι προσβάσιμη σε όλους με ένα μόνο κλικ;
Εν κατακλείδι, είναι σημαντικό, να τονιστεί η διαφορά του περιεχομένου των οικογενειακών καναλιών. Η θεματική της οικογένειας σε μία πλατφόρμα διαφέρει κατά πολύ από την έκθεση του παιδιού σε αυτή. Αποτελεί συγκεκριμένο φαινόμενο, του οποίου η διαφορά είναι αισθητή στην ανεπάρκεια υγιεινού περιεχομένου. Άλλωστε, σκοπός του κάθε γονέα είναι να προστατεύσει το παιδί του, να το αναθρέψει με ιδιωτικότητα, ώστε να είναι ελεύθερο να λάβει τις δικές του αποφάσεις. Είναι, λοιπόν, ανάγκη να μπει μία φραγή στην απάνθρωπη εκμετάλλευση των παιδιών για την απόκτηση κέρδους και φήμης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- The Moral Case Against Family Vloggers, studybreaks.com, διαθέσιμο εδώ
