Η εξόρυξη κρυπτονομισμάτων και το αποτύπωμά τους στο περιβάλλον

Της Γωγούς Θεοδωρακοπούλου,

Η ενσωμάτωση της κρυπτογράφησης καθίσταται αδιαμφισβήτητα μεγάλη υπόθεση στον χώρο των οικονομικών. Παρόλο που ο χρηματοοικονομικός κόσμος περιφρονούσε τα κρυπτονομίσματα και τα θεωρούσε εργαλεία για εγκληματίες και κερδοσκόπους, με την πάροδο του χρόνου οι αντιλήψεις αυτές έρχονται να αλλάξουν τα δεδομένα, καθώς όλο και περισσότερα άτομα εισέρχονται στον κόσμο αυτό. Σίγουρα στο άκουσμα και μόνο των κρυπτονομισμάτων η περιβαλλοντική ρύπανση δεν αποτελεί την πρώτη σκέψη και ανησυχία. Η αυξημένη ζήτηση των ψηφιακών νομισμάτων, όμως, εγείρει τις ανησυχίες της επιστημονικής κοινότητας σχετικά με το περιβαλλοντικό κόστος που επιφέρει η μαζική εξόρυξή τους (αγγλ. όρος: crypto mining).

Αρχικά, είναι αναγκαίο να υπογραμμιστεί το γεγονός ότι η εξόρυξη κρυπτονομισμάτων είναι μια διαδικασία η οποία χαρακτηρίζεται από υψηλή ενεργειακή ένταση. Έτσι, χρειάζονται υπέρογκες ποσότητες ενέργειας για την επίλυση σύνθετων μαθηματικών προβλημάτων, ούτως ώστε να δημιουργηθούν τα νομίσματα αυτά. Είναι γνωστό ότι η πιο συνηθισμένη μορφή ενέργειας που καταναλώνεται για την παραγωγή κρυπτονομισμάτων είναι η ηλεκτρική. Σύμφωνα με ερευνητές του πανεπιστημίου Cambridge, χρησιμοποιούνται 121 τεραβατώρες (TWh) ηλεκτρικής ενέργειας μέσα σε έναν χρόνο για την εξόρυξη και μόνο του Bitcoin.

Η ηλεκτρική ενέργεια που χρησιμοποιείται κατά την συγκεκριμένη διαδικασία, όμως, μετατρέπεται από ορυκτά καύσιμα -κυρίως από την καύση άνθρακα. Ο άνθρακας και άλλα ορυκτά καύσιμα αποτελούν, επί του παρόντος, σημαντική πηγή ηλεκτρικής ενέργειας παγκοσμίως, τόσο για τις δραστηριότητες εξόρυξης κρυπτονομισμάτων όσο και για άλλες βιομηχανίες και τομείς. Ωστόσο, η καύση του συμβάλλει σημαντικά στην αύξηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, οι οποίες κατά προέκταση προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και συντείνουν στην κλιματική αλλαγή. Σύμφωνα με μια μελέτη, μάλιστα, το αποτύπωμα άνθρακα των κρυπτονομισμάτων είναι τόσο μεγάλο που αντιστοιχεί με το αποτύπωμα άνθρακα μίας από τις δέκα μεγαλύτερες πόλεις της Κίνας. Αυτό συμβαίνει επειδή οι «ανθρακωρύχοι» κρυπτονομισμάτων (αγγλ. όρος crypto miners) τείνουν να χρησιμοποιούν ηλεκτρική ενέργεια παραγόμενη από ορυκτά καύσιμα για το μεγαλύτερο μέρος του έτους, ενώ στρέφονται σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ), κυρίως στην υδροηλεκτρική, κατά τους βροχερούς καλοκαιρινούς μήνες.

Για να μπορέσουμε να αντιληφθούμε το μέγεθος αλλά και την σοβαρότητα του προβλήματος, ας εξετάσουμε μερικά δεδομένα. Μελέτη του περιοδικού Nature αναφέρει πως η συνολική ενέργεια που καταναλώθηκε από την 1^η Ιανουαρίου 2016 έως την 30^η Ιουνίου 2018 για την εξόρυξη Bitcoin, Ethereum, Litecoin και Montero ήταν 17, 7, 7, και 14 megajoule (MJ) αντίστοιχα. Από την ίδια μελέτη προκύπτει ότι τα συγκεκριμένα κρυπτονομίσματα παρήγαγαν 3 – 15 τόνους διοξειδίου του άνθρακα, ενώ μόνο το Bitcoin, είναι ικανό να παράγει έως και 36,95 μεγατόνους διοξειδίου του άνθρακα ετησίως. Ειδικότερα, εκτιμάται ότι μέσα σε διάστημα 30 ετών η εξόρυξη και μόνο του συγκεκριμένου τύπου κρυπτονομίσματος θα μπορέσει να αυξήσει τις παγκόσμιες θερμοκρασίες κατά 2℃, συμβάλλοντας σημαντικά στην επιδείνωση της κλιματικής αλλαγής και της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Μία συναλλαγή με Bitcoin χρησιμοποιεί την ίδια ισχύ ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνει το μέσο αμερικάνικο νοικοκυριό σε ένα μήνα, ενώ η ισχύ που καταναλώνει το Ethereum αγγίζει την κατανάλωση ολόκληρου του κράτους του Κατάρ. Σήμερα, έχει υπολογισθεί ότι το Bitcoin χρησιμοποιεί το 0,8% της παγκόσμιας ενέργειας, δηλαδή αν ήταν χώρα θα κατατασσόταν ως η 29^η χώρα με την υψηλότερη ενεργειακή κατανάλωση παγκοσμίως.

Βέβαια, σημαντικό ρόλο για την αξιοποίηση των πηγών ενέργειας κατά την διαδικασία της εξόρυξης των κρυπτονομισμάτων παίζει και η χώρα όπου γίνεται η εξόρυξη. Περίπου το 65% της διαδικασίας αυτής διαδραματίζεται στην Κίνα –η οποία χρησιμοποιεί κατά κόρον ηλεκτρική ενέργεια παραγόμενη από ορυκτά καύσιμα, μιας και καθίσταται ως η οικονομικότερη λύση για την διαδικασία της εξόρυξης. Έτσι, η εξόρυξη κρυπτονομισμάτων στην ασιατική χώρα χαρακτηρίζεται πιο «βρόμικη» από αυτήν που λαμβάνει χώρα στον Καναδά, για παράδειγμα, αφού η Κίνα δεν κάνει εκτεταμένη χρήση ΑΠΕ.

Συγκεφαλαιώνοντας, η νέα πραγματικότητα που επιφέρει η εισαγωγή των κρυπτονομισμάτων στην καθημερινότητα μας είναι γεγονός. Η μη εξέταση των περιβαλλοντικών συνεπειών αυτής της τεχνολογίας και η ελλιπής ρύθμιση των πολιτικών των εταιρειών ψηφιακού νομίσματος όχι μόνο θα μπορούσαν να βλάψουν το περιβάλλον αλλά και να αποθαρρύνουν τους δρώντες στον χώρο των ψηφιακών νομισμάτων από το να λάβουν μέτρα για τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και των εκπομπών άνθρακα. Καθώς τα ψηφιακά νομίσματα συνεχίζουν να αυξάνουν τη δημοτικότητά τους, δεν πρέπει να παραβλέπουμε τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις τους.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

• Why Bitcoin Is Bad for the Environment, The New Yorker, διαθέσιμο εδώ
• What’s the Environmental Impact of Cryptocurrency?, investopedia.com, διαθέσιμο εδώ
• Bitcoin no longer accepted at Elon Musk’s Tesla: How bad is mining the cryptocurrency for the environment?, The Independent, διαθέσιμο εδώ
• Study says bitcoin could derail China’s climate change targets, BBC News, διαθέσιμο εδώ
• Bitcoin consumes ‘more electricity than Argentina’, BBC News, διαθέσιμο εδώ