Της Καίτης Καππάτου,
Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), περίπου μισό εκατομμύριο νέοι και δραστήριοι Έλληνες εγκατέλειψαν την Ελλάδα τη δεκαετία 2007-2017, αναζητώντας νέες επαγγελματικές ευκαιρίες στο εξωτερικό. Το φαινόμενο του ”brain drain” αφορά, κυρίως, εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό λιγότερο αναπτυγμένων χωρών, που μεταναστεύουν σε αναπτυγμένες χώρες με ελκυστικό πλαίσιο απασχόλησης και καλύτερες συνθήκες διαβίωσης. Οι περισσότεροι Έλληνες που έφυγαν επέλεξαν τα μεγάλα οικονομικά κέντρα της Βρετανίας και των ΗΠΑ για να εγκατασταθούν.
Η Ελλάδα, πλέον, βαδίζοντας προς την έξοδο από την υγειονομική κρίση, σε ένα νέο διεθνές περιβάλλον, το οποίο διαμορφώνει μεγάλες προκλήσεις για τις αναπτυξιακές προοπτικές, έχει ανάγκη νέους επιστήμονες και επαγγελματίες. Το υψηλό γνωσιακό τους υπόβαθρο και η ειδίκευση είναι καθοριστικά για την οικονομική ανάπτυξη, την ανταγωνιστικότητα, αλλά και για τη δυναμική της χώρας μας.
Η πανδημία και η τηλεργασία αποτέλεσαν σημείο τομής, προσφέροντας νέες δυνατότητες επιστροφής στην Ελλάδα αρκετών ταλαντούχων επιστημόνων. Στόχος, επομένως, όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και άλλων χωρών της Νότιας Ευρώπης είναι να διατηρήσουν το εξιδεικευμένο ανθρώπινο δυναμικό τους και παράλληλα να προσελκύσουν όσους είχαν φύγει στο εξωτερικό. Πολλοί ήταν αυτοί που βρήκαν την ευκαιρία να επιστρέψουν στην Ελλάδα, έστω και προσωρινά λόγω των παρατεταμένων lockdown, δουλεύοντας εξ’ αποστάσεως για μεγάλες επιχειρήσεις του εξωτερικού. Ταυτόχρονα, αρκετοί νέοι που δούλευαν από το σπίτι τους στην Ελλάδα απολάμβαναν τις εξαιρετικές κλιματικές συνθήκες, τη φύση και την ποιότητα ζωής και στη συνέχεια αποφάσισαν να επιστρέψουν μόνιμα, βρίσκοντας νέα δουλειά στην Ελλάδα.
Η Ελλάδα επιδιώκει οι περισσότεροι από αυτούς που επέστρεψαν εξαιτίας της πανδημίας και εργάζονταν εξ’ αποστάσεως με τηλεργασία να εγκατασταθούν μόνιμα στη χώρα μας. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, όμως, απαραίτητη είναι μια μακρόπνοη, πολυδιάστατη και οργανωμένη κυβερνητική πολιτική για την αντιμετώπιση της πανδημίας, την επανεκκίνηση της οικονομίας και την αναβάθμιση των υποδομών της χώρας. Παράλληλα, όσοι επιστρέφουν, αναμένουν αποτελεσματικές κρατικές υπηρεσίες και μηχανισμούς και αυτό αποτελεί μια σημαντική πρόκληση για τη χώρα με μακροπρόθεσμα αποτελέσματα.
Ήδη η Ελλάδα κινείται προς αυτή τη κατεύθυνση, προσπαθώντας με καινοτόμες εκστρατείες να επανασυνδεθούν με τις ρίζες τους ταλαντούχοι νέοι που εργάζονται στο εξωτερικό. Συγκεκριμένα, προσφέρει φορολογικά και επενδυτικά κίνητρα, όπως μειωμένες ασφαλιστικές εισφορές και φορολογία σε επαναπατριζόμενους επιστήμονες και σε επιχειρήσεις που προσλαμβάνουν τέτοιους επιστήμονες. Φυσικά, παρόμοια φορολογικά κίνητρα μπορούν να δοθούν σε νέες επιχειρήσεις, που στήνουν δραστήριοι επαγγελματίες που επιστρέφουν στην Ελλάδα.
Απαραίτητη, επιπλέον, προϋπόθεση για την επιστροφή ανθρώπινου δυναμικού στη χώρα μας είναι η αναμόρφωση του εκπαιδευτικού συστήματος με γνώμονα τη διασύνδεση των σπουδών με την αγορά εργασίας. Η ένταξη νέων τεχνολογιών στη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι αναγκαίο να πραγματοποιηθεί.
Αρκετοί είναι αυτοί, βέβαια, που, επιστρέφοντας στην Ελλάδα, προτίμησαν την επαρχία από τα μεγάλα αστικά κέντρα, ενώ ακόμη και επιστήμονες που ζουν σε μεγάλα κέντρα της Ελλάδας επέλεξαν ορεινές και νησιωτικές περιοχές της χώρας για να εργαστούν κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Η κίνηση αυτή του εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού είναι ιδιαίτερα σημαντική για την ανάπτυξη της περιφέρειας.
Τις προηγούμενες δεκαετίες, η νέα γενιά λόγω του υψηλού μορφωτικού της επιπέδου και της ευχέρειας της χρήσης των νέων τεχνολογιών επέλεγε μεγάλες πόλεις, όπως την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη για να δραστηριοποιηθεί επαγγελματικά, όμως, τόσο η πανδημία όσο και η δυνατότητα της τηλεργασίας οδήγησαν αρκετούς να επιστρέψουν στην περιφέρεια.
Επίσης, ο πληθυσμός στα νησιά και τις ορεινές περιοχές της χώρας μας τις τελευταίες δυο δεκαετίες έχει μειωθεί σε μεγάλο βαθμό, καθώς οι οικονομικές δραστηριότητες που κυριαρχούν στην ελληνική περιφέρεια δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν στις επαγγελματικές προσδοκίες των νέων, που οι περισσότεροι ήταν κάτοχοι τίτλων ΑΕΙ και μεταπτυχιακών. Συνεπώς, βλέπουμε ότι η τηλεργασία προσφέρει τη δυνατότητα στο εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό να εργάζεται οπουδήποτε το επιθυμεί και αυτή την ευκαιρία πρέπει να την αξιοποιήσουμε, προσελκύοντας στη χώρα μας επιστήμονες που δούλευαν στο εξωτερικό, αναπτύσσοντας την επιχειρηματικότητα, την καινοτομία και συμβάλλοντας παράλληλα στην αύξηση του πληθυσμού.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Επιστροφή στην πατρίδα μετά την πανδημία, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
