Της Ευανθίας-Βασιλικής Τάγαρη,
Ποιός θα φανταζόταν πριν από αρκετές δεκαετίες πως η πολιτισμική εξέλιξη που απολαμβάνουμε σήμερα, θα είχε τόσο σοβαρό αποτύπωμα στην βιωσιμότητα του πλανήτη μας; Πραγματικά, κανείς. Τα τελευταία χρόνια όμως, η οξύτητα των φαινομένων τα οποία συνδέονται με τη σταδιακή οικολογική κατάρρευση, δεν μπορεί να μας αφήσει ανεπηρέαστους. Η αύξηση της στάθμης της θάλασσας και της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη εξαιτίας του φαινομένου του θερμοκηπίου, όπως και η ρύπανση τόσο της ατμόσφαιρας όσο και των υδάτων αποτελούν μερικές βασικές ενδείξεις πως η έως τώρα νοοτροπία μας απέναντι στον πλανήτη πρέπει να αλλάξει άμεσα.
Για να μπορέσουμε, όμως, να αλλάξουμε την επιβαρυντική στάση μας για το περιβάλλον, θα πρέπει να δούμε ποιες είναι εκείνες οι βασικές αιτίες που έχουν προκαλέσει την τόσο μεγάλη ζημιά που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε σήμερα. Αρχικά, η άνιση και χωρίς μακροπρόθεσμο σχεδιασμό ανάπτυξη με την οποία ο άνθρωπος άρχισε να εκμεταλλεύεται τη φύση και τον πλούτο της με ρυθμούς ταχύτερους από εκείνους με τους οποίους η ίδια να αναπληρώνει τα αποθέματά της. Η κατάσταση, όμως, αυτή συνδυαστικά με τον υπερκαταναλωτισμό και την αστικοποίηση που βιώνουμε, ενίσχυσε την ανάπτυξη ισχυρών βιομηχανικών εγκαταστάσεων τα οποία στον βωμό των συμφερόντων και του κέρδους επεμβαίνουν αδίστακτα στο περιβάλλον. Στο ίδιο πλαίσιο, καθοριστικό ρόλο έχει και η ελλιπής παιδεία των ατόμων απέναντι στα περιβαλλοντικά ζητήματα, η οποία δεν αφήνει πνευματικά περιθώρια τόσο πρόληψης όσο και απολογισμού των πολλές φορές μικρών αθώων αλλά στην πραγματικότητα καταστροφικών συνηθειών τους στο οικοσύστημα.
Το άρθρο, όμως, αυτό δεν έχει στόχο να μας γεμίσει με τύψεις για την έως τώρα στάση μας απέναντι στον πλανήτη. Αντιθέτως, σκοπός είναι η παροχή γνώσης όσον αφορά τα περιβαλλοντικά ζητήματα αλλά και κινήτρων για την δημιουργία μίας περισσότερο βιώσιμης καθημερινότητας που θα καθοδηγείται από την έννοια της ατομικής ευθύνης. Στην ουσία, ο καθένας μπορεί να κάνει τη διαφορά, ειδικά όταν οι έξυπνες περιβαλλοντικές επιλογές γίνονται προσωπική συνήθεια και πόσο μάλλον όταν αυτή η συμπεριφορά του λειτουργεί και ως παράδειγμα για τους γύρω του. Σίγουρα, η ανακύκλωση και η ελεγχόμενη κατανάλωση νερού είναι κάποιες από τις βασικές κινήσεις κάποιου που θέλει να αποκτήσει βιώσιμες συνήθειες. Επειδή όμως οι «εχθροί» της οικολογικής ισορροπίας είναι πολλές φορές κρυμμένοι, ας δούμε πιο συγκεκριμένα αυτές τις προτάσεις που προβλέπουν μία περισσότερο φιλική προς το περιβάλλον ζωή. Οι προτάσεις αυτές περιλαμβάνονται στις ενότητες φαγητό, μόδα, ομορφιά, μετακινήσεις και ενέργεια παρουσιάζονται παρακάτω:
Για το φαγητό:
- Απόκτηση μιας πιο φυτικής διατροφής, καθώς έχει αποδειχθεί πως η κατανάλωση κρέατος συνοδεύεται με την εκπομπή τεράστιων ποσοτήτων διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα το οποίο προκαλεί το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
- Υιοθέτηση «τοπικής» διατροφής. Με άλλα λόγια, είναι περισσότερο βιώσιμο να καταναλώνουμε από την τοπική μας αγροτική παραγωγή και να αποφεύγουμε εισαγόμενα προϊόντα τα οποία έχουν υποστεί αρκετή επεξεργασία μέχρι να φτάσουν στο πιάτο μας.
- Εποχιακή διατροφή με βάση τα βιολογικά προϊόντα. Είναι σκόπιμο να προτιμούμε προϊόντα τα οποία δεν έχουν υποστεί χημική επεξεργασία για να αναπτυχθούν και να συντηρηθούν σε συνθήκες μεγάλων θερμοκηπίων και άλλων αντίστοιχων δομών, αφού τελικά γινόμαστε οι ίδιοι καταναλωτές των φυτοφαρμάκων τους.
- Κομποστοποίηση. Εάν έχουν ξεμείνει κάποια τρόφιμα τα οποία δεν είναι ασφαλή προς κατανάλωση η κομποστοποίηση είναι μία καλή λύση. Αυτό όχι μόνο θα βοηθήσει στη δημιουργία ενός φυσικού λιπάσματος και θα διατηρήσει τον κήπο σας πράσινο, αλλά θα μειώσει επίσης την ποσότητα των αποβλήτων που θα καταλήξουν σε χώρους υγειονομικής ταφής -και καθώς δεν θα καταστραφεί αναερόβια, δεν θα υπάρξει συσσώρευση αερίου μεθανίου.
- Προσοχή στις συσκευασίες των προϊόντων. Είναι αλήθεια πως στις μέρες μας το πλαστικό είναι το πιο φθηνό και εύκολο στην χρήση υλικό για τις συσκευασίες των τροφίμων. Γνωρίζοντας όμως τις καταστροφικές συνέπειες που έχει στα οικοσυστήματα η ανεξέλεγκτη απόθεση του, μάλλον θα πρέπει να το ξανασκεφτούμε πριν πάρουμε τον καφέ ή το νερό μας σε ένα πλαστικό δοχείο. Γι’ αυτό τον λόγο είναι εξαιρετικά ωφέλιμο να χρησιμοποιούμε επαναχρησιμοποιούμενες κούπες, σακούλες, καλαμάκια και γενικά οτιδήποτε συναντάμε στην καθημερινότητα μας και είναι μίας χρήσης.
Όσον αφορά την μόδα:
- Αγοράστε λιγότερα. Η αλήθεια είναι πως στην εποχή της γρήγορης μόδας (“fast-fashion”) είναι αρκετά δύσκολο να σταματήσει κανείς να ψωνίζει στον ρυθμό που οι καπιταλιστικές δυνάμεις επιτάσσουν. Παρ’ όλα αυτά είναι σχεδόν βέβαιο πως οι ντουλάπες μας είναι γεμάτες από ξεχασμένα ρούχα τα οποία μπορούν να ανακυκλωθούν όπως συμβαίνει και στις τάσεις της μόδας.
- Vintage επιλογές. Εάν κάποιος δεν μπορεί να σταματήσει να ψωνίζει, μπορεί απλά να αλλάξει τον τρόπο που ψώνιζε έως τώρα και να επιλέγει φυσικά και ηλεκτρονικά καταστήματα όπως αυτά ρούχων δεύτερου χεριού.
- Αναζητήστε φιλικά προς το περιβάλλον υλικά. Οι φυσικές ίνες όπως το βαμβάκι είναι μία πολύ καλή επιλογή εναλλακτικού υφάσματος για τον πολυεστέρα ο οποίος στην ουσία είναι πλαστικό το οποίο καταλήγει στον υδροφόρο ορίζοντα και τελικά στην θάλασσα.
- DIY (Do It Yourself). Η συνθήκη ένα ρούχο να χαλάσει είναι καθημερινή, γι’ αυτό τον λόγο από το να πετάει κανείς τα «χαλασμένα», θα μπορούσε απλά να τα διορθώνει ράβοντας τα, μειώνοντας έτσι την κατανάλωση τους.
Στα «μονοπάτια της ομορφιάς»:
- Αποφυγή κατανάλωσης προϊόντων μίας χρήσης. Τα εμμηνορροϊκά προϊόντα, τα βαμβάκια καθαρισμού, όπως και τα ξυραφάκια αποτελούν προϊόντα με χρόνο ζωής την μία χρήση. Επομένως, η αγορά τους συνεπάγεται αύξηση των απορριμμάτων, των οποίων η συσσώρευση προκαλεί σοβαρά προβλήματα στο περιβάλλον. Γι αυτό τον λόγο, μία απλή βαμβακερή πετσέτα, ένα ξυράφι από ανοξείδωτο ατσάλι όπως και ένα κύπελο έμμηνου ρύσεως θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά αυτό το αποτύπωμα.
- Αγορά προϊόντων περιποίησης χωρίς συσκευασία. Εν έτη 2021 που η συσσώρευση πλαστικού είναι ένα από τα μεγαλύτερα ζητήματα που καλείται να αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα, η αγορά προϊόντων όπως σαμπουάν, αφρόλουτρα κλπ. σε τέτοιες συσκευασίες μόνο ωφέλιμες δεν είναι. Άρα, είναι περισσότερο βιώσιμο να επιλέγουμε μπάρες με την στερεή μορφή αυτών των καλλυντικών που δεν αναπαράγουν την κατανάλωση πλαστικού.
- Επιλογή εταιριών φιλικών προς το περιβάλλον. Σήμερα πολλές εταιρίες έχουν ανοίξει τον δρόμο προς μία πιο οικολογική προσωπική φροντίδα με vegan πιστοποιήσεις χωρίς περιττά χημικά και συσκευασίες. Προκειμένου αυτό να συνεχίσει να συμβαίνει και σιγά σιγά να αλλάξει η νοοτροπία απέναντι στα προϊόντα και το περιεχόμενο τους, είναι σκόπιμο να αγοράζει κανείς από αυτές.
Για τις μετακινήσεις:
- Αποφυγή χρήσης αυτοκινήτου. Ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα η ατμοσφαιρική ρύπανση που προκαλεί η χρήση αυτοκινήτων είναι τεράστια. Για τον λόγο αυτό η επιλογή των Μέσων μαζικής Μεταφοράς ή ακόμα και ποδηλάτου όπου προβλέπεται είναι η καλύτερη δυνατή λύση.
- Ελάττωση των μετακινήσεων με το αεροπλάνο. Και τα αεροπορικά ταξίδια αντιπροσωπεύουν ένα μεγάλο ποσοστό των αερίων του θερμοκηπίου στον κόσμο, γι’ αυτό τον λόγο μετακινούμαστε με σύνεση και όχι ανεξέλεγκτα.
Τέλος, για την ενέργεια:
- Κλείνουμε τα φώτα και βγάζουμε από την πρίζα τις ηλεκτρονικές συσκευές που δεν χρησιμοποιούνται, μειώνοντας έτσι το περιττό αποτύπωμα άνθρακα στην ατμόσφαιρα.
- Επενδύουμε σε χαμηλής κατανάλωσης συσκευές και λαμπτήρες. Η αγοραστική αυτή συμπεριφορά όχι μόνο θα μας εξοικονομήσει χρήματα αλλά θα λειτουργήσει θετικά ως προς την ποσότητα παραγόμενου διοξειδίου του άνθρακα της ηλεκτρικής ενέργειας.
- Ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών. Η θέρμανση και η ψύξη αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ήμισυ της οικιακής κατανάλωσης ενέργειας. Επομένως, η δομική αναβάθμιση των κτιρίων για να διατηρούν καλύτερα σταθερή θερμοκρασία τόσο το καλοκαίρι όσο και τον χειμώνα είναι αναγκαία.
Συνοψίζοντας, τα παραπάνω ίσως φαίνονται αρκετά δύσκολα για κάποιον που ξεκινά την υιοθέτηση αυτής της στάσης ζωής. Στην πραγματικότητα όμως, η σωματική και ψυχική ανακούφιση που θα νιώσει βιώνοντας αυτή την αλλαγή αξίζει κάθε θυσία της εύκολης καθημερινότητας. Γιατί τελικά, πώς θα μπορέσουμε εμείς να είμαστε υγιείς σε έναν άρρωστο πλανήτη;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- How to be more eco-friendly in everyday life, bbc.com, διαθέσιμο εδώ
- Want to make your life more environmentally friendly? Here’s 30 ways, eu.usatoday.com, διαθέσιμο εδώ
- ΑΙΤΙΑ / ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ, glossologein.blogspot.com, διαθέσιμο εδώ
- The Ultimate 20 Step Guide to Eco-friendly Living, goodenergy.co.uk, διαθέσιμο εδώ
