Της Ευτυχίας Γιαπράκα,
Ρίχνοντας μια κλεφτή ματιά στον χάρτη της Ισπανίας, γρήγορα θα ανακαλύψεις δυο πόλεις της, που «ενώνουν» δυο ηπείρους, την Ευρώπη με την Αφρική. Δεν είναι άλλες από τη Θέουτα και τη Μελίγια, πρώην πορτογαλικές κτήσεις που βρίσκονται στις βόρειες ακτές του Μαρόκου στη Μεσόγειο. Μαζί σχηματίζουν τα μόνα χερσαία σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Αφρική.
Η Θέουτα και η Μελίγια βρίσκονται στην βόρεια ακτή της Αφρικής. Η Θέουτα εντοπίζεται ακριβώς απέναντι από το Γιβραλτάρ, με έκταση 18,5 τετραγωνικά χιλιόμετρα, και η Μελίγια σε απόσταση δεκαπέντε περίπου χιλιομέτρων από την πόλη Ναντόρ του Μαρόκου, με έκταση 12,3 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Σε απόσταση απέχουν περίπου 380 χιλιόμετρα και αποτελούν δυο από τις δεκαεπτά αυτόνομες κοινότητες της χώρας. Η Μελίγια είναι χτισμένη στην ανατολική πλευρά της ομώνυμης χερσονήσου, η οποία καταλήγει στο ακρωτήριο Τρες Φόρκας. Αρχικά αποτελούσε μία φοινικική πόλη η οποία καταλήφθηκε από τους Ισπανούς το 1497, αφού πριν διαδοχικά είχε υποταχθεί στους Ρωμαίους, στους Βάνδαλους, στους Βυζαντινούς και τέλος στους Άραβες.
Αυτές οι πόλεις ιστορικά αποτελούσαν κέντρα εμπορίου αλλά και λιμάνια εισόδου και εξόδου του Μαρόκου, που συνέδεαν την Βόρεια και τη Δυτική Αφρική με την Ευρώπη. Λόγω της τοποθεσίας του, το Μαρόκο θεωρήθηκε μια ιδανική στρατηγικά εμπορική τοποθεσία, καθώς βρίσκεται στα στενά του Γιβραλτάρ. Η Γαλλία και Ισπανία βρίσκονταν σε έναν ανταγωνισμό για την επικράτηση στο Μαρόκο. Η Ισπανία κατέκτησε την Μελίγια στα τέλη του 1400, ως ένα ακόμα μέρος της επέκτασής της. Αν και τα μέρη άλλαξαν πολλά χέρια, εν τέλει η Ισπανία επικράτησε. Ακόμα και το 1956, όταν η αποικιακή περίοδος σιγά σιγά αδρανοποιούνταν και οι Μεγάλες Δ6υνάμεις παραχωρούσαν τις αποικίες τους, με το Μαρόκο να έχει μόλις ανακηρύξει την ανεξαρτησία του, η Ισπανία κράτησε γερά το απόκτημά της.
Η Σύνοδος Algeciras αναγνώρισε το 1906 τους ισχυρισμούς των δυο αυτών χωρών στην περιοχή και έτσι στην Ισπανία παραχωρήθηκαν τα εδάφη της νοτιοδυτικής περιοχής της χώρας αλλά και αυτά που βρίσκονταν κατά μήκος της ακτής της Μεσογείου στο Βορρά.
Σήμερα αποτελούν κομμάτι της ισπανικής επικράτειας και είναι λιμάνια που εξειδικεύονται κυρίως στην αλιεία και τον τουρισμό. Η επίσημη γλώσσα τους είναι τα ισπανικά, αν και μεγάλο μέρος του πληθυσμού το αποτελούν οι ντόπιοι Μαροκινοί, οι οποίοι μιλούν κατά βάση αραβικά και Berber. Παρόλα αυτά, τόσο στη Θέουτα όσο και στη Μελίγια η αρχιτεκτονική είναι κυρίως δυτική.
Η Ισπανία υποστηρίζει πως τα εδάφη είναι αναπόσπαστα μέρη της και έχουν το ίδιο καθεστώς με τις ημιαυτόνομες περιοχές στην ηπειρωτική χώρα. Το Μαρόκο, αντίθετα, υποστηρίζει πως αυτά τα εδάφη όπως και ορισμένες νησίδες θα έπρεπε να ανήκουν στην δικιά του εδαφική επικράτεια. Συνεπώς, το γεγονός αυτό αποτελεί σημείο τριβής μεταξύ των δυο κρατών.
Η κυριότερη «διένεξη» μεταξύ των χωρών αυτών προκύπτει από το γεγονός ότι πολλοί μετανάστες χρησιμοποιούν την Θέουτα και την Μελίγια ως αφετηρία για να φτάσουν στην Ευρώπη με παράνομους τρόπους. Τα σύνορα θεωρούνται, μάλιστα, τα πιο απόρθητα σύνορα στον πλανήτη. Ακριβώς έξω από αυτά, υπάρχουν πρόχειρα δασικά στρατόπεδα, όπου οι άνθρωποι περνούν τις μέρες και τις νύχτες τους αποφεύγοντας την αστυνομία. Προσπαθώντας να περάσουν τα σύνορα, οι μετανάστες στρατοπεδεύουν τις νύχτες στη δασική έκταση που βρίσκεται γύρω από αυτά και βρίσκονται σε ετοιμότητα διαρκώς, ώστε, όταν εμφανιστεί η ευκαιρία, να περάσουν τα σύνορα. Σε αυτά κατευθύνονται κυρίως με μεγάλες ομάδες, με την ελπίδα πως θα καταφέρουν να τα διασχίσουν. Τα σύνορα, βέβαια, είναι σχεδόν απροσπέλαστα και αποτελούνται από ένα φράγμα εφτά μιλίων, το οποίο διαθέτει τέσσερα διαφορετικά επίπεδα προστασίας.
Oι μετανάστες αυτοί προέρχονται κυρίως από την υποσαχάρια Αφρική και ο καθένας από αυτούς δηλώνει διαφορετικά κίνητρα και λόγους που τους ωθούν να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους. Στην προσπάθεια τους να περάσουν τα σύνορα, συγκεντρώνονται σε ομάδες αποτελούμενες από περίπου εκατό άτομα. Πολλοί από αυτούς συλλαμβάνονται από την αστυνομία του Μαρόκου, η οποία ασκεί κάθε είδους βία για να αποτρέψει την είσοδο των μεταναστών στην χώρα, με αποκορύφωμα κάποιοι από αυτούς να θανατώνονται στην προσπάθειά τους αυτή. Οι ελάχιστοι που καταφέρνουν να διαπεράσουν τα πρώτα επίπεδα του φράγματος του ισπανικού τμήματος ή επαναπροωθούνται στη χώρα ή συλλαμβάνονται. Όσοι εξ αυτών καταφέρνουν να περάσουν τη φρούρηση και βρεθούν στο έδαφος της Θέουτα και της Μελίγια βρίσκονται τυπικά στην Ευρώπη, όπου τους εγγυάται προστασία από τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Βέβαια, για να συμβεί αυτό, θα πρέπει να τρέξουν εκατό ακόμη μέτρα μέχρι να φτάσουν σε ένα κέντρο μετανάστευσης, για να αποφύγουν την άμεση απέλαση.
Η προστασία της ανθρώπινης ζωής είναι υψίστης αξίας και θα πρέπει αυτά τα ζητήματα στο μέλλον να ληφθούν σοβαρά υπόψιν από τους ιθύνοντες, ώστε να επέλθει η ομαλή επίλυση τους. Παρά, πάντως, τα γεγονότα που αναφέρθηκαν, η Θέουτα και η Μελίγια παραμένουν δύο πολύ όμορφες ισπανικές πόλεις, που αξίζει να επισκεφτεί κάνεις στην ζωή του.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Europe’s most fortified border is in Africa, Vox on Youtube, διαθέσιμο εδώ
- Ηow a border wall works in Melilla, Spain, a gateway between Europe and Africa, CBSN on Youtube, διαθέσιμο εδώ
- Ceuta (autonomous area, Spain), Britannica, διαθέσιμο εδώ
- Μelilla: Europe’s dirty secret, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Ceuta, Melilla profile, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Επισκόπηση της Θέουτα και της Μελίγια, οι Ισπανικές πόλεις του Μαρόκου, Greelane, διαθέσιμο εδώ
- Ποιες είναι οι Ισπανικές Θέουτα και Μελίγια, Ανιχνεύσεις, διαθέσιμο εδώ
