Του Παναγιώτη Παναγιωτακόπουλου,
Η αύξηση ηλεκτρονικών συναλλαγών οδηγεί σε ταυτόχρονη αύξηση των κρουσμάτων ηλεκτρονικής απάτης, γεγονός εν μέρει λογικό. Όπως συνήθως συμβαίνει, σε κάθε νέα κατάσταση, έμελλε να είναι η πανδημία του κορωνοϊού αυτή τη φορά, οι επιτήδειοι βρίσκουν και εφευρίσκουν νέες μεθόδους εξαπάτησης. Αυτή τη φορά, το πρώτο βραβείο πηγαίνει σε απάτες που αφορούν το ηλεκτρονικό εμπόριο και ψευδείς ειδοποιήσεις αναφορικά με τον ιό που μας ταλαιπώρησε.
Για το 2020, η αξία των ηλεκτρονικών συναλλαγών αυξήθηκε κατά 2% σε σχέση με το 2019, και έτσι άγγιξε τα €66 δισεκατομμύρια ευρώ. Για να φτάσει η αξία το επίπεδο που προαναφέρθηκε, χρειάστηκαν 1.2 δισεκατομμύρια συναλλαγές, αριθμός αυξημένος κατά 18% συγκριτικά με τον προηγούμενο χρόνο.
Στην όλη υπόθεση, το εξαιρετικά ενθαρρυντικό νέο είναι πως ο δείκτης αξίας περιστατικών προς την αξία των συναλλαγών διατηρείται σε πολύ χαμηλά επίπεδα και συγκεκριμένα 0.02%. Πρακτικά, αυτό σημαίνει πως για κάθε €10,000 συναλλαγών, η αξία απάτης ανέρχεται σε κάτι λιγότερο από €2. Τα δυσάρεστα νέα έρχονται από την αύξηση της αξίας των συναλλαγών απάτης, με 18% αύξηση αναλογικά με το 2019, αλλά και στον αριθμό των συναλλαγών απάτης, όπως ήταν λογικό, κατά 76% συγκριτικά με το προηγούμενο έτος. Το ελαφρώς παράδοξο είναι πως η αναλογία περιπτώσεων απάτης σε σχέση με τον αριθμό συναλλαγών είχε ανοδική πορεία, όμως παραμένει σε ελάχιστα επίπεδα, ήτοι 0.04%, δηλαδή μετράμε 1 ύποπτη συναλλαγή σε κάτι παραπάνω από 2,500, στον αριθμό, συναλλαγές. Μια μικρή αύξηση τέτοιου είδους μπορεί να αποδοθεί, σύμφωνα πάντα με την Τράπεζα της Ελλάδος, στην αξιοσημείωτη ανοδική τάση των ηλεκτρονικών πληρωμών, λόγω αναστολής λειτουργίας των φυσικών καταστημάτων. Άλλωστε, μεγάλη επιρροή ασκεί και ο χρηματοοικονομικός αναλφαβητισμός, μιας και η εξοικείωση των Ελλήνων με τα σύγχρονα συστήματα πληρωμών δεν βρίσκεται στα καλύτερα επίπεδα, ειδικά αν γίνεται λόγος για ανθρώπους προχωρημένης ηλικίας.
Προχωρώντας σε μία περαιτέρω ανάλυση των αριθμών, κατά το μεγαλύτερο ποσοστό αφορούν συναλλαγές εξ αποστάσεως, μέσω τηλεφώνου ή διαδικτύου, με το διαδίκτυο, αναμενόμενα, να κατέχει τα ηνία. Στην πληθώρα τους, οι συναλλαγές ήταν με καταστήματα και επιχειρήσεις άλλων χωρών, κάτι που συνήθιζε να συμβαίνει και τα προηγούμενα έτη. Ενδιαφέρον παρουσιάζεται στον καταμερισμό της ζημιάς, όπου για το 2020 ήταν ως εξής,
- 29% για τους κατόχους των καρτών,
- 23% για τους εκδότες των καρτών, και
- 48% για των παρόχους των υπηρεσιών πληρωμών.
Σε ποσοστά που αφορούν της αξία των συναλλαγών, οι χρεωστικές κάρτες κατέχουν και πάλι την μερίδα του λέοντος με 92% συμμετοχή, έναντι του πενιχρού 8% των πιστωτικών καρτών. Σε παρόμοια επίπεδα παρέμειναν οι μέσες συναλλαγές ανά κάρτα. Για να συμβεί αυτό, χρειάστηκε ο αριθμός συναλλαγών ανά χρεωστική κάρτα να αυξηθεί σε 65, 9 περισσότερες από το 2019, ενώ ο αντίστοιχος αριθμός των πιστωτικών καρτών μειώθηκε από 45 το 2019, σε 42 το 2020. Σε ό,τι έχει να κάνει με την μέση αξία των συναλλαγών, αυτών, ανά κάρτα υπήρξε μείωση ύψους 1% σε €3.550 το 2020, από €3.592 για το 2019.
Για να περιοριστεί η μείωση της μέσης αξίας συναλλαγών ανά κάρτα σε τέτοιο βαθμό βοήθησε ο μεγάλος όγκος συναλλαγών μέσω χρεωστικών καρτών. Η αξία του, μάλιστα γνώρισε αύξηση 1%, €3,845 από €3,798, η οποία παρότι μικρή, ήταν ικανή να ισοσκελίσει την μείωση κατά 19%, €1,938 από €2,390, αντίστοιχα. Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, καταγράφηκε μείωση της μέσου ποσού συναλλαγής, αφού τα €57 το 2020, διαδέχθηκαν τα €66 του 2019 και τα €70 του 2018, ενώ, κλείνοντας, αξίζει να σημειωθεί πως η μείωση αυτή τη φορά αφορούσε και τα δύο είδη καρτών. Πιθανότερη αιτία για την μείωση αυτή είναι τα μειωμένα εισοδήματα των νοικοκυριών κατά την περίοδο της παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης, κάτι που σήμαινε και περιορισμένη δυνατότητα δαπανών.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Άλμα στις απάτες με πλαστικό χρήμα, Capital. Διαθέσιμο εδώ.
- Έξαρση απάτης σε e-πληρωμές εν μέσω κορονοϊού – Οι συνηθέστερες μέθοδοι, Capital. Διαθέσιμο εδώ.
- Νέα γενιά ηλεκτρονικής απάτης με αντιγραφή κινητού, Capital. Διαθέσιμο εδώ.
