Της Ελπίδας Καλαμαράκη,
Κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού στη Ρώμη, η επίσκεψη στο Βατικανό είναι σχεδόν αναπόφευκτη. Το ιδιότυπο αυτό ανεξάρτητο εκκλησιαστικό κρατίδιο, με έκταση μόλις 440 στρέμματα και πληθυσμό λιγότερο από 1000 κατοίκους μαζί με τη φρουρά, περιέχει μερικούς από τους πολυτιμότερους θρησκευτικούς θησαυρούς παγκοσμίως. Ένας από τους σπουδαιότερους και αδιαμφισβήτητα ο πιο εντυπωσιακός, δε θα μπορούσε να είναι άλλος από τη Βασιλική του Αγίου Πέτρου.
Είναι αλήθεια πως κανένας άλλος ναός δεν έχει τόσο ταραχώδη και πολυδάπανη ιστορία, όσο η συγκεκριμένη εκκλησία. Ξεκίνησε ως νεκροταφείο και έπειτα μετατράπηκε σε ιππόδρομο, στον οποίο διαδραματίστηκαν αμέτρητες σφαγές χριστιανών στην εποχή του Νέρωνα (54-68μ.Χ), διότι τους θεωρούσε «εχθρούς της ανθρωπότητας». Μεταξύ αυτών, βρισκόταν και ο Άγιος Πέτρος που φημολογείται πως σταυρώθηκε και θάφτηκε το 64μ.Χ στην κορυφή του Βατικανού, σκυφτός, διότι πίστευε πως ήταν ανάξιος να μαρτυρήσει με τον ίδιο τρόπο που το έκανε ο Χριστός. Σε αυτό το γεγονός βασίστηκε και το όνομα εκκλησίας.
Στις αρχές του 4ου αιώνα, ο Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος, αφού νομιμοποίησε τον Χριστιανισμό, αποφάσισε να χτίσει ένα ναό σε εκείνο το σημείο. Έχτισε, λοιπόν, τη Βασιλική του Κωνσταντίνου, ένα αρκετά μεγάλο κτίριο σε σχήμα σταυρού, που όμως υπέστη πληθώρα ζημιών, λόγω των λεηλασιών και των γενικότερων συνθηκών που επικρατούσαν τότε. Ωστόσο, οι Πάπες φρόντιζαν να κάνουν συχνά ανακαινίσεις και αποκαταστάσεις. Το 1.300 μ.Χ. ο Πάπας Βονιφάτιος θέσπισε το Ιωβηλαίο που ισχυριζόταν πως όποιος επισκεπτόταν την προαναφερθείσα Βασιλική, θα είχε πλήρη άφεση αμαρτιών. Έτσι, ο ναός έφτασε στο απόγειό του. Ωστόσο, επειδή είχε χτιστεί κοντά στον Τίβερη ποταμό, σε βαλτώδες έδαφος, τα θεμέλιά του δεν αρκούσαν για να τον κρατήσουν σταθερό, παρά τις αμέτρητες προσπάθειες από τους Πάπες για βελτίωση του εδάφους.
Ο Πάπας Ιούλιος Β’ ανέτρεψε τα δεδομένα με την απόφασή του περί κατεδάφισης της Βασιλικής, ισχυριζόμενος πως δεν αποτελούσε το κατάλληλο σημείο ταφής για τον ίδιο. Η κατεδάφιση διήρκησε πάνω από έναν αιώνα, ώστε να μπορούν οι πάπες να τελούν λειτουργίες. Το 1506μ.Χ. ξεκίνησε η ανέγερση του ναού και ολοκληρώθηκε το 1614μ.Χ. από τον Πάπα Παύλο Ε’. Στη χρηματοδότηση, καταλυτικό ρόλο έπαιξε η βαριά φορολογία που επιβλήθηκε στους πιστούς και η πώληση συγχωροχαρτιών στην Γερμανία. Το χτίσιμο ολοκληρώθηκε το 1614, ενώ τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν στις 18 Νοεμβρίου 1626 σε άκρως πανηγυρικό κλίμα.
Ο σχεδιασμός της Βασιλικής δόθηκε στην αρχή στον γνωστό αρχιτέκτονα της εποχής, Μπραμάντε. Το σχέδιο του αντικατόπτριζε ουσιαστικά ένα κύβο, δηλαδή, ένα τετράγωνο που στο εσωτερικό θα υπήρχε ένας ελληνικός σταυρός και τέσσερα αψιδωτά. Ωστόσο, 7 χρόνια αργότερα, οι εργασίες σταμάτησαν εξαιτίας του θανάτου του. Περίπου 40 χρόνια αργότερα, το 1547, την εργολαβία ανέλαβε ο Μιχαήλ Άγγελος ο οποίος διατήρησε το αρχικό σχέδιο, με ορισμένες παραλλαγές. Συγκεκριμένα, συμπεριέλαβε έναν τεράστιο τρούλο, του οποίου την κατασκευή πραγματοποίησε ο μαθητής του, Τζιάκομπο ντελα Πορτα. Στη Σύνοδο στο Τρίδεντο, αποφασίστηκε ότι για τη βασιλική έπρεπε να καθιερωθεί το επίμηκες σχήμα. Την εργασία αυτή ανέλαβε ο Κάρλο Μαντέρνο, ο οποίος, για να το πετύχει, προσέθεσε δύο κλίτη. Επιπλέον, διαμόρφωσε και την πρόσοψη της βασιλικής, γεγονός που δημιούργησε ένα ακόμη πρόβλημα. Δεν υπήρχε πλέον ορατότητα του τρούλου για όποιον βρισκόταν μπροστά στην είσοδο. Η λύση βρέθηκε από τον Μπερνίνι που κατασκεύασε την πλατεία του Αγίου Πέτρου, η οποία δίνει τη δυνατότητα θέασης του τρούλου ήδη από μακριά. Στο εσωτερικό της εκκλησίας βρίσκονται αμέτρητοι ακόμα καλλιτεχνικοί θησαυροί. Οι διασημότεροι είναι η Πιέτα του Μιχαήλ Άγγελου και το ιερό κουβούκλιο του Μπερνίνι.
Ένα ακόμη γεγονός με ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι το τι βρίσκεται στο υπόγειο της βασιλικής. Παρόλο που υπάρχουν ορισμένες στοές ανοιχτές προς το κοινό, το πραγματικό μυστήριο είναι οι κλειστές πόρτες. Ελάχιστοι είναι εκείνοι που τους παρέχεται δυνατότητα πρόσβασης. Λέγεται πως στο υπόγειο υπάρχουν δωμάτια με υπολογιστές από τους οποίους παρακολουθούνται οι παγκόσμιες εξελίξεις και οργανώνονται μελλοντικές στρατηγικές, κρυφά περάσματα και βιβλιοθήκες με χιλιάδες βιβλία, παπύρους και περγαμηνές που αποκρύπτονται ή θεωρούνται χαμένα και μάλιστα, πολλοί πιστεύουν πως αν αποκαλυφθούν, θα ανατρέψουν την ιστορία ολόκληρης της ανθρωπότητας. Ωστόσο, οποιαδήποτε προσπάθεια ή αίτημα έχει γίνει για να ανοίξουν οι πόρτες αυτές, έχει αποτύχει σφοδρά -γεγονός αναμενόμενο.
Καταλήγοντας, ένα ταξίδι στη Ρώμη πρέπει οπωσδήποτε να συνοδεύεται με μία επίσκεψη σε αυτό το «θρίαμβο του ρωμαϊκού μπαρόκ» όπως πολλοί αποκαλούν τη βασιλική του Αγίου Πέτρου. Η διακοσμητική πολυτέλεια και η αρχέγονη μεγαλοπρέπεια που περιβάλλουν το χώρο, προκαλούν δέος και σεβασμό προς την ιστορία και τις αξίες που τον διέπουν. Η συγκεκριμένη εκκλησία, άλλωστε, είναι ένας από τους βασικότερους λόγους για τον οποίο η καθολική εκκλησία κατάφερε να ταυτιστεί με μία ασυναγώνιστη δύναμη άνευ προηγουμένου και να αποκτήσει το κύρος που έχει σήμερα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η βασιλική του Αγίου Πέτρου, Rome in Greek, διαθέσιμο εδώ
- ΤΟ ΒΑΤΙΚΑΝΟ, Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΕΤΡΟΥ ΚΑΙ ΤΑ «ΥΠΟΓΕΙΑ» ΜΥΣΤΙΚΑ, grdiscovery, διαθέσιμο εδώ
- Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου, η Καπέλα Σιξτίνα, οι πολιτισμικοί θησαυροί και τα μυστικά αιώνων!, travelstyle.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου, Ταξίδι με την Τέχνη, διαθέσιμο εδώ
