Της Ροδάνθης Αλεξίου,
Ήταν ο Άλμπερτ Άινσταϊν που είχε πει μια από τις πιο συγκλονιστικές και προειδοποιητικές για την ανθρωπότητα αντιπολεμικές δηλώσεις: «Δεν γνωρίζω τι όπλα θα χρησιμοποιηθούν στον τρίτο παγκόσμιο πόλεμο, πάντως ο τέταρτος παγκόσμιος πόλεμος θα γίνει με πέτρες». Μια δήλωση που μας συγκλονίζει, μας δημιουργεί έναν -δικαιολογημένο- φόβο για τη δύναμη που έχουν τα πυρηνικά και οι άνθρωποι πάνω από το κουμπί τους, που μας θυμίζει ένα κλίμα Ψυχρού Πολέμου. Είναι φυσικό η ιδέα μιας ατομικής βόμβας να μας τρομάζει και να μας αναγκάζει να προσέχουμε τις διπλωματικές μας κινήσεις ως χώρες, ειδικά όταν μιλάμε για τις υπερδυνάμεις, μας είναι όμως σχεδόν ασύλληπτο ότι μερικές γραμμές κώδικα σε έναν υπολογιστή 200 ευρώ μπορούν να συναγωνίζονται σε ισχύ ένα πυρηνικό όπλο εκατομμυρίων ευρώ. Ένας χάκερ με τις πιτζάμες του στη γωνία του υπνοδωματίου του έχει γίνει πια στον 21ο αιώνα ο καινούριος James Bond και οι γραμμές κώδικα που γράφει ο λόγος που εκατομμύρια άνθρωποι μπορεί να μείνουν χωρίς ρεύμα, χωρίς θέρμανση, τα τρόφιμα στα ψυγεία τους να χαλάσουν και θα αντιμετωπίζουν ένα σοβαρό ζήτημα επιβίωσης. Ακόμα και αν μέχρι στιγμής φοβόμαστε τις ατομικές βόμβες, ίσως το ρητό του Άινσταϊν να μπορεί να μπορεί να ερμηνευτεί από μια διαφορετική σκοπιά εν έτει 2021. Γιατί οι κυβερνοεπιθέσεις αποτελούν πια μείζον ζήτημα στην εθνική ασφάλεια των Μεγάλων Δυνάμεων και τους τελευταίους μήνες έχουν υπάρξει αιτία για διπλωματικά επεισόδια μεταξύ των Η.Π.Α., της Ρωσίας και της Κίνας.
Για να καταλάβουμε τη δύναμη αυτών των κυβερνοεπιθέσεων δεν θα χρειαστεί να κοιτάξουμε χρονικά πολύ πίσω. Μόλις τον περασμένο Φεβρουάριο, ένας χάκερ επιχείρησε να εισβάλει στα συστήματα μιας εγκατάστασης επεξεργασίας νερού με σκοπό να ελέγχει τα επίπεδα του υδροξειδίου του νατρίου του νερού, γνωστό και ως αλύβα. Αν οι υπεύθυνοι των συστημάτων στην εταιρία δεν είχαν προλάβει να ανακτήσουν τον έλεγχο του προγράμματος, η υγεία των πολιτών θα βρισκόταν σε μεγάλο κίνδυνο και οι σωλήνες του νερού θα διαβρώνονταν. Μετά από αυτήν την παραλίγο ολέθρια επίθεση, ο Οργανισμός Κυβερνοασφάλειας και Ασφάλειας Υποδομών (Cybersecurity and Infrastructure Security Agency) προειδοποίησε ότι υποδομές όπως εκείνες για νερό, σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής, υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης και συστήματα μεταφορών καθιστούν «ελκυστικούς στόχους για ξένες δυνάμεις που προσπαθούν να βλάψουν τα συμφέροντα των Η.Π.Α. ή να ανταποδώσουν την αντιληπτή επίθεση των Η.Π.Α..» Ένα παρόμοιο περιστατικό έλαβε χώρα στην Ουκρανία το 2016, όταν μια οργανωμένη κυβερνοεπίθεση στα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας οδήγησε πολλά νοικοκυριά να μην έχουν ηλεκτρικό ρεύμα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση όπως και στις περισσότερες επιθέσεις τέτοιας φύσης, οι δράστες είναι σχεδόν αδύνατο να πιαστούν, καθώς συνήθως τέτοιες επιθέσεις οργανώνονται σε τμήματα όπου ξεχωριστές ομάδες είναι υπεύθυνες για καθένα από αυτά. Έτσι μερικές φορές είναι δύσκολο να ξεχωρίσουν αν σε κάποια από αυτές τις ομάδες ανέθεσε την επίθεση κάποιος κρατικός μηχανισμός. Στην περίπτωση της Ουκρανίας, οι έρευνες υπέθεσαν ότι ένα μέρος της επίθεσης το είχε αναλάβει η ρωσική κυβέρνηση.
Σε μερικές επιθέσεις Η.Π.Α. κατηγόρησαν ευθέως την Ρωσία και την Κίνα για κυβερνοεπιθέσεις που έθεσαν σε κίνδυνο την εθνική ασφάλεια της χώρας και τα κρατικά αρχεία. Μια από αυτές τις περιπτώσεις ήταν το επεισόδιο κυβερνοεπίθεσης μέσω της εταιρίας παροχής λογισμικού στο Τέξας, SolarWind όπου μια χακαρισμένη αναβάθμιση που έστειλε στους πελάτες της -ανάμεσά τους και Υπουργεία- θεωρήθηκε κίνηση της ρωσικής κυβέρνησης και δεν έγινε αντιληπτή από τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες για μήνες. Η επίθεση αυτή τον προηγούμενο χρόνο έθεσε την κυβερνοασφάλεια ψηλά στην ατζέντα του νυν Αμερικανού Προέδρου και μόλις τον προηγούμενο μήνα ανακοινώθηκαν τα πρώτα μέτρα και πακέτα στήριξης σε δράσεις που θα ενδυναμώσουν τα παραδόξως αδύναμα συστήματα των Η.Π.Α. για τέτοιες επιθέσεις. Ενδεικτικά, το μέτρο με την ονομασία American Jobs Plan θα παρέχει την απαραίτητη χρηματοδότηση με στόχο τη βελτίωση της ενεργειακής υποδομής της χώρας για την εξασφάλιση του δικτύου ενέργειας και τη βελτίωση της άμυνας στον κυβερνοχώρο. Στο μέτρο περιλαμβάνονται: Επένδυση 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων στο Υπουργείο Ενέργειας για την υποστήριξη κρίσιμων υποδομών και την εγκατάσταση σε αυτά μέτρων ασφαλείας για πιθανές κυβερνοεπιθέσεις καθώς και 100 δισεκατομμύρια δολάρια broadband investment για την προώθηση της ασφάλειας του δικτύου. Οι παραλήπτες επιχορήγησης θα κληθούν να προμηθευτούν από «αξιόπιστους προμηθευτές» και να εφαρμόσουν κατάλληλα στα συστήματά τους μέτρα αντιμετώπησης κυβερνοεπιθέσεων. Αυτά είναι μερικά από τα κύρια μέτρα που έχει σχεδιάσει η αμερικανική κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει τις όλοενα και αυξανόμενες επιθέσεις.
Η αμυντική τακτική που ακολούθησε ο Biden, μπορεί να βελτιώσει την τεταμένη κατάσταση, αλλά μάλλον δεν θα εξαλείψει το ενδεχόμενο για μια μεγάλου βεληνεκούς κυβερνοεπίθεση. Αν κοιτάξει τι είχε συμβεί στον Ψυχρό Πόλεμο, μερικές δεκαετίες πριν, είναι ξεκάθαρο ότι οι δύο υπερδυνάμεις της εποχής, Σοβιετική Ένωση και Η.Π.Α., ανταγωνίζονταν και σε επιθετικά πυρηνικά όπλα και σε αμυντικά συστήματα που θα μπορούσαν να τα αναχαιτίσουν. Υπό τον φόβο των κυβερνοεπιθέσων, η τακτική των Η.Π.Α. είναι κυρίως αμυντική, ενώ χώρες όπως η Ρωσία ή η Κίνα έχουν αντίστοιχα κυρίως επιθετική τακτική. Φυσικά η απάντηση δεν βρίσκεται στις Η.Π.Α. να χακάρουν άλλες χώρες, η παραδοχή όμως ότι είναι διατεθειμένες και ικανές αν συνεχίσουν οι επιθέσεις στη χώρα της να αντιεπιτεθούν, ίσως εξισορροπούσε το κλίμα μεταξύ των χωρών, καθώς καμία δεν θα ήθελε να ρισκάρει να κατηγορηθεί για κυβερνοεπίθεση μήπως λάβει τα αντίποινα. Σίγουρα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι βρισκόμαστε σε μια τεταμένη περίοδο μεταξύ ισχυρών χωρών και ένας από τους κύριους λόγους είναι αυτές οι λίγες γραμμές κώδικα που θα πρέπει να φοβόμαστε όπως τις ατομικές βόμβες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- A hacker broke into a Florida town’s water supply and tried to poison it with lye, police said, Washington Post, διαθέσιμο εδώ
- A ‘Worst Nightmare’ Cyberattack: The Untold Story Of The SolarWinds Hack, NPR, διαθέσιμο εδώ
- American Jobs Plan, White House, διαθέσιμο εδώ
- Why America would not survive a real first strike cyberattack today, The Hill, διαθέσιμο εδώ
