Της Νικολέτας Κουγεντάκη,
Θηλασμός. Μία λέξη που οι περισσότεροι από εμάς βιώσαμε την εμπειρία της από τις πρώτες, κιόλας, μέρες της ζωής μας ως νεογέννητα βρέφη. Μία λέξη με ιδιαίτερη σημασία και αξία για τη μητέρα και το παιδί της. Μία λέξη που σε μερικούς, δυστυχώς, διεγείρει τις αντιδράσεις τους. Αντιδράσεις όχι ως προς την σπουδαιότητα της πράξης του θηλασμού, αλλά ως προς τον τρόπο πραγμάτωσής της.
Γιατί, ενώ απέναντι σε μια εικόνα (φωτογραφία) μητέρας που θηλάζει το μωρό της, όλοι θα αισθανθούμε την τρυφερότητα της πράξης και της στιγμής, απέναντι στην ίδια εικόνα που εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια μας αρκετοί είναι αυτοί που θα την κατακρίνουν και θα την αποδοκιμάσουν. Έτσι, γυναίκες που θηλάζουν τα παιδιά τους σε δημόσιους χώρους, όπως σε μια καφετέρια, ένα εστιατόριο, ένα εμπορικό κέντρο, ακόμη και στη μέση του δρόμου, συχνά επιπλήττονται, ντροπιάζονται, παρενοχλούνται και εκδιώκονται από τους χώρους αυτούς από όσους θεωρούν τον θηλασμό ακατάλληλη πρακτική σε κοινή θέα.
Γιατί, όμως, ο θηλασμός να κρίνεται ως ακατάλληλη πρακτική; Γιατί να υπάρχει αυτή η αντιμετώπιση; Γιατί οι γυναίκες να αρχίζουν να δυσκολεύονται με την ιδέα του θηλασμού σε δημόσιο χώρο λόγω αυτής της αρνητικής συμπεριφοράς προς το πρόσωπό τους; Γιατί αυτές οι αντιδράσεις να αντικατοπτρίζουν ένα ακόμη ταμπού, που υπάρχει απέναντι στις γυναίκες;
Γιατί, πράγματι, για ταμπού γίνεται λόγος. Ο δημόσιος θηλασμός αποτελεί ένα πολιτισμικό ταμπού ήδη από την εποχή που άρχισε να κυκλοφορεί το βιομηχανικό γάλα. Αν εξετάσουμε τους λόγους που ορισμένοι ενοχλούνται από τις γυναίκες που θηλάζουν, θα παρατηρήσουμε ότι επικρατεί ένα συγκεκριμένο μοτίβο στις αντιδράσεις και τα σχόλιά τους. Συγκεκριμένα, σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις, το άτομο που συμπεριφέρεται με άσχημο τρόπο προς τη θηλάζουσα γυναίκα υποστηρίζει ότι εκείνη πράττει κάτι το άσεμνο και το προκλητικό.
Η ιδέα αυτή, όχι μόνο υποδηλώνει ότι ο θηλασμός πρέπει να παραμένει μία ιδιωτική πράξη, αλλά και φανερώνει το πώς μερικοί βλέπουν και αντιλαμβάνονται τη γυναικά και το στήθος της. Η γυναικεία σεξουαλικότητα, που εκπέμπεται μέσω τους στήθους, κρίνεται ως κάτι το επικίνδυνο και το κακό, το οποίο έχει στόχο να τους παρασύρει, λόγω του ότι το γυναικείο στήθος, και ιδιαίτερα οι μαστοί, θεωρούνται ένα αντικείμενο σεξουαλικού πόθου και ευχαρίστησης.
Αυτό το οποίο δυστυχώς αγνοούν οι επικριτές του θηλασμού είναι ότι το γυναικείο στήθος είναι βιολογικά σχεδιασμένο για τον θηλασμό. Ο θηλασμός πρόκειται για μια πραγματικά ζωτικής σημασίας διαδικασία. Το μόνο που χρειάζεται το νεογέννητο βρέφος από τη μητέρα του είναι το γάλα της. Αποτελεί τον φυσικό τρόπο διατροφής του και συνεπώς δεν υπάρχει ωράριο και συγκεκριμένος χώρος, όπου μπορεί να τραφεί ένα μωρό. Είναι απαραίτητος για τη συνέχιση της ζωής του, είναι το φαγητό του και δεν μπορεί να περιμένει να φάει μόνο και μόνο για να μην νιώσει άβολα ο κόσμος, που μπορεί να βρίσκεται γύρω από τη μητέρα του. Άλλωστε, ποιος από εμάς θα έτρωγε το φαγητό του μέσα σε μία -πολλές φορές ακατάλληλη υγειονομικά- τουαλέτα; Γιατί, λοιπόν, το μωρό να πρέπει να θηλάσει απομονωμένο από τον κόσμο και όχι όπως όλοι οι άνθρωποι;
Σήμερα, ενώ ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προτείνει τον αποκλειστικό θηλασμό των βρεφών τουλάχιστον για έξι μήνες και τη συνέχισή του, συνδυαστικά ενδεχομένως με άλλες θρεπτικές τροφές, ως τα δύο έτη, και βέβαια και πέρα από αυτό το χρονικό διάστημα για όσο είναι αμοιβαία επιθυμητό από τη μητέρα και το παιδί, στη χώρα μας μόνο 1 στις 100 γυναίκες συνεχίζουν το θηλασμό μετά τον 6ο μήνα, αφού σπάνια διαθέτουν την κατάλληλη υποστήριξη από την οικογένεια ή τον κοινωνικό περίγυρο. Ο θηλασμός, επομένως, συνιστά μία μοναχική διαδικασία, η οποία κάνει τη γυναίκα να νιώθει απομονωμένη κάθε φορά που πρέπει να ταΐσει το μωρό της.
Η πραγματικότητα δεν πρέπει να αναπαρίσταται κατ’ αυτόν τον τρόπο. Μια σύγχρονη γυναίκα συνεχίζει να λειτουργεί και μετά τη γέννα. Βγαίνει έξω, κάνει τις δουλειές της, έχει ζωή. Και όλα αυτά με το παιδί, εφόσον θηλάζει. Ο θηλασμός αποτελεί νομικό δικαίωμα της γυναίκας με την όποια του μορφή, είτε δηλαδή είναι δημόσιος είτε ιδιωτικός. Κανένας μας δεν έχει δικαίωμα να ισοπεδώνει την προσωπικότητα της θηλάζουσας γυναίκας. Εμείς ως κοινωνία πρέπει να απενεχοποιήσουμε αυτό το ταμπού.
Πρέπει να προσπαθήσουμε να αποσυνδέσουμε τον μαστό και τα σώματα των γυναικών εν γένει, από τη σεξουαλικότητα και να σταματήσουμε να σκεφτόμαστε την όποια γυναικεία σεξουαλικότητα ως κάτι μη φυσικό, προσποιητό και προκλητικό. Μόνο έτσι θα συνειδητοποιήσουμε ότι ο θηλασμός πρόκειται για μία διαδικασία της φύσης τόσο φυσική όσο αυτονόητη, θα σεβαστούμε τη θηλάζουσα μητέρα με το παιδί της και θα διασφαλίσουμε την ανεμπόδιστη και απρόσκοπτη διαδικασία του θηλασμού.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Ο δημόσιος θηλασμός δεν αποτελεί πλέον ταμπού, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
