Της Καλλιόπης Τσιπλαντώνη,
Ανατροπές αναμένονται στην ιρανική πολιτική σκηνή, καθώς η χώρα οδηγείται σε εκλογές στις 18 Ιουνίου, με σκοπό να εκλεγεί νέα κυβέρνηση, αφού η μεταρρυθμιστική κυβέρνηση του Rouhani ολοκληρώνει φέτος δύο θητείες. Σύμφωνα με το Σύνταγμα του Ιράν, ο Πρόεδρος δεν μπορεί να θέσει υποψηφιότητα για τρίτη φορά διαδοχικά. Συνολικά, 592 υποψήφιοι είχαν εγγραφεί νωρίτερα αυτόν τον μήνα για να συμμετάσχουν στη ψηφοφορία, πριν από την επίσημη υποβολή των υποψηφιοτήτων τους στο Συμβούλιο των Φρουρών (The Guardian Council). Αυτό το τελευταίο εξέδωσε πρόσφατα μία οδηγία που θέτει νέα κριτήρια όσον αφορά τους υποψηφίους για την προεδρία. Κατά την οδηγία, κάθε υποψήφιος πρέπει να είναι μεταξύ 40 και 75 ετών, να κατέχει μεταπτυχιακό ή ισοδύναμο πτυχίο, να έχει τουλάχιστον 4ετή εμπειρία διοίκησης σε κρατικούς οργανισμούς ή να έχει υπηρετήσει ως υπουργός ή κυβερνήτης πόλεων με πληθυσμό άνω των δύο εκατομμυρίων ή να έχει διατελέσει ανώτερος διοικητής των ενόπλων δυνάμεων με βαθμό ανώτατου στρατηγού. Τέλος, οι υποψήφιοι δεν πρέπει να έχουν ούτε ποινικό μητρώο ούτε ιστορικό φυλάκισης.
Βάσει των ανωτέρω κριτηρίων, το κυβερνητικό όργανο, επιφορτισμένο με την εποπτεία της ψηφοφορίας και τον έλεγχο των υποψηφίων, δήλωσε ότι μόνο 7 από τους 592 που είχαν εγγραφεί, πέρασαν τελικά τη διαδικασία ελέγχου. Ο Abbas Ali Kadkhodaei, εκπρόσωπος του Συμβουλίου των Φρουρών, δήλωσε ότι ο κατάλογος έχει ήδη σταλεί στο Υπουργείο Εσωτερικών, το οποίο θα προβεί σε επίσημη ανακοίνωση. Ωστόσο, δεν διευκρίνισε τα ονόματα των εγκεκριμένων υποψηφίων. Την περασμένη Δευτέρα διέρρευσε μία ημι-επίσημη λίστα των εγκεκριμένων υποψηφίων, η οποία περιλάμβανε τον επικεφαλής της δικαιοσύνης Ebrahim Raisi, τον πρώην ανώτατο διαπραγματευτή πυρηνικής ενέργειας Saeed Jalili, τον πρώην επικεφαλής του IRGC (Islamic Revolutionary Guard Corps) Mohsen Rezaei, τον επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας του Ιράν Abdolnaser Hemmati, τον αναπληρωτή Πρόεδρο του Κοινοβουλίου Amir-Hossein Ghazizadeh, τον πρώην Αντιπρόεδρο Mohsen Mehralizadeh και τον πρώην νομοθέτη Alireza Zakani.
Η έκπληξη, όμως, ήταν πως αυτός ο κατάλογος δεν περιείχε τα ονόματα των βασικών μεταρρυθμιστών υποψηφίων, συμπεριλαμβανομένου του Isaac Jahangiri, του πρώτου αναπληρωτή Προέδρου του Hassan Rouhani. Επιπλέον, άλλοι υποψήφιοι τεράστιου βεληνεκούς, όπως ο πρώην Πρόεδρος Mahmoud Ahmadinejad, ο πρώην Πρόεδρος του Κοινοβουλίου Ali Larijani και ο πρώην διοικητής του IRGC Saeed Mohammad, φάνηκαν να έχουν αποκλειστεί εξ ολοκλήρου. Μάλιστα, ο Ahmadinejad δήλωσε ότι θα μποϊκοτάρει τις εκλογές, εάν δεν του επιτραπεί να λάβει μέρος. Οι αποκλεισμοί αυτοί προκάλεσαν έντονες κριτικές, οι οποίες αναφέρουν ότι το 12μελές Συμβούλιο των Φρουρών διορίζει ουσιαστικά τον Raisi, αντί να εγκρίνει απλώς τους υποψηφίους.
Τα μισά από τα μέλη του Συμβουλίου είναι κληρικοί που διορίζονται από τον ανώτατο ηγέτη και οι άλλοι μισοί είναι νομικοί που διορίζονται από τον αρχηγό του δικαστικού σώματος. Ο Raisi, ως αρχηγός του δικαστικού σώματος, διόρισε 3 από τα μέλη του Συμβουλίου. Έτσι, η ανακοίνωση που πραγματοποιήθηκε από την κρατική τηλεόραση, θέτει τον Raisi, ο οποίος συνδέεται με μαζικές εκτελέσεις το 1988, στην κυρίαρχη θέση για την επερχόμενη ψηφοφορία. Είναι ο πιο δημοφιλής υποψήφιος από τους 7 και οι δημοσκοπήσεις έδειξαν ότι η εκστρατεία του κατά της διαφθοράς έλαβε μεγάλη υποστήριξη από τον λαό του Ιράν. Επομένως, με τους κορυφαίους μεταρρυθμιστές να αντιμετωπίζουν αποκλεισμό, οι αναλυτές φοβούνται ότι μπορεί να επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας, ενώ η έλλειψη ιδεολογικής ποικιλομορφίας μεταξύ των προεδρικών υποψηφίων δημιουργεί ερωτήσεις τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό σχετικά με τη νομιμότητα των εκλογών. Με τους συντηρητικούς, λοιπόν, να είναι σε θέση να αρπάξουν την εξουσία από τους μεταρρυθμιστές, όλα τα μάτια είναι στραμμένα στο πώς ο διάδοχος του Rouhani θα διαχειριστεί το ζήτημα των διαπραγματεύσεων και των συνομιλιών του Ιράν με τις όμορες χώρες, συμπεριλαμβανομένης, φυσικά, της Σαουδικής Αραβίας.
Επί του παρόντος, οι φετινές εκλογές έρχονται σε μία κρίσιμη στιγμή με το Ιράν και τις παγκόσμιες δυνάμεις να συμμετέχουν σε διαπραγματεύσεις για την αναβίωση της πυρηνικής συμφωνίας του 2015, την οποία έχουν αποφασίσει οι συντηρητικοί της χώρας. Γίνεται αντιληπτό ότι οι υποψήφιοι στο κράτος της Μέσης Ανατολής λειτουργούν σε ένα πολιτικό τοπίο που αποτελείται ευρέως από σκληροπυρηνικούς που υποστηρίζουν την επέκταση του πυρηνικού προγράμματος, μετριοπαθείς που θέλουν να διατηρήσουν το status quo και ρεφορμιστές που θέλουν να μεταμορφώσουν τη θεοκρατία εσωτερικά. Εκ των τριών «στρατοπέδων», σαφές προβάδισμα κατέχουν οι συντηρητικοί, με την εξολόθρευση της αντιπολίτευσης και την επιβολή των ιδίων στα υψηλότερα αξιώματα να προβληματίζουν έντονα την κοινή γνώμη για το δημοκρατικό πνεύμα των επικείμενων εκλογών.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- What’s at Stake in Iran’s Presidential Election, Bloomberg, διαθέσιμο εδώ
- Iran approves 7 for presidential vote, bars Rouhani allies, AP News, διαθέσιμο εδώ
- Iran’s presidential candidates clash amid disqualification row, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- Iran announces slate of presidential candidates, dominated by conservatives, The Washington Post, διαθέσιμο εδώ
