Του Τιμολέοντος Παλαιολόγου,
Η Ιαπωνία -ήδη από το 1868- έρχεται αντιμέτωπη με την δυτική εξωτερική επιρροή, που εισχώρησε στην ιαπωνική κοινωνία. Οι πιστοί στην φεουδαλική διοίκηση του Σογκουνάτου Τοκουγκάβα (Tokugawa Shogun) ήρθαν σε ευθεία ρήξη με τους ευγενείς, που υποστήριζαν την αυτοκρατορική ισχύ έναντι των, νεοεισαχθέντων στην Ιαπωνική κοινωνία, δυτικότροπων προτύπων κι έτσι η Ιαπωνία διασπάται και οδηγείται σε εμφύλια διαμάχη. Οι αυτοκρατορικές δυνάμεις επικρατούν και μια σημαντική περίοδος μεταρρυθμίσεων, επονομαζόμενη μεταρρύθμιση Μεϊτζί, ξεκινάει στην χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου, με σκοπό τον άμεσο εκσυγχρονισμό και εξευρωπαϊσμό των θεσμών και συνηθειών της χώρας.
Μεταρρύθμιση Meiji
Υπό το πρίσμα των μεταρρυθμίσεων του Αυτοκράτορα Μεϊτζί (Meiji), πολλές κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές έλαβαν χώρα εκείνη την περίοδο στην Ιαπωνία. Το 1871 η φεουδαρχία καταργήθηκε από τον αυτοκράτορα και στους μέχρι τότε φεουδάρχες (Daimyo) απονεμήθηκαν τιμητικοί τίτλοι, κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα, χωρίς ωστόσο να έχουν κάποια σημαντική πολιτική επιρροή ή εξουσία. Επιπλέον, υπήρξε μεταβολή και στην κοινωνική κλίμακα με την δημιουργία ανώτερων και κατώτερων αξιωμάτων στην ιεραρχία. Οι ευγενείς και οι φεουδάρχες ανήκαν στην αριστοκρατία (Kazoku), οι σαμουράι -ανώτεροι και μεσαίοι- ονομάστηκαν shizoku και όλοι οι υπόλοιποι ονομάστηκαν απλοί πολίτες. Επιπλέον, το 1873 εγκαθιδρύθηκε η υποχρεωτική στρατιωτική θητεία, διαταράσσοντας το μονοπώλιο που μέχρι τότε απολάμβαναν οι σαμουράι όσον αφορά την στρατιωτική συνδρομή.
Μέσω της μεταρρύθμισης οι σαμουράι λάμβαναν πλέον μια υποτυπώδη σύνταξη, μικρότερη σχετικά με τα προνόμια που διέθεταν παλαιότερα, η οποία σταδιακά, λόγω επιβάρυνσης του δημόσιου ταμείου, κατέληξε να τους αποδίδεται σε μορφή επιτοκιζόμενων, μη μετατρέψιμων μετοχών. Οι αρνητικές επιπτώσεις αυτών των μεταρρυθμίσεων στην ζωή και την κοινωνική υπόληψη των σαμουράι οδήγησαν σε πλήθος τοπικών εξεγέρσεων, οι οποίες, όμως χωρίς κεντρικό σχεδιασμό και κάποια σημαντική απήχηση, κατεπνίγησαν εύκολα.
Εξέγερση στην επαρχία Σατσούμα
Στην περιφέρεια Καγκοσίμα (kagoshima), Σατσούμα (Satsouma) όπως ονομαζόταν πριν την κατάργηση της φεουδαρχίας, οι μαθητές της σχολής σαμουράι με αρχηγό τον Σάιγκο Τακαμόρι (Saigo Takamori), καθοδηγούμενοι από τον σαμουράι Κιρίνο Τοσιάκι (Kirino Toshiaki) συνέπραξαν με τον διοικητή της περιφέρειας, Οσάμα Τσουναγιόσι (Osama Tsunayoshi), ούτως ώστε να χαράξουν δικές τους πολιτικές αναφορικά με την διοίκηση. Η μεγάλη απήχηση του Σάιγκο, ο οποίος εθεωρείτο ήρωας λόγω της συμμετοχής του στον εμφύλιο με την πλευρά του Αυτοκράτορα, ανησύχησε την κεντρική κυβέρνηση, η οποία απέστειλε κατασκόπους προς διερεύνηση των εξελίξεων στην επαρχία. Τελικά, οι κατάσκοποι, αφού συνελήφθησαν και βασανίστηκαν, ομολόγησαν ότι είχαν αποσταλεί προκειμένου να δολοφονήσουν τον Σάιγκο.
Επιπλέον, η κυβέρνηση απέστειλε στις 30 Ιανουαρίου 1877 άνδρες του Ιαπωνικού Ναυτικού με πλοίο ιδιωτικών συμφερόντων της εταιρείας Mitsubishi, υπό άκρα μυστικότητα και χωρίς να ενημερωθούν οι αρχές της επαρχίας, ούτως ώστε να αποσπάσουν πολεμικό υλικό από την αποθήκη της Καγκοσίμα και να το μεταφέρουν σε κεντρική αποθήκη στην Οσάκα. Ωστόσο, η κίνηση αυτή έγινε άμεσα αντιληπτή και οι στρατιώτες εκδιώχθηκαν προτού ολοκληρώσουν την αποστολή τους, ενώ συνάμα άνδρες πιστοί στον Σάιγκο κατέλαβαν διοικητικά κτήρια στην πόλη.
Στις 13-14 Φεβρουαρίου ο στρατός του Σάιγκο οργανώθηκε σε τακτικό σώμα στρατιωτών, η πλειοψηφία των οποίων προέρχονταν από ιδιωτικές σχολές σαμουράι. Την επομένη, ο Σάιγκο ξεκίνησε την προώθηση του στο εσωτερικό της περιφέρειας Κουμαμότο (Kumamoto) με στόχο να κατευθυνθεί στο Τόκυο για να «θέσει ερωτήματα στην κυβέρνηση».
Πολιορκία του Κάστρου Κουμαμότο
Στις 19 Φεβρουαρίου η εμπροσθοφυλακή των δυνάμεων του Σάιγκο έφτασε στο κάστρο, το οποίο και ξεκίνησε να πολιορκεί, ενώ το πλήθος του στρατού κατέφθασε τρεις μέρες αργότερα, στις 22 Φεβρουαρίου. Ο διοικητής του κάστρου, Τάνι Τατέκι (Tani Tateki), βρισκόταν σε δεινή θέση. Το ηθικό των ανδρών του ήταν ήδη σε χαμηλό επίπεδο, λόγω της εξέγερσης Shimpuren που είχε γίνει τον Οκτώβριο. Ακόμη, σχεδόν όλοι οι αμυνόμενοι προέρχονταν από την ευρύτερη περιοχή, ενώ οι υψηλόβαθμοι αξιωματικοί είχαν καταγωγή από την Καγκοσίμα και, συνεπώς, η αξιοπιστία τους δεν μπορούσε να θεωρηθεί δεδομένη. Έπειτα από ανεπιτυχείς προσπάθειες για την κατάληψη του κάστρου, οι επιτιθέμενοι αποφάσισαν να στρατοπεδεύσουν και να εξαντλήσουν τους αμυνόμενους, οι οποίοι δεν είχαν αρκετές προμήθειες ούτε και πολεμοφόδια.
Κατά την διάρκεια της πολιορκίας, δυνάμεις του Ιαπωνικού Αυτοκρατορικού Στρατού συναντήθηκαν, στις 3 Μαρτίου, με τις δυνάμεις του Σάιγκο στην περιοχή Ταμπαρουζάκα (Tabaruzaka). Οι κυβερνητικές δυνάμεις αριθμούσαν περίπου 90.000 άνδρες, ενώ οι εξεγερμένοι μόλις 15.000 άνδρες. Οι καιρικές συνθήκες δεν επέτρεπαν, αρχικά, τον ανεφοδιασμό στις δυνάμεις του Σάιγκο και έτσι οι δυνάμεις αναγκάστηκαν να χρησιμοποιήσουν σπαθιά. Εν τέλει, οι κυβερνητικές δυνάμεις κατόρθωσαν στις 20 Μαρτίου να απωθήσουν τους εξεγερμένους με τις απώλειες και στα δύο στρατόπεδα να είναι μεγάλες.
Η πολιορκία του κάστρου συνεχίστηκε μέχρι και τις 12 Απριλίου, όποτε ο Αυτοκρατορικός Στρατός κατέφθασε και οι εξεγερμένες δυνάμεις οπισθοχώρησαν.
Με το ηθικό των ανδρών του καταρρακωμένο, ο Σάιγκο κατευθύνθηκε στην πόλη Χιτογιόσι (Hitoyoshi) και οδηγήθηκε αναγκαστικά σε άμυνα έναντι των υπέρτερων κυβερνητικών δυνάμεων. Τον Ιούλιο οι κυβερνητικές δυνάμεις περικύκλωσαν τις δυνάμεις του Σάιγκο, οι οποίες με τεράστιες απώλειες κατάφεραν να αποφύγουν την περικύκλωση και διέφυγαν. Οι εναπομείναντες στρατιώτες του Σάιγκο, περίπου 3.000, ετοιμάστηκαν για να αντιμετωπίσουν τα αυτοκρατορικά στρατεύματα στο όρος Enodake. Εκεί, η πλειοψηφία των εξεγερμένων δυνάμεων πέθανε μέσω τελετουργικής αυτοκτονίας (seppuku/harakiri), ενώ ο ίδιος ο Σάιγκο με την φρουρά του δραπέτευσε.
Μάχη του όρους Σιρογιάμα (Shiroyama)
Ο Σάιγκο και οι λίγοι πιστοί σαμουράι στρατιώτες του, οι οποίοι δεν ξεπερνούσαν τους 500, επέστρεψαν πίσω στην Καγκοσίμα και κατέλαβαν το όρος Σιρογιάμα, το οποίο αποτελούσε ουσιαστικά υψίπεδο που έβλεπε στην πόλη, αποφασισμένοι για μάχη μέχρις εσχάτων. Στις 24 Σεπτεμβρίου, αφότου ο Σάιγκο ήδη είχε αρνηθεί την παράδοση, οι Αυτοκρατορικές δυνάμεις επιτέθηκαν στους σαμουράι, οι οποίοι εφόρμησαν με τα κατάνα τους για κατά μέτωπον επίθεση. Ο ίδιος ο Σάιγκο τραυματίστηκε κατά την έφοδο και, με την βοήθεια ενός σαμουράι, οδηγήθηκε σε ένα σημείο όπου ακολούθησε την τελετουργική αυτοκτονία, ενώ ταυτόχρονα αποκεφαλίσθηκε για να κρυφτεί το κεφάλι του και να μην ευρεθεί από τον εχθρό. Εν τέλει, η αρχική έφοδος απωθήθηκε και ακολούθησε μια δεύτερη, κατά την οποία όλοι οι εναπομείναντες σαμουράι σκοτώθηκαν.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- James H. Buck (1973), “The Satsuma Rebellion of 1877. From Kagoshima Through the Siege of Kumamoto Castle”, Monumenta Nipponica, 28/4, Tokyo: Sophia University. Διαθέσιμο εδώ
- Encyclopedia Britannica, “Empire of Japan”. Διαθέσιμο εδώ
- Modern Japan in archives, “Satsuma Rebellion”. Διαθέσιμο εδώ
- Kumamoto official guide, “Tabaruzaka Seinan Civil War Museum“. Διαθέσιμο εδώ
- Kallie Szczepanski (2019), How the Samurai ended during the Satsuma rebellion, ThoughtCo. Διαθέσιμο εδώ
