Της Μόνικας Κοράκη,
Στη σύγχρονη πραγματικότητα, κατά κοινή ομολογία, η πλειονότητα των ανθρώπων πασχίζει για την ατομική αυτοβελτίωση, την ευεξία και την παροχή της μέγιστης αποδοτικότητάς τους. Γενικότερα, υπερισχύει η προσπάθεια για τη διαμόρφωση της καλύτερης εκδοχής του εαυτού τους και της προσωπικής επιτυχίας τους. Ωστόσο, όλα αυτά είναι ατελή χωρίς σκοπό, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν αποτελούν σημαντικούς παράγοντες για την ευημερία των ανθρώπων. Με τον σκοπό, εννοείται η έννοια της προσφοράς και του εθελοντισμού, όπου σε μία τόσο ατομικιστική και εγωκεντρική εποχή χάνει όλο και περισσότερο έδαφος, με αποτέλεσμα να απομακρυνόμαστε τόσο από τους συνανθρώπους μας, όσο και από τον ίδιο μας τον εαυτό. Η προσφορά, ο εθελοντισμός, η αγάπη αποτελούν ιδανικά και αξίες πέρα από τον εαυτό μας, επειδή μας κάνουν να βγαίνουμε από το «εγώ» μας, ωθώντας μας να σκεφτόμαστε το «εμείς» και μας ενισχύουν την επιθυμία να βοηθήσουμε τον διπλανό μας. Όλα αυτά, σίγουρα, αποτελούν τη λύση σε πολλά από τα προβλήματα που ταλανίζουν σήμερα την ανθρωπότητα.
Όπως είχε πει και ο γνωστός Έλληνας φιλόσοφος, Αριστοτέλης: «Ο άνθρωπος είναι ον φύσει κοινωνικό και πολιτικό. Αυτός που μπορεί να ζήσει μακριά απ’ τις ανθρώπινες κοινωνίες είναι θηρίο ή θεός». Ο άνθρωπος από τη φύση του είναι κοινωνικό ον και δύσκολα μπορεί να επιβιώσει μόνος του για μεγάλο χρονικό διάστημα. Έχει, δηλαδή, την έμφυτη ανάγκη να συνυπάρχει και να συνεργάζεται με τους άλλους ανθρώπους, τόσο για την εξέλιξη του, όσο και για την επιβίωση του. Αυτό σημαίνει πως ο αλτρουισμός, η αλληλοβοήθεια, η συνεργασία, η ομαδικότητα, η αλληλεγγύη και η αλληλεπίδραση είναι έμφυτες έννοιες στην ανθρώπινη φύση, καθώς όχι μόνο διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο για τη συλλογική ευημερία, αλλά παράλληλα συνδράμουν σημαντικά στην ψυχική υγεία, ισορροπία και γαλήνη του ατόμου. Ακόμα και στην περίπτωση που το αναλογιστούμε από διαφορετική οπτική, και μόνο η διαδικασία της αναπαραγωγής και της συντήρησής μας σε αυτόν τον πλανήτη προέρχεται μέσα από τη διαδικασία της προσφοράς και της φροντίδας του «άλλου». Λόγου χάριν, στο κλειστό περιβάλλον της οικογένειας, οι γονείς προσφέρουν ανιδιοτελώς τη φροντίδα, την αγάπη, τον χρόνο και τα αγαθά τους στα παιδιά από την ώρα που γεννιούνται. Αυτό το μοτίβο, βέβαια, αναπαράγεται γενικά στη φύση, καθώς και τα ίδια τα ζώα δρουν κατ’ αυτόν τον τρόπο και όχι μόνο.
Γενικότερα, τα οφέλη της προσφοράς και του εθελοντισμού είναι αμφίπλευρα, καθώς δεν ωφελείται μόνο ο δέκτης, αλλά και ο πομπός τους. Ανεξαρτήτως του μεγέθους της προσφοράς, ο πάροχός της αισθάνεται ένα αδιαμφισβήτητο αίσθημα πληρότητας, ολοκλήρωσης και ευχαρίστησης, άλλοτε σε μεγαλύτερο, άλλοτε σε μικρότερο βαθμό. Παρόλα αυτά, το εν λόγω συναίσθημα καθίσταται μοναδικό και προέρχεται μονάχα από αυτή την ενέργεια. Στην αντίθετη περίπτωση, το άτομο δύναται να νιώσει απομονωμένο, αποκομμένο από τους γύρω του, μη παραγωγικό, κατώτερο, ευτελές και άχρηστο. Τα αρνητικά αυτά συναισθήματα μπορεί να είναι καθοριστικά για την καταβολή-υποταγή του ατόμου και της προσωπικότητάς του, οδηγώντας το στην παραίτηση και ενδεχομένως στην κατάθλιψη.
Ειδικότερα, ο άνθρωπος προσκομίζει πάρα πολλά οφέλη από την συμμετοχή του σε εθελοντικά προγράμματα και γενικότερα από την προσφορά της βοήθειάς του στον συνάνθρωπο. Αρχικά, αναγνωρίζει και αξιοποιεί τις προσωπικές του δεξιότητες, συμβάλλοντας στην διαδικασία της αυτογνωσίας και της προσωπικής ανέλιξης. Επίσης, συνεργάζεται και λειτουργεί αποτελεσματικά σε μία ομάδα, ενώ παράλληλα έρχεται σε επαφή με νέους ανθρώπους, διαφορετικές κουλτούρες και πολιτισμούς, προωθώντας ένα φιλικό, ειρηνικό και ασφαλές περιβάλλον για όλους μας. Με αυτόν τον τρόπο διευρύνει τους ορίζοντές του, μαθαίνοντας νέα πράγματα για τη ζωή και για το περιβάλλον στο οποίο ζούμε. Και φυσικά, διδάσκει το άτομο να σέβεται και να αλληλοεπιδρά μέσα στο κοινωνικό σύνολο, αναδεικνύοντας έτσι την αξία της συνεργασίας μέσα στην ομάδα και εξαλείφοντας τον ανταγωνισμό.
Εφόσον υπάρχουν τόσα πολλά προσωπικά οφέλη, επόμενο είναι να έχουν ακόμα μεγαλύτερο αντίκτυπο στο συλλογικό καλό και άρα στο σύνολο της κοινωνίας μας. Ρωμαλέες μονάδες διαμορφώνουν ακόμα πιο ρωμαλέα σύνολα. Ειδικά σε αυτήν τη δύσκολη και «σκληρή» περίοδο την οποία διανύουμε, η ενσυναίσθηση και η αλληλεγγύη προς τον συνάνθρωπό μας είναι πλέον κάτι παραπάνω από αναγκαία. Ιδανικά, αυτές οι αξίες θα έπρεπε να συνιστούν τα θεμέλια της παιδείας μας, διαμορφώνοντας μια κοινωνία ενωμένη, δυνατή και καρποφόρα σε όλα τα επίπεδα που απαιτείται να ανταπεξέλθει και την αφορούν. Με αφετηρία τη θέση αυτή, καθίσταται επιτακτική ανάγκη η αναφορά τριών παραδειγμάτων που, δυστυχώς, καταλαμβάνουν πρωταρχική θέση στη σημερινή εποχή. Πρώτα απ’ όλα, η πανδημία που άφησε ποικίλες και αμέτρητες πληγές στο πέρασμά της, τόσο σε επίπεδο υγείας, όσο και σε οικονομικό, κοινωνικό και ψυχολογικό επίπεδο, με την τραγική αύξηση της ανεργίας, της ενδοοικογενειακής βίας και της κατάθλιψης. Έπειτα, η φωτιά που ξέσπασε στον Σχίνο Κορινθίας, για άλλη μια φορά μας υπέδειξε πως το μεγαλείο της φύσης μπορεί να ξεπεράσει οποιαδήποτε ανθρώπινη δύναμη, καταστρέφοντας οικισμούς και καίγοντας ολοσχερώς την πανίδα και τη χλωρίδα της περιοχής. Τέλος, ίσως ένα από τα πιο τραγικά παραδείγματα -δεδομένου πως προέρχεται από τις ενέργειες του ανθρώπου- αποτελεί ο πόλεμος που έχει αναζωπυρωθεί ανάμεσα στο Ισραήλ και την Παλαιστίνη, όπου με φριχτές μεθόδους έχει πεθάνει πλήθος ανθρώπων και άμαχου πληθυσμού, ενώ έχουν καταστραφεί ολοκληρωτικά οι περιουσίες και οι πρώτες κατοικίες πολλών ακόμα ανθρώπων, δημιουργώντας περαιτέρω προβλήματα και εμπόδια σε όσους έχουν καταφέρει να «γλιτώσουν» από αυτόν τον τραγικό πόλεμο. Όλα αυτά, είναι λίγα μόνο από τα προβλήματα που κυριαρχούν στον σύγχρονο κόσμο του συμφέροντος και της ανθρώπινης απληστίας, υπενθυμίζοντάς μας και καθιστώντας μας σαφές πόσο ανεκτίμητη είναι η αλληλεγγύη και πόσο σημαντικό είναι να είμαστε ενωμένοι σε τόσο δύσκολες περιστάσεις. Αποτελούν ανοιχτά μέτωπα που χρήζουν άμεσης ανταπόκρισής και ευαισθησίας μας.
Ο εθελοντισμός δεν είναι μονάχα ένας όρος, αλλά είναι στάση ζωής που δρα εποικοδομητικά στο κοινωνικό στερέωμα, διότι μας αφορά όλους ανεξαρτήτως κοινωνικών και οικονομικών διακρίσεων και προάγει την ενεργή συμμετοχή των πολιτών στην προάσπιση των θεμελιωδών τους δικαιωμάτων. Συγχρόνως, εξυψώνει τις αξίες και τα ιδανικά της ανθρώπινης ζωής, αναπτύσσοντας στους κόλπους του την έννοια της αλληλεγγύης και του αλτρουισμού. Όσο απαραίτητα είναι τα χρήματα, το φαγητό και τα υλικά αγαθά για κάποιον που επιθυμεί να ορθοποδήσει και να εξελιχθεί, άλλο τόσο απαραίτητο είναι να αισθανθεί πως κάποιος τον νοιάζεται. Με την προσφορά διευρύνουμε τα όρια της ύπαρξής μας και γινόμαστε καλύτεροι άνθρωποι. Όπως γράφει και ο Pablo Neruda: «η αγάπη όσων αγαπάμε είναι μία φωτιά που θρέφει τη ζωή μας. Όμως, η στοργή που προέρχεται από άτομα άγνωστα σε εμάς είναι πολύ πιο σημαντική, γιατί διευρύνει τα όρια της ύπαρξής μας και ενώνει όλα τα όντα».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Τι είναι ο Εθελοντισμός? gd.uoi.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Μάθε Γιατί Η Προσφορά Σε Κάνει Καλύτερο Άνθρωπο, thriveglobal.gr, Διαθέσιμο εδώ
- «Ο άνθρωπος είναι ον κοινωνικό…», biskotto.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Η σημασία του εθελοντισμού, citycampus.gr, Διαθέσιμο εδώ
