Της Σοφίας Λιάτη,
Τα ξημερώματα της 28ης Ιουνίου του 1969, στο γνωστό γκέι club Stonewall Inn στο Greenwich Village της Νέας Υόρκης, εισέβαλαν άνδρες της αστυνομίας πλήρως οπλισμένοι, με την κατηγορία για παράνομη πώληση οινοπνεύματος. Οι νόμοι της Νέας Υόρκης τότε ερμηνεύονταν με τέτοιο τρόπο, ώστε να συνάγεται το συμπέρασμα πως το να σερβίρει ένα μπαρ αλκοόλ σε ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα μπορούσε να αποτελέσει αφορμή για την ανάκληση της άδειάς του για πρόκληση «ατάκτων» και «παραβατικών» συμπεριφορών. Μάλιστα, πρέπει να σημειωθεί πως την περίοδο εκείνη οι ομοφυλοφιλικές σεξουαλικές επαφές και σχέσεις ήταν απαγορευμένες σε όλες τις αμερικανικές πολιτείες, πλην του Ιλινόι.
Πέραν από το ότι είχε προηγηθεί σειρά σεξουαλικών παρενοχλήσεων και βίαιων συμπεριφορών σε γκέι και τρανς άτομα, αλλά και προηγούμενων επιδρομών, μετά το παραπάνω περιστατικό παρατηρήθηκαν συνεχείς επιδρομές σε άλλα γκέι club της πόλης, αλλά και στο ίδιο. Σε μία από αυτές τις μετέπειτα επιθέσεις την ίδια μέρα, οι συλλήψεις και οι βιαιότητες που συνέβησαν, εξαγρίωσαν τον κόσμο και τους θαμώνες, με αποτέλεσμα να χαθεί ο έλεγχος. Μόλις έφτασε το περιπολικό για τη σύλληψη τριών drag queens, δύο transgender ατόμων και του προσωπικού του μπαρ, άρχισαν να πετάγονται προς τους αστυνομικούς πέτρες, μπουκάλια και να γίνονται φασαρίες μεγάλης έντασης. Κατά τη διάρκεια αυτής της νύχτας μέχρι και το πρωί, είχε μαζευτεί έξω από το club πλήθος κόσμου που διαμαρτυρόταν για το περιστατικό, επιτιθέμενο στους αστυνομικούς. Οι διαμάχες κράτησαν για πολλές μέρες ακόμα.
Αργότερα, το καλοκαίρι του 1969, γκέι ακτιβιστές μοίραζαν φυλλάδια, προκειμένου να γίνουν συγκεντρώσεις για τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους. Mία από τις συμμαχίες που δημιουργήθηκε από τη μάζωξη στις 24 Ιουλίου ήταν το «Γκέι Απελευθερωτικό Μέτωπο». Τα μέλη ζητούσαν τα αυτονόητα, δηλαδή να μην υπάρχει στοχευμένη αστυνομική βία σε ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα και να μην περιθωριοποιούνται από τους νόμους του κράτους, όπως από αυτόν του σοδομισμού. Οι πορείες που ακολούθησαν ήταν πολλές, με σημαντικότερη αυτήν του επόμενου καλοκαιριού εις μνήμην του βάναυσου περιστατικού που είχε συμβεί, και με σκοπό την ευαισθητοποίηση και την διαμαρτυρία κατά των διακρίσεων σε βάρος ΛΟΑΤΚI+ άτομων. Η πορεία αυτή ονομάστηκε «Η Πορεία του Stonewall». Αυτή η διαμαρτυρία, και συγχρόνως επέτειος, άρχισε μετά από κάποια χρόνια να γιορτάζεται κάθε χρόνο τόσο στην Αμερική όσο και σε πολλές άλλες χώρες και ονομάστηκε “Pride”. Το 1999, η ευρύτερη περιοχή γύρω από το Stonewall και την Christopher Street μπήκαν στο Αμερικανικό “National Register of Historic Places” για τη σημασία τους στη ΛΟΑΤΚΙ+ ιστορία, ενώ το ίδιο το Stonewall Inn ανακηρύχθηκε σε μνημείο εθνικής κληρονομιάς. Η 28η Ιουνίου επίσης, ανακηρύχτηκε ως ημέρα LGBTQI+ υπερηφάνειας και, έτσι, ο Ιούνιος καθιερώθηκε με τα χρόνια ως μήνας του Pride (Pride Month).
Η πρώτη εμφάνιση του Pride στην Ελλάδα χρονολογείται στη δεκαετία του 1980. Συγκεκριμένα στις 28 Ιουνίου του 1980, το ΑΚΟΕ (Απελευθερωτικό Κίνημα Ομοφυλόφιλων Ελλάδας) αποπειράθηκε να διοργανώσει Pride ξεκινώντας από το Ζάππειο. Κάποιες επόμενες χρονιές επαναλήφθηκε η διοργάνωση κυρίως στον Λόφο του Στρέφη, στο Πεδίον του Άρεως και αργότερα, προς τα τέλη του 1990, σε κλειστούς χώρους. Αντίστοιχες εκδηλώσεις είχαν διοργανωθεί στη Θεσσαλονίκη από την ΟΠΟΘ (Ομάδα Πρωτοβουλίας Ομοφυλόφιλων Θεσσαλονίκης). Ουσιαστικά, στην Ελλάδα το Pride και συγκεκριμένα το Athens Pride ξεκίνησε το 2005, με την ένταξη πολλών ΛΟΑΤΚΙ+ οργανώσεων και ομάδων σε αυτό. Με την πάροδο των χρόνων, η συμμετοχή του κόσμου αυξανόταν θεαματικά. Πια οι εκδηλώσεις είναι πολύ περισσότερες σε σχέση με την έναρξη του εγχειρήματος, ενώ επίσης στηρίζονται από δημόσιους φορείς και δήμους. Μέχρι το 2016 η «Παρέλαση Υπερηφάνειας» πραγματοποιούνταν στην Πλατεία Κλαυθμώνος, ενώ από το 2017 μέχρι και σήμερα λαμβάνει χώρα στην Πλατεία Συντάγματος. Η αίτηση για αλλαγή τόπου του Pride, εκτός του ότι εξυπηρετούσε θέματα χωρητικότητας, καθώς οι άνθρωποι που λάμβαναν μέρος ολοένα και αυξάνονταν, ήταν επίσης συμβολική. Με την παρέλαση να λαμβάνει χώρα έξω από το Ελληνικό Κοινοβούλιο, ενισχύεται η ελπίδα πως τα αιτήματα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας και των μελών της θα εισακουστούν.
Το Athens Pride 2021 επιστρέφει, δίνοντας το παρόν τόσο με διαδικτυακές όσο και με δια ζώσης εκδηλώσεις. Αν και οι αρχικές ημερομηνίες διεξαγωγής των εκδηλώσεων είχαν οριστεί για την εβδομάδα 4-11 Ιουνίου, στις αρχές του μήνα αποφασίστηκε η αναστολή τους για ποικίλους λόγους. Η πραγματοποίησή του την ορισμένη περίοδο, με την έκδοση της νέας Κ.Υ.Α για τα νέα έκτακτα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας, θα περιόριζε σημαντικά τη συμμετοχή του κόσμου στις προγραμματισμένες εκδηλώσεις.
Πάρθηκε συνεπώς μια νέα απόφαση. Οι διοργανωτές τονίζουν στην ανακοίνωσή τους: «Προκειμένου, λοιπόν, να διασφαλίσουμε την πραγματοποίηση όλων των δράσεων που έχουν προετοιμαστεί με το μέγιστο ποιοτικό αποτέλεσμα, αλλά και τη μεγαλύτερη δυνατή και ασφαλή συμμετοχή του κόσμου στο Athens Pride Week, αποφασίσαμε αυτό να μεταφερθεί 18 με 25 Ιουλίου –και πάλι με τις περισσότερες δράσεις να πραγματοποιούνται στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων». Όσον αφορά δε, την ίδια την πορεία του Athens Pride, που αναμένεται να επιστρέψει μετά από 2 χρόνια απουσίας, έχει οριστεί και παραμένει ως ημερομηνία η 11η Σεπτεμβρίου.
Με φετινό σύνθημα το «Αυτό που μας ενώνει», πλήθος σπουδαίων εκδηλώσεων και δράσεων είχαν προγραμματιστεί για τις αρχικές ημερομηνίες, 4 – 11 Ιουνίου. Γιορτάζοντας κόντρα σε οποιαδήποτε στερεότυπα, το φετινό πρόγραμμα εκδηλώσεων του Athens Pride φαίνεται άκρως δημιουργικό, με πλήθος ενδιαφερουσών ταινιών, ομιλιών, shows, θεατρικών παραστάσεων και εκθέσεων. Από αυτές ξεχώρισα ενδεικτικά την ταινία μικρού μήκους «Ρόζα Κάιρο» δημιουργημένη σχεδόν αποκλειστικά από άτομα της ελληνικής ΛΟΑΤΚI+ κοινότητας και την έκθεση “T-gender (Love)” του Ναθαναήλ Έβαν Λινάρδη, στην οποία παρουσιάζονται ελαιογραφίες εμπνευσμένες από την ενδελεχή έρευνα του καλλιτέχνη γύρω από το σώμα, τη σεξουαλικότητα, τον ομοερωτισμό κ.α. Ευχής έργον είναι να δούμε όλες αυτές τις εκδηλώσεις στο νέο πρόγραμμα του Ιουλίου, όπως ακριβώς τις είχαν οραματιστεί οι διοργανωτές, αλλά και οι καλλιτέχνες – δημιουργοί τους.
Το “Pride” είναι, μεταξύ άλλων, η δήλωση υπερηφάνειας του «εγώ μου». Του σεξουαλικού μου προσανατολισμού και της ταυτότητας φύλου μου, της όποιας κοινωνικής ταυτότητας και έκφρασης εν γένει αισθάνομαι πως έχω και θέλω να έχω, διεκδικώντας και απαιτώντας ένα ισότιμο πολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον, απέναντι σε οποιονδήποτε επιθυμεί χωρίς να έχει κανένα δικαίωμα να με κρίνει και να επεμβαίνει στις εκφράσεις της ατομικότητάς μου. Στην «Παρέλαση Υπερηφάνειας» κάθε άτομο, ανεξαρτήτως αν ανήκει στην ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα ή όχι, συμμετέχει και δρα για ένα αύριο χωρίς ομοφοβία και ρατσισμό. Ας γιορτάσουμε, λοιπόν, το “Pride Month” με τον τρόπο που του αρμόζει!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ιστορία του Pride, Athens Pride, διαθέσιμο εδώ
- Αthens Pride 2019: Η ιστορία του θεσμού, Τα Νέα, διαθέσιμο εδώ
- Αthens Pride Week 2021: Μεταφέρεται σε νέες ημερομηνίες, Lifo, διαθέσιμο εδώ
- Ποια είναι η ιστορία των Pride και γιατί ο Ιούνιος είναι μήνας Pride;, Ghetto Magazine, διαθέσιμο εδώ
