Του Χρήστου Παπαδόπουλου,
Έχει περάσει πάνω από ένας χρόνος από τον θάνατο του Γιάννη Τσεκλένη, του διεθνούς φήμης σχεδιαστή μόδας, που έντυσε την Ελλάδα όσο κανένας άλλος την δεκαετία του ’70. Όμως, ο Γιάννης Τσεκλένης δεν ήταν ένας απλός «μόδιστρος». Κατάφερε να γίνει πολλά παραπάνω.
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1937 και μεγάλωσε στο Ψυχικό. Αποβλήθηκε από το Κολέγιο Αθηνών, γιατί ήταν πολύ ατίθασος και τελείωσε την Σχολή Μωραΐτη. Ο πατέρας του διατηρούσε κατάστημα υφασμάτων στην οδό Ερμού και γι’ αυτό του πρότεινε να σπουδάσει κλωστοϋφαντουργία στην Αγγλία. Εκείνος απέρριψε την πρόταση, φοβούμενος ότι θα γίνει «αιώνιος φοιτητής». Ασχολήθηκε, αρχικά, με την διαφήμιση, ανοίγοντας αργότερα μια μικρή, δική του διαφημιστική εταιρεία, ενώ παράλληλα δούλευε στο μαγαζί του πατέρα του απ’ όπου έμαθε πολλά. Ως διαφημιστής είχε μεγάλη επιτυχία. Ανέλαβε projects για μεγάλες εταιρείες της εποχής. Ένας από τους πρώτους του πελάτες ήταν ο συμμαθητής του Σπύρος Μεταξάς, που του ανέθεσε να σχεδιάσει τα σήμερα πλέον χαρακτηριστικά μπουκάλια του Ελληνικού brandy. Το 1964, έχασε τον πατέρα του και ξεκίνησε να ασχολείται περισσότερο με τον χώρο της μόδας. Το 1965, για ένα φεστιβάλ μόδας σχεδίασε τα πρώτα του υφάσματα.
Όταν τα είδε ο επίσης σπουδαίος σχεδιαστής εντυπωσιάστηκε και έτσι δημιούργησαν μαζί τρία κομμάτια, τα οποία έγιναν ανάρπαστα στο φεστιβάλ. Στην συνέχεια, δημιούργησαν μαζί μια κολεξιόν, την οποία παρουσίασαν στην Νέα Υόρκη και αμέσως κέρδισε τις εντυπώσεις των κορυφαίων του χώρου της μόδας. Στο φεστιβάλ, όπου έκανε την παρθενική του εμφάνιση ως σχεδιαστής, γνώρισε και την σύζυγό του Έφη Μελά, που ήταν μοντέλο. Η Έφη Μελά υπήρξε γι’ αυτόν όχι μόνο σύζυγος αλλά και μούσα, σύμβουλος και κριτής. Τα έργα του είχαν τόσο μεγάλη επιτυχία που μεγάλοι οίκοι απ’ όλο τον κόσμο ζητούσαν άδεια για να αναπαράγουν τα υφάσματα και τα σχέδιά του. Μέσω αυτών των συνεργασιών προσπάθησε να καθιερώσει την ετικέτα “Made in Greece” στον χώρο της μόδας διεθνώς. Τα υφάσματά του με ψυχεδελικά σχέδια είχαν πάντοτε μια θεματολογία συνήθως συνδεδεμένη με την Ελλάδα. Έμπνευση για τις συλλογές του αποτέλεσαν τα αρχαία αγγεία, το Βυζάντιο, τα Μακεδονικά μωσαϊκά, οι Τσάροι, τα έργα Ιμπρεσιονιστών, τα έργα του Ελ Γκρέκο, ενώ ξεχωρίζει η συνεργασία του με τον Γιάννη Γαΐτη.
Συνεργάστηκε, επίσης, με το πολυκατάστημα «Μινιόν», δημιουργώντας μια σειρά σχολικών ποδιών, με την Ελληνική Αστυνομία, σχεδιάζοντας τις στολές του σώματος, αλλά και με την Ολυμπιακή Αεροπορία, σχεδιάζοντας τις στολές των πληρωμάτων της και το εσωτερικό των αεροσκαφών της. Μάλιστα, οι στολές αυτές ήταν κανονισμένο να σχεδιαστούν από τον Pierre Cardin, αλλά ο Αριστοτέλης Ωνάσης έσπασε την συμφωνία, όταν γνώρισε τον Τσεκλένη. Έτσι, το συγκεκριμένο project το αντιλήφθηκε ως μια μεγάλη πρόκληση, ώστε να αποδείξει ότι μπορεί να ξεπεράσει τον Cardin.
Καθώς ετοιμαζόταν για ένα μεγάλο άνοιγμα, ιδρύοντας την «Ελληνική Bιομηχανία Eνδυμάτων Γιάννης Τσεκλένης» και ένα μεγάλο εργοστάσιο στο Μαρκόπουλο, εμφανίστηκε στο αριστερό του χέρι ένα μελάνωμα. Παρότι η κατάστασή του δεν ήταν κρίσιμη, οι τράπεζες και οι επενδυτές τον εγκαταλείπουν φοβούμενοι ότι θα πεθάνει και ότι οι επενδύσεις τους θα αποτύχουν. Ακρωτηριάζοντας το χέρι του κατάφερε να επιβιώσει. Όχι, όμως, και η επιχείρησή του. Ο μόνος που συνεργάζεται μαζί του είναι ο Γιάννης Γεωργακάς του «Μινιόν», αλλά και αυτή η συνεργασία τελματώνεται με την καταστροφή του «Μινιόν» από πυρκαγιά.
Μετά από λίγα χρόνια που εργάστηκε στην Αμερική επιστρέφει στην Ελλάδα. Ηγείται του Ελληνικού Κέντρου Σχεδιασμού, όπως του πρότεινε ο φίλος του Μιλτιάδης Έβερτ και στην συνέχεια της Πειραϊκής-Πατραϊκής μετά από παρότρυνση του Ανδρέα Παπανδρέου. Τα πολιτικά σκάνδαλα του 1989 τον κάνουν να παραιτηθεί και σιγά σιγά αποχωρεί από τον κόσμο της μόδας, καθώς αυτός αργοπεθαίνει στην Ελλάδα. Το 1997, κληροδότησε το σύνολο των σχεδίων και των ενδυμάτων του στο Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Όμως, η δράση του δεν σταματά εκεί. Πρωτοπορεί παγκοσμίως, γυρίζοντας τα πρώτα short films με θέμα την μόδα και φυσικά την Ελλάδα. Σχεδιάζει το εσωτερικό και το εξωτερικό του στόλου των Μ.Μ.Μ. της Αθήνας και στην συνέχεια των τραίνων του Ο.Σ.Ε. Τα έργα του αυτά είναι ακόμα και σήμερα απαράλλακτα, ενώ αποτελούν μέρος της καθημερινότητας πάρα πολλών Ελλήνων. Συνεργάστηκε, επίσης, με την FIAT, ενώ μέχρι το τέλος της ζωής του ασχολήθηκε με την εσωτερική διακόσμηση και την δημιουργία Art Boutique Hotels σε διάφορα μέρη της Ελλάδος.
Τον Ιανουάριο του 2020, σε ηλικία 82 ετών έφυγε από τη ζωή. Η παρακαταθήκη του, όμως, είναι άρρητα συνδεδεμένη με την σύγχρονη Ελλάδα. Την επόμενη φορά που θα μπείτε στο λεωφορείο, το τρόλεϊ ή τον προαστιακό, σταθείτε για λίγα δευτερόλεπτα και εκτιμήστε το όμορφο design ενός σπουδαίου Έλληνα, που ασυναίσθητα κάνει τη μέρα σας λίγο καλύτερη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Pop Hellas: Το στυλ των Ελλήνων (επεισόδιο 3), ertflix.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Μονόγραμμα: Γιάννης Τσεκλένης, ertflix.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Γιάννης Τσεκλένης, wikipedia.org, διαθέσιμο εδώ.
- Γιάννης Τσεκλένης (1937-2020): Ο σχεδιαστής που λάνσαρε την ελληνική μόδα στα πέρατα του κόσμου, lifo.gr, διαθέσιμο εδώ.
-
Γιάννης Τσεκλένης: Πώς ο Ωνάσης τον επέλεξε να σχεδιάσει τις στολές της Ολυμπιακής -«Εκτόπισε» τον Pierre Cardin, iefimerida.gr, διαθέσιμο εδώ.
