Της Κατερίνας Σφυράκη,
Ο σύγχρονος τρόπος ζωής είναι αδιαμφισβήτητα συνδεδεμένος με τους ταχύτατους ρυθμούς σε κάθε τομέα της καθημερινότητας και ιδίως στον τομέα της εργασίας. Οι μετακινήσεις, το καθιστικό επάγγελμα ή η χειρωνακτική εργασία, το πιεστικό ωράριο και το περιβάλλον που συχνά προκαλεί δυσφορία είναι λίγα μόνο από τα χαρακτηριστικά των περισσότερων σημερινών επαγγελμάτων. Τους παράγοντες αυτούς έρχεται να αντισταθμίσει ο «ψηφιακός νομαδισμός», ένα φαινόμενο που ξεκίνησε εντός του 21ου αιώνα ως μία νέα τάση στην εργασία, που τείνει πλέον να λάβει τις διαστάσεις ενός παγκοσμίου κινήματος.
Ο όρος ψηφιακός νομαδισμός επινοήθηκε το 1997 σε ένα βιβλίο με τίτλο “The Digital Nomad”, γραμμένο από τους Tsugio Makimoto και David Manners. Το βιβλίο τους προέβλεπε την εφεύρεση μιας μοναδικής, πανίσχυρης συσκευής επικοινωνίας που θα επέτρεπε στους εργαζόμενους να έχουν τη δυνατότητα να εργάζονται από οπουδήποτε, τελώντας ταυτόχρονα και τις υπόλοιπες από τις καθημερινές υποχρεώσεις και δραστηριότητές τους, μεταξύ των επαγγελματικών τους υποθέσεων. Ο «ψηφιακός νομαδισμός», που περιγράφεται επίσης ως «επιχειρηματικότητα χωρίς γεωγραφικούς περιορισμούς» (location independent entrepreneurship) κατέστη, εν τέλει, δυνατός χάρη σε αρκετές καινοτομίες όπως το λογισμικό διαχείρισης περιεχομένου, η φθηνή πρόσβαση στο Διαδίκτυο μέσω WiFi και smartphones και οι νέες τεχνολογίες για επικοινωνία με πελάτες και εργοδότες. Επιπλέον, η ανάπτυξη μιας οικονομίας μέσω διαδικτυακών πλατφορμών (gig economy) έπαιξε σημαντικό ρόλο.
Οι ψηφιακοί νομάδες είναι άτομα που είναι ανεξάρτητα από την τοποθεσία και χρησιμοποιούν την τεχνολογία για να εκτελέσουν τη δουλειά τους, ζώντας έναν νομαδικό τρόπο ζωής. Μπορούν είτε να είναι απομακρυσμένοι υπάλληλοι είτε να χρησιμοποιούν εξωτερικούς συνεργάτες. Αν και οι περισσότεροι τηλεπικοινωνιακοί και ελεύθεροι επαγγελματίες είναι τεχνικά ψηφιακοί νομάδες, ο όρος χρησιμοποιείται συχνότερα για να περιγράψει άτομα που ζουν ή ταξιδεύουν στο εξωτερικό ή στην εγχώρια αγορά εργασίας. Ορισμένοι ψηφιακοί νομάδες έχουν ένα ευρύ φάσμα πελατών και ζουν μέσω του συνδυασμού θέσεων εργασίας, ενώ άλλοι έχουν επίσημες ή ημι-επίσημες συμφωνίες με πελάτες, που εγγυώνται ένα ορισμένο ποσό εργασίας ή χρεώσιμες ώρες. Ο συγκεκριμένος τύπος εργαζομένου δουλεύει εξ αποστάσεως μέσω της τηλεκατεύθυνσης, χωρίς να είναι φυσικά παρών στα κεντρικά γραφεία της εταιρείας του. Τον 21ο αιώνα οι ψηφιακοί νομάδες χρησιμοποιούν τις δεξιότητές τους για εργασία μέσω φορητών υπολογιστών, κοινωνικών μέσων και κινητών τηλεφώνων. Μπορούν να περάσουν, λοιπόν, μερικούς μήνες δουλεύοντας από ένα ορεινό χωριό των Άλπεων και μερικές εβδομάδες σε ένα νησί της Ελλάδας.
Ο όρος του «ψηφιακού νομαδισμού» συγχέεται πολύ συχνά με την έννοια της «απομακρυσμένης εργασίας». Είναι μεν δυο παρόμοιες έννοιες, αλλά έχουν πολύ διαφορετικά προγράμματα κατά τις καθημερινές τους ασχολίες, καθώς και διαφορετικές απαιτήσεις. Πιο συγκεκριμένα, ο «ψηφιακός νομάς» (digital nomad) είναι ένας τύπος απομακρυσμένου εργαζόμενου που ταξιδεύει στον κόσμο, ενώ κάνει την εργασία του εξ αποστάσεως. Η κύρια διαφορά μεταξύ ενός «digital nomad» και ενός «remote worker» είναι το που τοποθετεί κανείς την βάση της κατοικίας του και που την επαγγελματική του βάση. Ο πρώτος δεν δεσμεύεται σε μια συγκεκριμένη τοποθεσία ή σε κάποιο συγκεκριμένο χρόνο, σε αντίθεση με τον «remote worker», που συχνά οφείλει να είναι διαθέσιμος συγκεκριμένες ώρες της ημέρας. Ο ψηφιακός νομάς έχει τη δυνατότητα να εργάζεται ανά πάσα στιγμή και από οποιοδήποτε μέρος του κόσμου.
Βασικό χαρακτηριστικό της ταυτότητας των ψηφιακών νομάδων είναι ότι τείνουν να είναι νεότεροι, καθώς το νεαρό της ηλικίας τους, τους επιτρέπει τα συχνά ταξίδια και την τακτική αλλαγή περιβάλλοντος. Η κύρια πηγή της επαγγελματικής τους απορρόφησης συναντάται κυρίως στις βιομηχανίες της οικονομίας και της γνώσης, σε τομείς όπως το μάρκετινγκ, ο σχεδιασμός, η πληροφορική, η αρθρογραφία και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, η διδασκαλία και οι συμβουλευτικές υπηρεσίες. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, σχεδόν 4 εκατομμύρια άνθρωποι ζούσαν παγκοσμίως ως ψηφιακοί νομάδες πριν την πανδημία, αριθμός που αναμένεται να φτάσει το 1 δισ. ανθρώπους έως το -όχι και τόσο μακρινό- 2035.
Καταλήγοντας, τα πλεονεκτήματα αυτού του τύπου εργασίας ποικίλουν. Αρχικά, οι εργαζόμενοι έχουν την δυνατότητα να επιλέγουν το που θα ζουν, χωρίς να περιορίζονται σε στενά γεωγραφικά πλαίσια που συχνά, για προσωπικούς λόγους, καθίστανται ανυπόφορα. Απολαμβάνουν την ελευθερία του ταξιδιού και έρχονται σε επαφή με διαφορετικούς πολιτισμούς, γλώσσες και λαούς, ενώ ταυτόχρονα τα ωράριά τους είναι ευέλικτα. Με τον τρόπο αυτό, ρυθμίζονται τόσο τα προσωπικά/οικογενειακά καθήκοντα όσο και οι ώρες εργασίας του καθενός. Επιπρόσθετα, οι διαδικτυακές πλατφόρμες που διαθέτουν χώρους ενοικίασης σπιτιών και γραφείων δίνουν ολοένα και περισσότερο την επιλογή για βραχυπρόθεσμη ενοικίαση, οπότε μπορεί κανείς εύκολα και οικονομικά να αναζητήσει ένα κατάλυμα για μερικές ημέρες, εβδομάδες ή μήνες και με την πάροδο αυτού του χρονικού διαστήματος να αναζητήσει τον επόμενο προορισμό για την εγκατάστασή του. Όλα δείχνουν λοιπόν, πως αυτή η καινοτομία στο χώρο εργασίας ήρθε για να μείνει.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΈΣ ΠΗΓΈΣ
- Digital Nomad, investopedia.com, Διαθέσιμο εδώ
- Digital Nomads…ή αλλιώς ψηφιακοί νομάδες, pmoustris.eu, Διαθέσιμο εδώ
- Ψηφιακοί νομάδες: Ποιοι είναι και γιατί μας ενδιαφέρουν, euronews.com, Διαθέσιμο εδώ
