Της Κάτιας Τσέλιου,
Ανήκω στους υποστηρικτές του ρητού «Μάθε τέχνη και άστηνε». Τίποτα αρνητικό δε μπορεί να προκύψει από την τριβή του ανθρώπου με κάθε μορφή τέχνης, ειδικά όταν από παθητικός δέκτης αναλαμβάνει ενεργό ρόλο και αποτυπώνει τις δικές του ανησυχίες μέσα από τις δημιουργίες του. Καλά μέχρι εδώ, μπορεί να σκέφτεσαι, αλλά πώς ακριβώς ανήκει η τέχνη σε μία οικονομική στήλη;
Η τέχνη δεν μπαίνει σε καλούπια, ούτε υποτάσσεται σε συγκεκριμένους χώρους με προσωπικότητες όμοιου προφίλ. Θα ήταν ωφέλιμο κανείς να επαναπροσδιορίζει και να διευρύνει την έννοιά της έτσι ώστε να την εντάσσει στη συνεχή αυτοβελτίωσή του μέσα από τις καθημερινές του ασχολίες. Εκεί, λοιπόν, που εγώ πίστευα πως αυτό το έχω καταφέρει, ήρθε το business school του Στρασβούργου να μου αποδείξει το αντίθετο. Κατά τη διάρκεια, λοιπόν, της περιήγησής μου στα προσφερόμενα μαθήματα για φοιτητές ανταλλαγής έπεσα πάνω στο εξής: “Theatre and Body Language: Tools of Management”. Τι, διδάσκεται στα business school μάθημα θεάτρου; Σαφώς και διδάσκεται. Γιατί ο κόσμος των επιχειρήσεων διακατέχεται από συνεχή ανθρώπινη επικοινωνία και τα στελέχη που τελικά ηγούνται είναι εκείνα που έχουν πλήρη -ή έστω κυνηγούν την πλήρη- συνείδηση των μέσων επικοινωνίας και του τρόπου με τον οποίον αυτά μπορούν να επηρεάσουν συναισθηματικά τους άμεσα ενδιαφερόμενους ομιλητές ή δέκτες των μηνυμάτων τους.
Πιο συγκεκριμένα, η ερμηνεία μίας επικοινωνίας αλλά και ο σκοπός του συνομιλητή μας καθορίζονται από τρία στοιχεία: τη φωνή, τις λέξεις και το σώμα (στάση του σώματος, άγγιγμα, κ.λπ.). Σε οποιαδήποτε μορφή επικοινωνίας, ο ομιλητής βλέπει τα πράγματα από την δική του οπτική γωνία διαμορφώνοντας μία αντίληψη υποκειμενική και προσπαθώντας να πείσει τον συνομιλητή του με τεχνικές που βασίζονται στα δικά του ερεθίσματα. Τη «στιγμή της πράξης» (the act moment), o δέκτης επιδιώκει να εμπνεύσει και να αγγίξει τον πομπό με μέσα που εφάπτονται στη συνολική αύρα που έχει λάβει από τον τελευταίο. Η συγκεκριμένη διαδικασία δε διαφέρει αρκετά από εκείνη που ακολουθεί ένας ηθοποιός την ώρα της παράστασης αλλά και κατά την προετοιμασία του.
Ενώ ένας ηθοποιός πρέπει να παίξει έναν χαρακτήρα όσο πιο πιστευτά και μεταδοτικά γίνεται προκειμένου να έρθει σε επαφή με το κοινό προσεγγίζοντας τον εσωτερικό του εαυτό, έτσι και οποιοσδήποτε άνθρωπος -πόσο μάλλον ένας ηγέτης ή ένα στέλεχος- κατά την επικοινωνία του με τους άλλους πρέπει να επιδείξει την κατάλληλη αξιοπιστία και πειθώ προκειμένου να έχει την επιθυμητή επιρροή στους ανθρώπους ή τις ομάδες που τον ενδιαφέρουν άμεσα. Η τέχνη της υποκριτικής απαιτεί από τον ηθοποιό ανάλυση του χαρακτήρα η οποία είναι απαραίτητη για τη σωστή σωματική και φωνητική προσέγγιση του ρόλου μέσω του τόνου της φωνής, των εκφράσεων του προσώπου, κ.λπ.. Μία παρόμοια επικοινωνιακή προσέγγιση όσον αφορά την ενδοεταιρική επικοινωνία αλλά και τις διαπραγματεύσεις με εξωτερικές ομάδες συμφερόντων μπορεί να οδηγήσει σε υψηλά επίπεδα επιρροής, ηγεσίας και ικανοποίησης των συμβαλλόμενων μερών.
Όσον αφορά την εκπαίδευση, δύο είναι οι συνήθεις μέθοδοι που χρησιμοποιούνται σε παρεμφερή σεμινάρια και αυτές είναι οι εξής:
Mantle-of-expert (Μυθοπλασία): Κατά τη συγκεκριμένη στρατηγική η οποία αναπτύχθηκε το 1995 από τους Heathcote και Bolton, οι συμμετέχοντες ενστερνίζονται τον ρόλο των ειδικών. Μία τυπική εκπαίδευση τέτοιου χαρακτήρα περιλαμβάνει την προβολή κλιπ ή μικρών σεναρίων γραμμένων αποκλειστικά για αυτόν τον σκοπό από επαγγελματίες συγγραφείς και γυρισμένων με επαγγελματίες ηθοποιούς. Οι συμμετέχοντες καλούνται να «φορέσουν τον μανδύα του ειδικού» και να ασκήσουν κριτική στην επικοινωνία των μελών ή ακόμα και να προτείνουν τρόπους προκειμένου τα κενά επικοινωνίας που παρατήρησαν να μπορέσουν να γεφυρωθούν. Έπειτα, όλη η ομάδα δουλεύει την αναδιατύπωση του σεναρίου προσπαθώντας να πετύχει την απόλυτη επικοινωνία ανάμεσα στους ηθοποιούς. Ο συμμετέχων, λοιπόν, μπαίνει στη διαδικασία να αντιμετωπίσει τα εμπόδια που παρατηρούνται επαναλαμβανόμενα στην επικοινωνία μεταξύ ατόμων, ενώ βρίσκεται αποστασιοποιημένος από συναισθηματισμούς που ενδέχονται να θολώσουν την κρίση του.
Role-play ή αλλιώς παιχνίδι ρόλων: Ένα παιχνίδι ρόλων είναι ο καλύτερος τρόπος προκειμένου κανείς να αφομοιώσει τα όσα έμαθε για την επικοινωνία. Εμπεριέχει τη λήψη αποφάσεων σε πραγματικό χρόνο και την προσέγγιση της αυτογνωσίας μέσω της παρατήρησης των προσωπικών μας αντιδράσεων. Η συγκεκριμένη εμπειρία παρέχει στους συμμετέχοντες νέες εκπαιδευτικές ευκαιρίες καθώς σε ένα ασφαλές περιβάλλον μπορούν να δοκιμάσουν διαφορετικούς τρόπους προσέγγισης και να καταλήξουν σε συγκεκριμένο επικοινωνιακό στυλ προσαρμοσμένο πάντα ανάλογα τις καταστάσεις.
Το πάντρεμα, λοιπόν, του θεάτρου με την επιστήμη του μάνατζμεντ θεωρώ πως βρίσκεται στο ξεκίνημά του και έχει ακόμα να προσφέρει πολλά στην καταπολέμηση του επικοινωνιακού χάσματος που συχνά παρατηρείται ευρύ στον επιχειρησιακό κόσμο. Τι καλύτερο, λοιπόν, για ένα ελληνικό business school να αποτελέσει διαμορφωτή αυτής της τάσης σε εγχώριο αλλά και διεθνές επίπεδο εμπεριέχοντας το συγκεκριμένο μάθημα στο πρόγραμμα σπουδών του;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Theatre & Body Language: Tools of Management, Ecole de Management Strasbourg. Διαθέσιμο εδώ.
- Theatre strategies to develop emotional intelligence skills in business communication: An exploratory study, Research Gate. Διαθέσιμο εδώ.
- Business theatre in management studies: A structured literature review and future research directions, Research Gate. Διαθέσιμο εδώ.
