Της Νεφέλης Κανέλλου,
Η Συρία μετά από έναν εμφύλιο πόλεμο που διέλυσε τη χώρα, τόσο κυριολεκτικά όσο και μεταφορικά, ετοιμάζεται για εκλογές, για πρώτη φορά από το 2014. Το φλέγον ζήτημα με τις επικείμενες εκλογές, όπως και με όλες τις εκλογές κατά τη διάρκεια αναταραχών, είναι το κατά πόσον θα επικρατήσει διαφάνεια.
Το 2014 το αποτέλεσμα των εκλογών ήταν λιγότερο σίγουρο. Οι αντίπαλοι του Bashar al-Assad είχαν ακόμη υπό τον έλεγχό τους μεγάλο τμήμα της χώρας, μέχρι και στα περίχωρα της Δαμασκού. Έτσι, η νίκη του Assad εκείνη τη χρονιά κάθε άλλο παρά νόμιμη θεωρήθηκε. Πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης εν συνόλω, δεν αναγνώρισαν το αποτέλεσμα. Κάτι παρόμοιο, μάλιστα, αναμένεται να γίνει και στις φετινές εκλογές.
Ύστερα από χρόνια εμφυλίου πολέμου και εσωτερικών ερίδων, ο Assad με τη βοήθεια των συμμάχων του, της Ρωσίας και Ιράν, ελέγχει και πάλι το μεγαλύτερο μέρος της χώρας. Οι επικείμενες εκλογές είναι αυτές που θα του δώσουν την εσωτερική νομιμοποίηση που χρειάζεται, ούτως ώστε να παραμείνει ο αρχηγός του κράτους για άλλα 7 χρόνια, γεγονός που θα δείξει σε όλον τον κόσμο ποιος είναι ο πραγματικός νικητής του πολέμου.
Στις φετινές εκλογές, άλλοι δύο υποψήφιοι αναμένεται να αναμετρηθούν με τον Assad, γνωρίζοντας ωστόσο πως το αποτέλεσμα έχει ήδη κριθεί. Παρόλο που όλοι οι υποψήφιοι, συμπεριλαμβανομένου του Σύριου Προέδρου, έχουν κάνει δηλώσεις και δεσμεύσεις σχετικά με την αναστήλωση και την οικονομική ανάπτυξη της χώρας, εντούτοις το μέλλον της δεν φαντάζει ευοίωνο. Τόσο ο πόλεμος όσο και η πανδημία έχουν πλήξει το κράτος μάλλον ανεπανόρθωτα, που θα χρειαστούν τιτάνιες προσπάθειες για να δουν στιγμές ανάπτυξης οι Σύριοι πολίτες.
Στο σημείο αυτό, αξίζει να επισημανθεί πως δεν έχει πληγεί μόνο η οικονομία. Οι Assad ηγούνται της Συρίας από το 1970 και κατά τα χρόνια των προεδριών τους η δημοκρατία στη χώρα βιώνει μία βαθύτατη κρίση. Το Κοινοβούλιο και η κυβέρνηση έχουν χάσει πολλές από τις αρμοδιότητές τους, οι οποίες έχουν μεταφερθεί στον Πρόεδρο και σε θέσεις υψηλά ισταμένων, όπου έχουν καλυφθεί από υποστηρικτές ή μέλη της οικογενείας. Γι’ αυτό, άλλωστε, η Συρία δεν κατόρθωσε να ξεφύγει από τον κυκεώνα του κινήματος της Αραβικής Άνοιξης, σε μία προσπάθεια εκδημοκρατισμού των θεσμών της που σήπονταν.
Κατά την Αραβική Άνοιξη, το 2011, σημειώθηκαν για πρώτη φορά αναταραχές μεγάλου βεληνεκούς κατά του καθεστώτος, οι οποίες βέβαια έληξαν με σκληρή καταστολή εκ μέρους του στρατού. Από το 2011 έως και το 2014, το έτος που έγιναν οι προηγούμενες εκλογές, χιλιάδες δημοσιογράφοι, ακτιβιστές και απλοί πολίτες που ήταν κατά του καθεστώτος έχουν φυλακιστεί. Το απότοκο του πολέμου ήταν εκατομμύρια Σύριοι πρόσφυγες, σχεδόν ο μισός πληθυσμός της χώρας, να εγκαταλείψουν τη χώρα υπό τον φόβο του καθεστώτος. Μέχρι και σήμερα, οι πρόσφυγες δεν έχουν επιστρέψει και δεν φαίνεται να έχουν τέτοιο σκοπό, καθώς όσοι παρέμειναν στη χώρα και φυλακίστηκαν για τις απόψεις τους δεν προβλέπεται να αποφυλακιστούν. Παρ’ όλα αυτά, ακόμη κι αν ο κίνδυνος της φυλάκισης ελλοχεύει, υπάρχουν ακόμα αρκετοί που αντιτίθενται στον Assad και που οδηγήθηκαν σε διαδηλώσεις, στο άκουσμα της ανακοίνωσης της υποψηφιότητάς του.
Η τακτική πάντως για την εύρεση ψηφοφόρων είναι γνωστή και είναι η ίδια με κάθε κόμμα ή ομάδα ακραίων ιδεολογιών. Ο στόχος είναι οι νέοι. Οι νέοι Σύριοι δεν έχουν γνωρίσει κάτι πέρα από την οικογένεια Assad. Και οι υποστηρικτές του έχουν πλάσει με μαεστρία μία ιδανική εικόνα του Assad και τον έχουν συνδέσει με την έννοια της σταθερότητας. Μέσω στρατιωτικών παρελάσεων και δραστηριοτήτων προσφέρουν στους νέους ένα μέρος στο οποίο νιώθουν ασφαλείς, ένα μέρος στο οποίο ανήκουν, ένα διάλειμμα από τον πόλεμο και τις καταστροφές. Και δείχνει να πετυχαίνει.
Οι εκλογές είναι πάντα δύσκολες, ειδικά μετά από έναν πόλεμο. Πολλώ δε μάλλον μετά από έναν εμφύλιο, όπου ο «νικητής» είναι ένας από τους υποψηφίους για την προεδρία. Οι εκατομμύρια θάνατοι, οι φυλακίσεις αντιφρονούντων, η εμπλοκή τρίτων χωρών για την επίτευξη της νίκης και η σχεδόν μηδενική προσπάθεια για την αναστήλωση των δημοκρατικών αξιών στη χώρα δεν αφήνουν μεγάλα περιθώρια. Με αυτά τα δεδομένα, λοιπόν, πόσο δημοκρατικές, πόσο διαφανείς μπορούν να θεωρηθούν οι επικείμενες εκλογές; Αν σχεδόν όλοι οι αντίπαλοι του καθεστώτος βρίσκονται είτε σε άλλες χώρες είτε στην φυλακή, ποιος θα ψηφίσει τελικά κατά του Assad;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Syria to hold election in May after years of war, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Syrian court selects two candidates to appear on ballot against Assad, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- Civil war, ruin, raging poverty… but Assad is guaranteed to win Syria’s fake election, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
