Του Κωνσταντίνου Δήμου,
Μετά τα γεγονότα της ναυμαχίας του Ναβαρίνου (Οκτώβριος 1827) και την υπογραφή του Πρωτοκόλλου του Λονδίνου (7/19 Ιουλίου 1828), οι συμμαχικές δυνάμεις της Μ. Βρετανίας, Γαλλίας και Ρωσίας αποφάσισαν επίσημα από κοινού να υποστηρίξουν τους Έλληνες εναντίον του Οθωμανού επικυρίαρχου, όπως και την αξίωση των Ελλήνων για την ίδρυση ενός πολιτικά ανεξάρτητου ελληνικού κράτους.
Προκειμένου όμως, να συμβεί αυτό, έπρεπε να μπει ένα τέλος στην ελληνική επανάσταση με οριστική νίκη της ελληνικής πλευράς, διώχνοντας την οθωμανική διοίκηση και τα τουρκοαιγυπτιακά στρατεύματα από τα μελλοντικά εδάφη του ελληνικού κράτους. Αποφασίστηκε ότι η Γαλλία θα έπρεπε να αποστείλει εκστρατευτικό σώμα και να διώξει τον Ιμπραήμ, το στρατό και το στόλο του από την Πελοπόννησο. Κάπως έτσι λοιπόν, ξεκίνησε η εκστρατεία στο Μοριά το καλοκαίρι του 1828, με απώτερο σκοπό την επικράτηση της σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο μετά την εξαναγκαστική αποχώρηση του Ιμπραήμ πασά.
Επικεφαλής του γαλλικού στρατεύματος τέθηκε ο στρατάρχης Νικόλαος-Ιωσήφ Μαιζόν, μαζί με τους στρατηγούς Τιμπύρς Σεμπαστιανί και Βίρτζιλ Σνάιντερ (ο Σπ. Τρικούπης αναφέρει και το Φίλιπ Ιγκονέ), έχοντας υπό την εποπτεία τους τρεις μοίρες στην Τουλόν που υπολογίζονταν συνολικά ανάμεσα σε 14.000 έως 16.000 άνδρες, με κάποιους ιστορικούς να την εκτιμούν προς τα κάτω (13.000, Σπ. Τρικούπης) και άλλους προς τα πάνω (18.000, Σπηλιάδης). Οι μοίρες των Μαιζόν και του Σεμπαστιανί έφθασαν στις 17/29 Αυγούστου 1828 στην Πελοπόννησο, η μία στο Πεταλίδι Μεσσηνίας και η άλλη στην Κορώνη αντίστοιχα, ενώ η Γ΄ Μοίρα του Σνάιντερ έφτασε στο Πεταλίδι 4 μέρες αργότερα.
Ο Ιμπραήμ εξεπλάγην από τον ερχομό της μεγάλης γαλλικής δύναμης, θεωρώντας μάλιστα εξευτελιστική την αποπομπή του μετά της συνθήκης της Αλεξάνδρειας που κλείστηκε μεταξύ του Άγγλου Κόδρινγκτον και του Μεχμέτ Αλή. Ο Μαιζόν συναντήθηκε με τον Ιμπραήμ το Σεπτέμβριο και τον διαβεβαίωσε εκ μέρους της Γαλλίας ότι δεν έχει εχθρικές προθέσεις και πως ο ερχομός του στη Μεσσηνία είχε έναν καθαρά τυπικό/διαδικαστικό χαρακτήρα, αυτόν της επίβλεψης της εκκένωσης των φρουρίων και της αποπομπής του στόλου.
Ορισμένα γεγονότα ωστόσο, δυσαρέστησαν τον Ιμπραήμ: η απαγόρευση να πάρει τους Έλληνες αιχμαλώτους πολέμου πίσω στην Αίγυπτο (υπήρχε μάλιστα μια μερίδα Ελλήνων που επιθυμούσε να ακολουθήσει τον Ιμπραήμ, αλλά ο Μαιζόν δεν τους το επέτρεψε, θεωρώντας ότι κάτι τέτοιο ήταν προϊόν εξαναγκασμού των Αιγυπτίων), η κατάσχεση των τροφίμων και η παράδοση των φρουρίων Μεθώνης, Κορώνης, Νεόκαστρου, Πατρών, Ρίου και Χλεμουτσίου στου Γάλλους, δε συμβάδιζαν με τους όρους της Συνθήκης της Αλεξάνδρειας, η οποία υπαγόρευε την παραμονή 1.200 ανδρών μαζί με τις υπάρχουσες τουρκικές δυνάμεις, μέχρι τη λήξη των διαπραγματεύσεων μεταξύ της Υψηλής Πύλης και των συμμαχικών δυνάμεων. Οι όροι της συμφωνίας του Κόδρινγκτον δεν αναγνωρίστηκαν από τους Γάλλους, αλλά αντίθετα χαρακτηρίστηκαν ως «αυθαίρετες».
Οι εχθροπραξίες ξεκίνησαν σχεδόν άμεσα, με επιθέσεις των Γάλλων στα τουρκικά φρούρια Μεθώνης, Κορώνης, Νεοκάστρου και Πάτρας. Ο Ιμπραήμ αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τις τουρκικές φρουρές και να αποχωρήσει από την Πελοπόννησο τμηματικά σε τρεις δόσεις, στις 4/16 Σεπτεμβρίου (5.000- 6.000 άνδρες), στις 20 Σεπτεμβρίου/2 Οκτωβρίου και στις 22 Σεπτεμβρίου/4 Οκτωβρίου, με τον ίδιο να φεύγει με το τελευταίο πλοίο, με προορισμό το λιμάνι της Αλεξάνδρειας.
Τα τουρκικά φρούρια τελικά αναγκάστηκαν να παραδοθούν σχεδόν αμαχητί, με εξαίρεση τα φρούρια της Πάτρας και του Ρίου, τα οποία πρόβαλλαν μια μικρή αντίσταση προτού καταθέσουν και αυτά τα όπλα στο στρατηγό Σνάιντερ. Ο φρούραρχος Χατζή Αβδούλ συμφώνησε να τα παραδώσει στις 7 Οκτωβρίου, αλλά οι 800 Τούρκοι υπερασπιστές του Ρίου, παρά την απόφαση του φρούραρχου, αποφάσισαν να αντισταθούν στην πολιορκία. Όμως, δεν άργησαν τελικά να καταθέσουν τα όπλα, όταν κατέφτασαν οι γαλλικές ενισχύσεις, του Μαιζόν από θαλάσσης και του Ιγκονέ από ξηράς. Μην αντέχοντας άλλο την πίεση που θα δημιουργούσε μια ενδεχόμενη έφοδος, το Ρίο υπέκυψε στις 18 Οκτωβρίου. Οι γαλλικές απώλειες αριθμούσαν συνολικά τις 25, ενώ οι 2.800 πολιορκημένοι μεταφέρθηκαν και αυτοί στην Αίγυπτο. Όμως, ο σκοπός, αυτός της απελευθέρωσης της Πελοποννήσου για λογαριασμό της ελληνικής κυβέρνησης, είχε πλέον ολοκληρωθεί.
Τα ανδραγαθήματα του γαλλικού στρατεύματος στο Μοριά, η απελευθέρωση των Ελλήνων αιχμαλώτων από τα κάστρα της Μεσσηνίας και η μεταφορά Ελλήνων της Αιγύπτου στον Πόρο, προκάλεσαν τη συγκίνηση του Καποδίστρια, ο οποίος στις 30 Νοεμβρίου έστειλε με επιστολή τα εξής λόγια:
«Ελάβατε, Κύριοι, την ευτυχίαν του να εκπληρώσετε αποστολήν, της οποίας η μνήμη εναχαράχθη δια παντός εις την καρδιάν εκείνων, οίτινεςαπεδόθησαν εις την πατρίδα και τας οικογένειας των… Τοιουτοτρόπως αποκτάτε εις την παρούσανπερίστασιν δίκαια επί της ευγνωμοσύνης της Ελλάδος, και μακαρίζω εμαυτόν, διότι γίνομαι ταύτης όργανον…».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Σπ. Τρικούπης (1860), Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης Τόμος Δ΄. (2η εκδ.) Λονδίνο: Taylor and Francis Group
- Δ. Κόκκινος (1974), Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης, Τόμος ΣΤ΄. (6η Έκδ) Αθήνα:Εκδ. Μέλισσα
- Συλλογικό έργο (1980), Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος ΙΒ΄. Αθήνα:Εκδοτική Αθηνών
