Της Κάτιας Τσέλιου,
Τα μέτρα έχουν χαλαρώσει, ο καιρός ανοίγει -ναι, φτάσαμε Μάιο μήνα χωρίς να το καταλάβουμε- και οι περισσότεροι Αθηναίοι έχουν ήδη ξεκινήσει τις εξορμήσεις τους προς τα νότια. Οδηγώντας, λοιπόν, στην παραλιακή, όλοι θαυμάζουν τη θάλασσα που τόσο καιρό τους είχε λείψει και ετοιμάζονται για την πρώτη τους βουτιά. Ελάχιστοι, όμως, είναι εκείνοι που, περνώντας από τη Βουλιαγμένη, στρέφουν το μάτι τους προς την άλλη πλευρά, παρατηρώντας την ομώνυμη λίμνη.
Πρόκειται για ένα από τα πιο εντυπωσιακά φυσικά αξιοθέατα της Αθήνας, αλλά και του κόσμου -έχει καταταχθεί ανάμεσα στα top 10 αξιοθέατα της Ελλάδας σύμφωνα με το Forbes. Μάλιστα, μετά τη Σύμβαση για τη Βιολογική Ποικιλομορφία του Ρίο (1992), που υπογράφηκε από τουλάχιστον 150 κράτη-μέλη του ΟΗΕ, η ελληνική πολιτεία ανέλαβε τεράστιες ευθύνες για τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος της λίμνης -μεταξύ άλλων-, η οποία αποτελεί παγκόσμιο μνημείο της φύσης. Παράλληλα, όμως, με την απαράμιλλη ομορφιά της, η λίμνη παρουσιάζει ιδιαίτερο μορφολογικό και ιστορικό ενδιαφέρον με μύθους, θρύλους και μυστικά να κατακλύζουν τη φήμη της.
Ο μύθος
Η δημιουργία της τοποθετείται χρονικά πριν από περίπου 2.000 χρόνια. Για το λόγο αυτό, η λίμνη δεν αναφέρεται σε κανένα αρχαίο κείμενο, παρόλο που για την ευρύτερη περιοχή έχουν κρατήσει σημειώσεις πολλοί περιηγητές, με πιο γνωστό τον Παυσανία. Σύμφωνα με τις καταγραφές του, η ονομασία της περιοχής ήταν «Ζωστήρ» (ζώνη). Σύμφωνα με το μύθο, η Λητώ, η μητέρα του Απόλλωνα και της Αρτέμιδος, όταν ήταν έγκυος, έτρεχε να γλιτώσει από την Ήρα, που την κυνηγούσε για να την τιμωρήσει, επειδή πατέρας των παιδιών της ήταν ο Δίας. Κάποια στιγμή σταμάτησε στην περιοχή, νομίζοντας ότι είχε έρθει η ώρα να γεννήσει και γι΄ αυτό έβγαλε τη ζώνη της και την πέταξε. Η περιοχή διατηρούσε για πολλά χρόνια το όνομα Ζωστήρ, μέχρι που αυτό αντικαταστάθηκε από το «Βουλιαγμένη».
Ο θρύλος της νεράιδας και οι εκτιμήσεις των επιστημόνων
Λέγεται πως στα νερά της λίμνης ζει μία νεράιδα, η οποία παγιδεύει τους άντρες που επιχειρούν να τη βρουν στα νερά της. Έως και σήμερα, οχτώ επαγγελματίες δύτες έχουν χάσει τη ζωή τους στη λίμνη. Συγκεκριμένα, δύο εξ αυτών ήταν Αμερικανοί στρατιωτικοί, οι οποίοι στα μέσα της δεκαετίας του ’70 και ενώ υπηρετούσαν στην τότε αμερικανική βάση του Ελληνικού, επιχείρησαν κατάδυση και εξερεύνηση του υποθαλάσσιου τούνελ. Οι ίδιοι δεν εντοπίστηκαν ποτέ και χαρακτηρίστηκαν αγνοούμενοι παρά τις προσπάθειες βατραχανθρώπων. Το 1982, σπηλαιολόγοι-σπηλαιοκαταδύτες, τηρώντας τα απαραίτητα διεθνή μέτρα ασφαλείας και με τη βοήθεια μία μεγάλης ομάδας υποστήριξης, εξερεύνησαν το τούνελ σε μεγάλο βαθμό. Τότε, βρήκαν τους σκελετούς των Αμερικανών δυτών σφηνωμένους σε σχισμές του τούνελ (ή αλλιώς του «Διαβολοπήγαδου») σε διαφορετικά σημεία. Οι Αμερικάνοι δύτες δε μπόρεσαν να νικήσουν το πολύ δυνατό ρεύμα το οποίο τους ρουφούσε προς τα μέσα και τους τελείωσε το οξυγόνο. Για του λόγου το αληθές, η κατάβαση στο σπήλαιο της λίμνης είναι αρκετά επικίνδυνη, καθώς φτάνει περίπου τα 110 μέτρα και περιλαμβάνει στενά και δαιδαλώδη λαγούμια.
Οι πρώτες απόπειρες εξερεύνησης της λίμνης φαίνεται να ξεκίνησαν από τους Γερμανούς κατακτητές τη δεκαετία του ’40. Αρκετά χρόνια αργότερα, τo 1988, ένας πολύ γνωστός δύτης και πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Σπηλαιοδυτών, ο Ελβετός Ζαν Ζακ Μπολάνζ, εγκαινίασε ένα πρόγραμμα εξερεύνησης και χαρτογράφησης του σπηλαίου της Βουλιαγμένης, υπό την αιγίδα του σπηλαιολογικού τομέα του υπουργείου Πολιτισμού, με χρηματοδότηση του Δήμου Βουλιαγμένης. Ο Μπολάνζ ακολούθησε ένα άγνωστο στενό πέρασμα και ανακάλυψε μια τεράστια υποβρύχια έκταση με χωρητικότητα 1.200.000 κυβικών μέτρων. Ο συνεργάτης του Μπολάνζ, Λουίτζι Καζάτι, έφερε στο φως έναν υπερμεγέθη σταλαγμίτη, ο οποίος βρίσκεται σε βάθος 105 μέτρων, περίπου 730 μέτρα μακριά από την είσοδο του σπηλαίου. Το περίεργο της υπόθεσης οφείλεται στο γεγονός ότι οι σταλαγμίτες δε δημιουργούνται κάτω από την επιφάνεια του νερού. Αφορμή για τις έρευνες του Μπολάνζ στάθηκε ένα τραγικό ατύχημα, όταν δύο δύτες έχασαν τη ζωή τους κατά τη φάση της αποσυμπίεσης, λίγα μόλις μέτρα πριν από την επιφάνεια. Αιτία του θανάτου τους ήταν ένα δυνατό ρεύμα που εμφανίζεται κατά καιρούς στο άνοιγμα του σπηλαίου και προκαλεί μικρές δίνες στο νερό.
Ο Ελβετός Αρν Ονταλίκ, έμπειρος σπηλαιοδύτης και μέλος της αποστολής, εγκλωβίστηκε στη σήραγγα, αφού του παρουσιάστηκε η μέθη των δυτών, η οποία προκαλείται από το άζωτο. Δήλωσε χαρακτηριστικά: «Ξαφνικά αισθάνθηκα ότι ήμουν δεμένος με αόρατα σκοινιά, παγιδευμένος σ’ ένα κρυστάλλινο κενό. Τότε κατάλαβα, γιατί οι άτυχοι δύτες δε βγήκαν ποτέ από εκεί μέσα. Η βαθιά νάρκωση και το αχανές τούνελ μου δημιούργησαν σύγχυση. Αμέσως έχασα την αίσθηση του βάθους και της απόστασης κι έπεσα σε ζάλη». Εν τέλει, ο Ονταλίκ επέζησε αφενός χάρη στην πείρα του αφετέρου, γιατί χρησιμοποίησε τη φιγούρα ενός άλλου δύτη ως σημείο αναφοράς μέσα στον υπόγειο λαβύρινθο.
Υπόγεια σύρραγα- ρεκόρ
Στην περιοχή υπάρχουν συνολικά 14 διαφορετικές υπόγειες σήραγγες. Η μία απ’ αυτές είναι η μεγαλύτερη στον κόσμο. Έχει μήκος 800 μέτρων και το βάθος της φτάνει τα 80 μέτρα. Η εξερεύνησή της είναι δύσκολη και επικίνδυνη, καθώς έχει διαδρόμους που σχηματίζουν λαβύρινθο μήκους 4,3 χιλιομέτρων. Από το συνολικό μήκος του σπηλαίου έχουν εξερευνηθεί 3.123 μέτρα.
Το σπήλαιο έκλεισε για το ευρύ κοινό το 1995, για λόγους ασφαλείας. Πλέον, τη χαρτογράφηση της λίμνης έχει αναλάβει μια ομάδα δυτών, οι InnerSpace Explorers Greece, που δημιουργήθηκαν το 2012, σε συνεργασία με τη REEF Interactive, μια εταιρία που πραγματοποιεί χαρτογραφήσεις και 3D διαδραστικές απεικονίσεις καταδυτικών χαρτών, βασισμένων σε δεδομένα υψηλής ανάλυσης από δορυφόρο, video και σόναρ. Το αποτέλεσμα είναι προσβάσιμο μέσω app για iOS και Android tablet.
Ευεξία και αναψυχή
Έως τώρα είναι λογικό να φαντάστηκες πως η λίμνη αποτελεί απλά ένα αξιοθέατο που παρουσιάζει ιδιαίτερο γεωμορφολογικό και ιστορικό ενδιαφέρον. Not! Υπό τη σκιά των πεύκων και με θέα τους επιβλητικούς βράχους, η λίμνη υπόσχεται να σου ξυπνήσει το αίσθημα του well-being, προφέροντας βιωματικές δράσεις. Outdoor training, κολύμβηση, μασάζ, snorkeling, aqua aerobic και pilates είναι μερικές από τις προσφερόμενες δραστηριότητες.
Pro tip: Μην περιοριστείς στο νερό. Κάνε μία επίσκεψη στο βράχο της Φασκομηλιάς, μία έκταση 1.200 στρεμμάτων, που ξεκινά ακριβώς πάνω από τη λίμνη και φιλοξενεί ξεχωριστές διαδρομές για περπάτημα ή ποδηλασία σε μονοπάτια που προσφέρουν απίστευτη θέα της λίμνης και της αττικής ακτογραμμής.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Το σπήλαιο που έχει καταπιεί 8 δύτες στη Λίμνη Βουλιαγμένης, Μηχανή του Χρόνου, διαθέσιμο εδώ
- Η λίμνη της Βουλιαγμένης και το μυστήριο, Mesogia News, διαθέσιμο εδώ
- Λίμνη Βουλιαγμένης: Ποια είναι τα μυστικά του εντυπωσιακού φυσικού αξιοθέατου της Αθήνας;, Τravel Style, διαθέσιμο εδώ
