Της Ελπίδας Καλαμαράκη,
Βρισκόμαστε στο Κavango East, την άγρια περιοχή της Ναμίμπια, όπου ο χρόνος φαίνεται να έχει σταματήσει πάνω από την έρημο Καλαχάρι, καθώς η θερμοκρασία αυξάνεται κατά 3,6 βαθμούς κάθε αιώνα. Πάνω, λοιπόν, σε αυτές τις τεράστιες, επίπεδες εκτάσεις της πιο ξηρής χώρας της υποσαχάριας Αφρικής, ξεπροβάλλει ένας γιγάντιος πύργος εξόρυξης πετρελαίου, που ξεπερνά τις κορυφές των πιο ψηλών δένδρων και προφυλάσσεται από ένα φράκτη με αλυσίδες, εικόνα που προκαλεί δέος.
Αναλυτικότερα, η καναδική εταιρεία πετρελαίου με την επωνυμία ”ReconAfrica”, η οποία έχει εξασφαλίσει τα δικαιώματα εκμετάλλευσης, πιστεύει ότι το κοίτασμα που κρύβεται στα έγκατα της βορειοανατολικής αυτής γωνιάς της Ναμίμπια, στα σύνορα Αγκόλας και Μποτσουάνα, μπορεί να είναι το επόμενο ή ίσως και το τελευταίο χερσαίο εύρημα πετρελαίου. Σε μία χρονική στιγμή που ο λεγόμενος αναπτυγμένος κόσμος έχει αρχίσει να εξαντλεί τα δικά του αποθέματα ορυκτών καυσίμων, η νέα αυτή «λεκάνη» πετρελαίου, που η καναδική εταιρεία ισχυρίζεται ότι έχει ανακαλύψει, είναι λογικό να αποτελέσει αφορμή φιλονικίας για τις συζητήσεις μεταξύ περιβαλλοντικών οργανώσεων και υποστηρικτών της γεωτρήσεως.
Καταρχάς, το βασικό ερώτημα που κλήθηκαν να απαντήσουν, μόλις τον προηγούμενο μήνα, στη Σύνοδο Κορυφής των Ηγετών με θέμα την παγκόσμια αλλαγή στη δράση για το κλίμα, ήταν αν το πετρέλαιο πρέπει τελικά να μείνει στο έδαφος και το παγκόσμιο ενδιαφέρον να στραφεί στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και γενικότερα στην πράσινη ενέργεια, η οποία δεν «πληγώνει» το περιβάλλον. Οι ηγέτες, στην προσπάθειά τους να ξεπεράσουν σε ιδέες ο ένας τον άλλον, υποσχέθηκαν μεγάλες περικοπές, κυρίως στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Joe Biden, ανακοίνωσε μάλιστα ότι, έως το 2030, οι Η.Π.Α. θα μειώσουν τις εκπομπές τους κατά το ήμισυ περίπου από τα επίπεδα του 2005, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση δήλωσε ότι θα αποδεσμευθεί από τον άνθρακα έως το 2050.
Επιπλέον, επιστήμονες και ακτιβιστές ισχυρίζονται ότι η εταιρεία έχει προβεί σε ελλιπέστατες και ανεπαρκείς μελέτες των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που θα προκαλέσουν οι δραστηριότητές της, όχι μόνο στη γεωφυσική διασκόπηση, αλλά και στο κλίμα της περιοχής. Αξίζει να σημειώσουμε ότι η Νότια Ναμίμπια έχει ήδη διπλάσιο ρυθμό αύξησης της θερμοκρασίας σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη περιοχή του πλανήτη, γεγονός που έχει άμεσο αντίκτυπο στην πανίδα και την χλωρίδα του τόπου. Ακόμη, εξαιτίας της ξηρότητας και των υψηλών θερμοκρασιών της χώρας, η ύδρευση των κατοίκων είναι άμεσα εξαρτώμενη από τα υπόγεια ύδατα, τα οποία απειλούνται σφοδρά από μία πιθανή ρύπανση που μπορεί να προκαλέσει η γεώτρηση και οι μέθοδοι εξόρυξης και εταιρείας. Οι φυλές της Ναμίμπια, που για δεκαετίες περιπλανήθηκαν μέχρι να επιστρέψουν στα εδάφη τους, ζητούν και απαιτούν καθαρό νερό. Άλλωστε, αποτελεί το κλειδί για την επιβίωσή τους. Χωρίς αυτό, θα αναγκαστούν να καταφύγουν σε εσωτερική μετανάστευση, η οποία θα οδηγήσει σε ερημοποίηση της περιοχής. Όλα αυτά, σε συνδυασμό με την πενιχρή δυνατότητα εκμετάλλευσης του εδάφους για καλλιέργειες, καταστούν το μέλλον της οικονομίας της χώρας, που στηρίζεται στους παράγοντες αυτούς, ζοφερό.
Στον αντίποδα, η Αφρική, διά στόματος του Tom Alweendo, Υπουργού Ορυχείων και Ενέργειας της Ναμίμπια, υποστήριξε το θεμελιώδες δικαίωμα της εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων της ηπείρου, συμπεριλαμβανομένων και των ορυκτών καυσίμων. «Το πετρέλαιο θα έχει πάντα ισχυρό οικονομικό όφελος και δυναμική εμπορευσιμότητα, καθώς αποτελεί ισχυρό κίνητρο επενδύσεων και, σε κάθε περίπτωση, περιουσιακό στοιχείο της χώρας, που ουδεμία από τις λεγόμενες αναπτυγμένες χώρες μπορεί να της το στερήσει, δίχως την καταβολή ανάλογης αποζημίωσης. Άλλωστε, από τη στιγμή που οι χώρες του δυτικού πολιτισμού έχουν ήδη εξαντλήσει τον τελευταίο αιώνα τα αποθέματά τους σε πετρέλαιο, με ποιο δικαίωμα αιτούνται ή ακόμα και απαγορεύουν σε μία χώρα της Αφρικής να εκμεταλλευτεί τα δικά της;», δήλωσε σε συνέντευξη του ο Υπουργός. Παράλληλα, τόνισε ότι η Ναμίμπια αναγνωρίζει πλήρως τις δεσμεύσεις της, που απορρέουν από τις συνθήκες για την κλιματική αλλαγή, και ότι διαθέτει επίσης ένα κορυφαίο αιολικό και ηλιακό δυναμικό, πράγμα που δεν της στερεί, όμως, το δικαίωμα εκμετάλλευσης των ορυκτών της πόρων. Φαίνεται, δηλαδή, πως ο Tom Alweendo μετέφερε επί της ουσίας τις απόψεις των εταιρειών εκμετάλλευσης, οι οποίες με τη σειρά τους στηρίζουν ότι το φυσικό περιβάλλον της Ναμίμπια σε καμία περίπτωση δεν «θα θιχτεί» από τον αγωγό εξόρυξης ή από τις πιθανές εργασίες της ”ReconAfrica”. Εξάλλου, οι εταιρείες αναφέρουν ότι δόθηκαν ισχυρά οικονομικά κίνητρα στη χώρα, προκειμένου να ανεχτεί την εμπορική αυτή δραστηριότητα.
Ωστόσο, το πρόβλημα είναι ότι τώρα, λόγω της υψηλής θερμοκρασίας και της καταπάτησης του εδάφους, δεν υπάρχουν δουλειές για τους κατοίκους της περιοχής, οι οποίοι έχουν κουραστεί και δεν μπορούν να περιμένουν μελλοντικές υποσχέσεις. Αυτή είναι η πεποίθηση των ανθρώπων που ζουν εκεί. Και είναι πολλοί. Μήπως, λοιπόν, για μία φορά να εισακούσουμε το αίτημα, όχι μόνο των κατοίκων, αλλά και του ίδιου του πλανήτη μας, που ζητάει απεγνωσμένα βοήθεια και, από τη στιγμή που υπάρχει μία πληθώρα εναλλακτικών, να αφήσουμε αυτή την «πισίνα» πετρελαίου ακατέργαστη και ανεκμετάλλευτη;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Questions remain over future of Namibian oil discovery, Deutsche Welle, διαθέσιμο εδώ
- A Canadian oil firm thinks it has struck big. Some fear it could ravage a climate change hotspot, CNN, διαθέσιμο εδώ
- Oil company exploring in sensitive elephant habitat accused of ignoring community concerns, National Geographic, διαθέσιμο εδώ
