Της Μαρίας Χονδρονάσιου,
Η Γιουγκοσλαβία και η διάλυσή της αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας των Βαλκανίων και είναι απόδειξη του πόσο εύκολα μπορεί να κλιμακωθεί μια κρίση, αλλά και πόσο ρευστή είναι η καθεστηκυία τάξη στην περιοχή. Η διάσπαση των 6 δημοκρατιών της Γιουγκοσλαβίας μετά από μια περίοδο οικονομικής και πολιτικής κρίσης δεν εξομάλυναν τα πράγματα, κάθε άλλο, οδήγησαν σε διεθνοτικούς πολέμους, οι οποίοι ανάμεσα σε άλλες περιοχές επηρέασαν και το Κόσσοβο. Τι είναι, όμως, το Κόσσοβο, ποια ήταν τα αντίπαλα στρατόπεδα, γιατί προχώρησε το ΝΑΤΟ σε βομβαρδισμούς προς τη Σερβία και τέλος, γιατί οι Κοσσοβάροι έχουν σχεδόν θεοποιήσει τον τέως Πρόεδρο Clinton;
Το Κόσσοβο ή αλλιώς Κοσσυφοπέδιο επιθυμούσε την ανεξαρτητοποίηση του από την Σερβία, κάτι το οποίο οι Σέρβοι και ιδιαίτερα ο Πρόεδρος Μιλόσεβιτς δεν αποδεχόταν με τίποτα. Ο πόλεμος ήταν αναπόφευκτος. Η ένοπλη σύγκρουση έλαβε χώρα από τις 28/02/1998 έως τις 11/06/1999 και οι αντιμαχόμενες δυνάμεις ήταν η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας και η αλβανική οργάνωση, Απελευθερωτικός Στρατός του Κοσόβου, η οποία είχε την στήριξη του ΝΑΤΟ και του Αλβανικού Στρατού. Στο Κόσοβο με έντονη παρουσία του αλβανικού πληθυσμού και έχοντας έντονη αντιπαράθεση με τους Σέρβους, ιδιαίτερα μετά τον θάνατο του Προέδρου Τίτου, έλαβαν χώρα εντάσεις, καταστολή διαμαρτυριών και ένα αγεφύρωτο χάσμα, που ολοένα και μεγάλωνε. Δεν πρέπει με τίποτα να υπεραπλουστεύσουμε τα γεγονότα και να πιστέψουμε πως η κορύφωση της έντασης έγινε εν μια νυκτί. Για χρόνια υπήρχε αντιπαλότητα ανάμεσα σε Σέρβους και Αλβανούς και οι οικονομικές δυσχέρειες της χώρας δεν βοηθούσαν.
Η έναρξη των βομβαρδισμών του ΝΑΤΟ προς τη Σερβία έλαβε χώρα τον Μάρτιο του 1999 και συνεχίστηκαν μέχρι τον Ιούνιο του ίδιου έτους. Μέχρι και σήμερα η νατοϊκή εκστρατεία προκαλεί πόλωση και είναι αμφιταλαντευόμενη, καθώς ήταν η πρώτη φορά που το ΝΑΤΟ έδρασε χωρίς να έχει λάβει το πράσινο φως από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και οι απώλειες κάθε άλλο παρά ασήμαντες θεωρούνται. Εκείνη την περίοδο συνηθιζόταν να ακούγεται έντονα η έκφραση «παράπλευρες απώλειες», για να νομιμοποιήσει κάπως η Αμερική τις απρόσεκτες και ακροθιγώς σχεδιασμένες ενέργειες της. Δεν εξηγείται διαφορετικά ο θάνατος 500 αμάχων και 1000 Σέρβων στρατιωτών, χωρίς να συνυπολογιστούν οι πρόσφυγες.
Για τον Πρόεδρο Clinton η παρέμβαση του ΝΑΤΟ ήταν αναγκαία, αφού επρόκειτο για έναν «ανθρωπιστικό πόλεμο», όπως τον κατονόμαζε. Όπως έχει χαρακτηριστικά δηλώσει σε ομιλία του στην πρωτεύουσα του Κοσόβου, Πρίστινα, μπροστά σε πλήθος ατόμων, «ήταν η μεγαλύτερη τιμή της ζωής μου να σταθώ δίπλα σας για την ελευθερία σας και ενάντια στην εθνοκάθαρση». Για τους Κοσοβάρους, η συνεισφορά του Clinton είναι μεγίστης σημασίας και πρόκειται για έναν άνθρωπο, ο οποίος πάλεψε για αυτούς και την απελευθέρωσή τους από τον σερβικό «ζυγό». Απόδειξη του θαυμασμού τους αποτελεί η ονομασία του κεντρικού δρόμου της πρωτεύουσας σε Λεωφόρο Bill Clinton και ένα μεγαλοπρεπές άγαλμα του Προέδρου, που κοσμεί την Πρίστινα. Η λατρεία τους δεν περιορίζεται στο πρόσωπο του Προέδρου, αλλά σε όλη του την οικογένεια. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν δύο boutique ρούχων στο Κόσοβο με το όνομα Hillary, με τη μια εκ των δύο να την επισκέπτεται το 2010 και η τέως Πρώτη Κυρία.
Η επέμβαση του NATO κατέστρεψε τη στρατιωτική υποδομή της Σερβίας, εργοστάσια, γέφυρες, ακόμη και το κτίριο της σερβικής τηλεόρασης και την κινεζική πρεσβεία στο Βελιγράδι. Μετά από τρομακτικές και εκτεταμένες αεροπορικές επιθέσεις στη Σερβία, έπεσαν οι τίτλοι τέλους για τον πόλεμο. Το αποτέλεσμα αυτών των επιθέσεων μπορεί για τους Αμερικάνους και τους Κοσσοβάρους να ήταν «ανθρωπιστική επέμβαση» με σκοπό την πρόληψη μιας γενοκτονίας, για τον Μιλόσεβιτς και τους Σέρβους, όμως, ήταν παράνομη, εξαιτίας της απουσίας νομιμοποίησης από τον ΟΗΕ. Τελικά, το Κόσοβο ανακήρυξε την ανεξαρτησία του το 2008, μονομερώς βέβαια, και έχει αναγνωριστεί από 104 χώρες του ΟΗΕ και 21 από τις 27 χώρες της ΕΕ. Μπορεί το ΝΑΤΟ να βομβάρδισε στο όνομα της αυτοδιάθεσης και της ελευθερίας, αλλά οι νεκροί στρατιώτες και άμαχοι, τραυματίες και πρόσφυγες διαψεύδουν την ωραιοποιημένη επέμβαση νατοϊκών στρατευμάτων στα Βαλκάνια. Δεν ήταν και λίγες 37.000 βόμβες διασποράς.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Σερβία: Είκοσι χρόνια από τους νατοϊκούς βομβαρδισμούς, Naftemporiki, διαθέσιμο εδώ
- Ο Μπιλ Κλίντον και ο «ανθρωπιστικός πόλεμος», ΤΟ ΒΗΜΑ, διαθέσιμο εδώ
- Kosovo hails Bill Clinton 20 years after Nato drove out Serbian forces, The Irish Times, διαθέσιμο εδώ
- Kosovo’s love affair with the Clintons, BBC News, διαθέσιμο εδώ
