Της Ιωάννας Ερμείδου,
Από την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ, στις 14 Μαρτίου του 1948, δεν έχουν σταματήσει οι εντάσεις και οι εχθροπραξίες μεταξύ των Ισραηλινών και των Παλαιστινίων. Από τότε και όλες τις μετέπειτα δεκαετίες, έχουν χάσει τη ζωή τους πάρα πολλοί άνθρωποι, μεταξύ των οποίων και πολλά παιδιά. Ήδη από την έναρξη των πρόσφατων εχθροπραξιών μεταξύ των δύο πλευρών, δεκάδες άνθρωποι σκοτώθηκαν, οι περισσότεροι εκ των οποίων ήταν άμαχος πληθυσμός.
Έκπληξη έχει προκαλέσει σε πολλούς η απουσία μιας πιο ενεργητικής παρέμβασης από πλευράς του Αμερικανού Πρόεδρου, Joe Biden. Δεν είναι λίγες οι φορές, άλλωστε, που οι Η.Π.Α. έχουν παίξει τον ρόλο του διαμεσολαβητή, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση της επιτυχημένης μεσολάβησης του Jimmy Carter στο Camp David, μετά τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ, το 1973. Αυτή η απουσία αντίδρασης, φυσικά, δεν έχει περάσει απαρατήρητη τόσο από την αμερικανική όσο και από τη διεθνή κοινή γνώμη. Για αυτό τον λόγο, ο Λευκός Οίκος έχει ενημερώσει πως ο Πρόεδρος στην πραγματικότητα ασχολείται με το ζήτημα, αλλά όχι σε δημόσιο επίπεδο. Στάση που δεν ικανοποιεί, καθώς οι μέχρι τώρα προσπάθειες των Η.Π.Α., κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, δεν φαίνεται να βοηθούν την κατάσταση. Για αυτό υποστηρίζεται γενικά ότι σε περίπτωση που κλιμακωθεί ακόμα περισσότερο η βία, ο Πρόεδρος δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να ενεργοποιήσει με ουσιαστικό τρόπο την Αμερικανική διπλωματία.
Μέχρι στιγμής, η παρέμβαση του Αμερικανού Προέδρου έχει περιοριστεί στην τηλεφωνική του επικοινωνία με τον Πρωθυπουργό του Ισραήλ Benjamin Netanyahu. Κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής τους επικοινωνίας, ο Αμερικάνος Πρόεδρος εξέφρασε την υποστήριξη του για κατάπαυση του πυρός και ζήτησε τη συνεργασία με την Αίγυπτο και με άλλους εταίρους. Η παραπάνω δήλωση ήταν η πρώτη επίσημη που έκανε ο Λευκός Οίκος, στην οποία αναφέρθηκε η κατάπαυση πυρός. Ωστόσο, δεν εξέφρασε ένα πλήρες αίτημα για παύση των εχθροπραξιών, κάτι που ορισμένοι Δημοκρατικοί πιέζουν τον Biden να πράξει. Με την έννοια ότι ο Πρόεδρος, αν και αναζητεί διπλωματικό τρόπο για να τερματιστούν οι εχθροπραξίες, δεν έχει προχωρήσει σε ρητό αίτημα, στο οποίο να ζητάει από το Ισραήλ να σταματήσει τις επιθέσεις. Ο Biden βρίσκεται συνεχώς σε στενή επικοινωνία με τον Ισραηλινό Πρόεδρο, έχοντας βρεθεί σε τηλεφωνική επικοινωνία μαζί του 3 φορές σε διάστημα 6 ημερών. Μάλιστα, το λεξιλόγιο του Αμερικανού Προέδρου φανερώνει την αυξανόμενη ανησυχία του λόγω της κατακόρυφης κλιμάκωσης της έντασης. Στις τηλεφωνικές επικοινωνίες του, ο Biden, επίσης, επανέλαβε ότι είναι δικαίωμα του Ισραήλ να υπερασπιστεί τον εαυτό του, αλλά και πως η Ισραηλινή πολιτική ηγεσία οφείλει να καταβάλει κάθε προσπάθεια, για να διασφαλίσει την προστασία αθώων πολιτών. Στην συνομιλία τους, ακόμη, οι δύο Πρόεδροι συζήτησαν «για την πρόοδο των στρατιωτικών επιχειρήσεων του Ισραήλ εναντίον της Χαμάς και άλλων τρομοκρατικών οργανώσεων».
Την περασμένη Δευτέρα, η Γραμματέας Τύπου του Λευκού Οίκου, Jen Psaki, ανέφερε ότι δεν θα ήταν εποικοδομητικό για τον Λευκό Οίκο να αποκαλύψει κάθε πτυχή των συνομιλιών του. Αντ’ αυτού, ανέφερε ότι οι ΗΠΑ εργάζονται ήσυχα και εντατικά για να τερματιστεί η βία. Επίσης, τόνισε ότι «η εστίαση μας, ο κάθε στόχος μας και κάθε δήλωση που κάνουμε έχει στόχο την μείωση τη βίας και τον τερματισμό της σύγκρουσης. Υπάρχουν φορές στην διπλωματία, όπου πρέπει να διατηρήσουμε αυτές τις συνομιλίες πιο αθόρυβες, για αυτό δεν θα δημοσιοποιήσουμε κάθε στοιχείο αυτής. Αλλά αυτός είναι ο στόχος μας (η κατάπαυση πυρός), αυτό είναι το πρίσμα μέσω του οποίου γίνεται κάθε δράση και σχόλιο».
Ο Biden είχε δηλώσει ότι δε θεωρεί την αντίδραση του Ισραήλ υπερβολική, ενώ κατακλύζει τη Γάζα με αεροπορικές επιθέσεις. Η Psaki ούτε διαβεβαίωσε ούτε διέψευσε, το εάν η άποψη του Αμερικανού Προέδρου παραμένει ίδια μετά από τα τελευταία γεγονότα. Όταν ερωτήθηκε η Psaki αναφορικά με το ποιο είναι το μήνυμα του Biden στους συναδέλφους του Δημοκρατικούς, οι οποίοι του ασκούν κριτική για την στάση του, ανταποκρίθηκε πως μερικές φορές πρέπει να αποκρινόμαστε από την πολιτική. «Δεν είναι εύκολο να το κάνουμε. Αναγνωρίζουμε ότι βλέποντας να χάνονται ζωές παιδιών από την Παλαιστίνη και τον φόβο που βλέπει κανείς στα μάτια του Ισραηλινού λαού, είναι θλιβερό.»
Καθώς οδηγούμαστε στη δεύτερη εβδομάδα των συγκρούσεων και καθώς δεν φαίνεται οι δύο πλευρές να σκοπεύουν να σταματήσουν τις επιθέσεις, οι Δημοκρατικοί στην Ουάσιγκτον ζητούν από τον Biden να προχωρήσει σε περισσότερες δηλώσεις. Πάνω από 25 Γερουσιαστές του Δημοκρατικού Κόμματος με επικεφαλής τον Γερουσιαστή της Georgia, Sen. John Ossof εξέδωσαν κοινή δήλωση, με την οποία ζητούν άμεσα συμφωνία κατάπαυσης πυρός για την αποτροπή περαιτέρω απώλειας αθώων ζωών και την αποκλιμάκωση της βίας. «Νομίζω η κυβέρνηση πρέπει να πιέσει πιο πολύ το Ισραήλ και την Παλαιστινιακή αρχή να σταματήσει την βία, να επιτύχει κατάπαυση πυρός και επιστρέψει σε μια διαδικασία ειρηνικής επίλυσης αυτής της μακροχρόνιας προσπάθειας της σύγκρουσης», δήλωσε ο Adam Schiff Δημοκρατικός από την Καλιφόρνια.
Μέχρι στιγμής, ούτε ο Biden ούτε ο Λευκός Οίκος έχουν καταδικάσει ρητά τον βομβαρδισμό των Γραφείων του ειδησεογραφικού πρακτορείου Al Jazeera. Αξιωματούχοι του Ισραήλ, όπως και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός Netanyahu, υπερασπίστηκαν την επίθεση, αναφέροντας ότι στο εν λόγω κτήριο στεγαζόταν η υπηρεσία πληροφοριών της Χαμάς.
Αμερικάνοι αξιωματούχοι αναφέρουν ότι οι επόμενες 72 ώρες θα είναι καθοριστικές, στο αν θα εφαρμοστεί μεγαλύτερη πίεση στα δυο μέρη. Ο απεσταλμένος της κυβέρνησης στην περιοχή, ο αναπληρωτής Βοηθός Γραμματέας για ζητήματα που αφορούν Ισραηλινές και Παλαιστινιακές Υποθέσεις, Hady Amr, ανέφερε σε δήλωση του: «Απόψε είμαι στην Ιερουσαλήμ, για να ξεκινήσω μετά το αίτημα του Προέδρου προσπάθειες για να σταματήσει η τρέχουσα βία που πλήττει την Δυτική όχθη, τη Γάζα και το Ισραήλ και να επιτευχθεί μια βιώσιμη κατάπαυση του πυρός». Ο Amr έφτασε στο Ισραήλ το Σαββατοκύριακο και αναμένεται να συναντηθεί με ανώτερους αξιωματούχους και Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους. Αντίθετα, οι Αμερικάνοι αξιωματούχοι είναι αισιόδοξοι ότι χώρες που έχουν επιρροή στη Χαμάς, θα διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο στη διαμεσολάβηση.
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης για το Eid, ο Biden προέβη σε μια σύντομη δήλωση για την κατάσταση: «Και εμείς πιστεύουμε ότι οι Παλαιστίνιοι και οι Ισραηλινοί έχουν το ίδιο δικαίωμα στο να ζουν με ασφάλεια και να απολαμβάνουν και οι δύο την ελευθερία, την ευημερία και τη δημοκρατία. Και η κυβέρνησή μου θα συνεχίσει να συνεργάζεται τόσο με τους Παλαιστίνιους όσο και με τους Ισραηλινούς και με άλλους περιφερειακούς εταίρους για την επίτευξη μιας βιώσιμης ειρήνης».
Το εντυπωσιακό είναι ότι τα τελευταία γεγονότα στην Παλαιστίνη έχουν προκαλέσει ένα μεγάλο κύμα υποστήριξης και συμπαράστασης στις Η.Π.Α. (γεγονός ασυνήθιστο) με τη διοργάνωση διαδηλώσεων σε αρκετές πόλεις, με σκοπό να εκφράσουν αρκετοί Αμερικάνοι πολίτες την έμπρακτη υποστήριξη τους στους Παλαιστινίους. Επίσης, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης υπάρχει μεγάλη κινητοποίηση, στοιχείο που δείχνει ότι το θέμα ενδιαφέρει και μικρότερες ηλικίες, ακόμα και εφήβους.
Καλώς ή κακώς το αξίωμα του Αμερικάνου Προέδρου διαθέτει πολύ ισχύ, ισχύ που θα μπορούσε σε αυτή την περίπτωση να χρησιμοποιηθεί με θετικό τρόπο, προκειμένου να σταματήσουν οι συγκρούσεις. Κάθε μέρα που παραμένει άλυτο, το Παλαιστινιακό δημιουργεί τις συνθήκες για την περαιτέρω απώλεια αθώων ζωών και από τις δυο πλευρές. Μπορεί από τη μια να φαίνεται ένα άλυτο ζήτημα, για το οποίο σίγουρα δεν υπάρχει μια εύκολη και προφανής λύση, όμως η διπλωματία έχει αποδείξει ότι είναι σε θέση να διευθετεί ζητήματα που επί δεκαετίες ο πόλεμος δεν επέλυσε. Το ερώτημα είναι εάν ο Αμερικανός Πρόεδρος θα μπορούσε όντως να παίξει τον ρόλο του διαμεσολαβητή. Ερώτημα που εύλογα προκύπτει, καθώς ο πιο κρίσιμος παράγοντας σε μια επιτυχημένη μεσολάβηση είναι η αμεροληψία, μία αμεροληψία αμφισβητήσιμη, εάν ληφθεί υπόψιν η ισχύς του ισραηλινού λόμπι στις Η.Π.Α., καθώς και εν γένει η σχέση των δύο κρατών.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Why Biden is not diving into Middle East peace brokering, CNN Politics, διαθέσιμο εδώ
- Why Biden hasn’t thrown himself publicly into a mediation effort in the Middle East, CNN World, διαθέσιμο εδώ
- Biden ‘expressed his support for a ceasefire’ in call with Israeli Prime Minister, White House says, CNN Politics, διαθέσιμο εδώ
