Του Γιάννη Τσούπρου,
2 Νοεμβρίου 2020. Τουλάχιστον ένας ένοπλος αιματοκυλά το κέντρο της Βιέννης πυροβολώντας αδιακρίτως κοντά σε εβραϊκή συναγωγή. Επικρατεί πανικός. 5 άνθρωποι, ανάμεσά τους και ο δράστης, σκοτώνονται και 16 τραυματίζονται, 6 εκ των οποίων σοβαρά. Δύο εβδομάδες περίπου νωρίτερα, στις 16 Οκτωβρίου, ο Γάλλος καθηγητής, Σαμουέλ Πατί, αποκεφαλίζεται από τον τσετσενικής καταγωγής 18χρονο Αμπτνουλάχ Ανζόροφ. Εικόνες φρίκης. Εικόνες οι οποίες επαναφέρουν την ασύμμετρη απειλή του ισλαμικού φονταμενταλισμού στην Γηραιά Ήπειρο αναδεικνύοντας τις πραγματικές διαστάσεις διείσδυσης του στις μουσουλμανικές κοινότητες των ευρωπαϊκών χωρών.
Η τελευταία έκθεση της European Union Terrorism Situation and Trend report 2020 είναι ενδεικτική της ισλαμικής ριζοσπαστικοποίησης των νεαρών ευρωπαίων μουσουλμάνων. Σχεδόν το 70% των ισλαμιστών εξτρεμιστών, οι οποίοι διεξήγαγαν επιθέσεις κατά το 2019, ήταν ηλικίας μεταξύ 20 και 28 ετών ενώ περίπου το 60% αυτών διέθετε την ιθαγένεια της χώρας στην οποία έλαβε χώρα η τρομοκρατική ενέργεια ή η κατάστρωσή της. Η πλειοψηφία των δραστών ήταν άνδρες, ωστόσο ανάμεσα τους υπήρξαν και οχτώ γυναίκες. Μετανάστες δεύτερης και τρίτης γενιάς, άτομα όχι απαραίτητα θρησκευόμενα τα οποία έχουν αποκοπεί από τον κοινωνικό ιστό και αντιμετωπίζουν προσωπικά προβλήματα, γίνονται εύκολα θύματα της προπαγάνδας των ισλαμιστών εξτρεμιστών. Υιοθετούν την ακραία και βίαιη ιδεολογική εκδοχή του Ισλάμ αναζητώντας την αναγνώριση την οποία θεωρούν πως εξασφαλίζουν με την στρατολόγησή τους σε τοπικούς τρομοκρατικούς πυρήνες. Ο παγκοσμίως γνωστός Γάλλος μελετητής του πολιτικού Ισλάμ, Ολιβιέ Ρουά, κάνει λόγο για νέα γενιά Σαλαφιστών οι οποίοι δεν διστάζουν να χρησιμοποιήσουν βία.
Καθοριστικής σημασίας για την εξάπλωση της ισλαμικής τρομοκρατίας είναι ο ρόλος του διαδικτύου. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης λειτουργούν ως εκκολαπτήριο επίδοξων μαχητών του Ισλάμ οι οποίοι καλούνται να υπηρετήσουν τις ανάγκες του «ιερού πολέμου» με κάθε κόστος. Υπολογίζεται ότι πάνω από 5.000 ευρωπαίοι μουσουλμάνοι πολέμησαν στο πλευρό του Ισλαμικού Κράτους. Παράλληλα, διευκολύνεται η επικοινωνία μεταξύ των τρομοκρατών οι οποίοι έχουν την δυνατότητα να αλληλεπιδρούν με ομοϊδεάτες τους, ενθαρρύνοντας τους να ενταχθούν στις τάξεις τους. Κατευθύνουν την δράση των υποστηρικτών τους και προετοιμάζουν την διενέργεια επιθέσεων. Αξιοσημείωτη είναι, βέβαια, η αύξηση των φαινομένων ριζοσπαστικοποίησης εντός των σωφρονιστικών ιδρυμάτων, ενώ υπάρχουν αρκετοί εξτρεμιστές, γνωστοί και ως «μοναχικοί λύκοι», οι οποίοι δεν ανήκουν σε κάποια οργάνωση. Δεν εκτελούν εντολές, ούτε συντάσσονται με έναν κεντρικό σχεδιασμό. Δρουν μεμονωμένα. Ως εκ τούτου, το modus operandi διαφοροποιείται ανάλογα με τις δυνατότητες του εκάστοτε δράστη.
Το Ισλάμ δεν είναι μία απλή θρησκεία. Πρόκειται για ένα αξιακό σύστημα, μη συμβατό με τις φιλελεύθερες συνταγματικές αρχές του δυτικού νομικού πολιτισμού, το οποίο καθορίζει αποφασιστικά τον τρόπο ζωής των πιστών. Ωστόσο, δεν πρέπει να συγχέεται με το πολιτικό Ισλάμ, ένα αμάλγαμα πολιτικής ιδεολογίας και θρησκευτικής φιλοσοφίας, σύμφωνα με το οποίο τόσο ο δημόσιος όσο και ο ιδιωτικός βίος πρέπει να διαμορφώνεται με άξονα τη θρησκεία.
Η πλειοψηφία των ευρωπαίων μουσουλμάνων διέπεται από μετριοπαθείς αντιλήψεις. Αντιμετωπίζουν το Ισλάμ αυστηρά ως θρησκεία εντός μίας κοινωνίας με κοσμικούς κανόνες και δομές. Η αφαίρεση, όμως, οποιασδήποτε ευθύνης επί των θρησκευτικών υποθέσεων από τις αρμοδιότητες των πολιτειακών οργάνων, στο πλαίσιο του πολυπολιτισμικού χαρακτήρα των ευρωπαϊκών κρατών της δυτικής, κυρίως, Ευρώπης, οδήγησε μοιραία σε θεσμικό και συνειδησιακό κενό το οποίο επέτρεψε την βαθμιαία ανάπτυξη του ισλαμικού φονταμενταλισμού. Συγχρόνως, η ολιγωρία της ευρωπαϊκής διπλωματίας σε κρίσιμα μέτωπα, όπως εκείνα της μέσης Ανατολής και της βόρειας Αφρικής, σε συνδυασμό με την επιπόλαιη εξωτερική πολιτική των Η.Π.Α. προώθησαν την αποσταθεροποίηση και πυροδότησαν ένα σύνολο εμφύλιων διαμαχών και γενικότερα γεωπολιτικών εξελίξεων, προκαλώντας την ανάπτυξη της διεθνούς τρομοκρατίας.
Την ίδια στιγμή, ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, υποθάλπει τη δράση των τρομοκρατών. Ακολουθώντας μία νέο-οθωμανική πολιτική, προσπαθεί να υπονομεύσει τον κοσμικό χαρακτήρα της χώρας του και να την καθιερώσει ως περιφερειακή δύναμη και καθοδηγητή του ισλαμικού κόσμου. Η δήλωση του στο περιθώριο της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, ότι «Η αναγέννηση της Αγίας Σοφίας είναι ένας προάγγελος ελευθερίας του Αλ-Ακσά και τα βήματα των μουσουλμάνων αναδύονται ύστερα από μια περίοδο διαλείμματος» είναι ενδεικτική. Επικαλούμενος την ισλαμοφοβία και τον σεβασμό στη θρησκεία, δαιμονοποιεί τις χώρες της Ευρώπης και υποδαυλίζει το μίσος και τη βία. Δεν είναι τυχαίο ότι ριζοσπαστικοί ιμάμηδες, όπως ο Ishan Senocak, αποτελούν τους πιο ένθερμους υποστηρικτές του. Εξάλλου είναι γνωστές οι «μπίζνες» του υιού του, Μπιλάλ, η εταιρία του οποίου αγόραζε λαθραία πετρέλαιο από το ISIS. Σύμφωνα μάλιστα με την ιστοσελίδα Nordic Monitor, ο Χάμζα Γερλίκαγια, επικεφαλής σύμβουλος του Τούρκου προέδρου και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της VakifBank της τρίτης μεγαλύτερης κρατικής τράπεζας της Τουρκίας, συμμετείχε στην ισλαμική τρομοκρατική ομάδα Islami Buyuk Dogu Acincilari Cephesi (IBDA-C).
Η ενίσχυση της συνεργασίας των ευρωπαϊκών κρατών στον χώρο της αντιτρομοκρατικής πολιτικής και κυρίως η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των εθνικών υπηρεσιών ασφαλείας έχει συμβάλει καθοριστικά στην πρόληψη των τρομοκρατικών ενεργειών. Παρότι το επίπεδο απειλής παραμένει σχετικά υψηλό, τόσο κατά το 2018 όσο και κατά το 2019 ο συνολικός αριθμός των επιθέσεων οι οποίες εξουδετερώθηκαν ήταν διπλάσιος του αντίστοιχου αριθμού των επιθέσεων οι οποίες ολοκληρώθηκαν με επιτυχία ή απέτυχαν. Νέοι κανόνες έχουν εγκριθεί στο πλαίσιο αντιμετώπισης της ριζοσπαστικοποίησης οι οποίοι υποχρεώνουν τις διαδικτυακές πλατφόρμες όπως το Facebook και το YouTube να αφαιρούν υλικό με ύποπτο περιεχόμενο. Παράλληλα, η αναθεωρημένη οδηγία κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ενδυναμώνει την διαφάνεια και περιορίζει τη χρηματοδότηση των εξτρεμιστών, ενώ συνεχίζονται οι προσπάθειες περαιτέρω θωράκισης των εξωτερικών συνόρων, με την αναβάθμιση της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής να βρίσκεται προ των πυλών. Υπολογίζεται ότι έως το 2027 θα διαθέτει επιχειρησιακό προσωπικό 10.000 ατόμων.
Εν κατακλείδι, οι ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να ξυπνήσουν από τον λήθαργο της πολυπολιτισμικής ιδεοληψίας και να εγκαταλείψουν την αυταπάτη της οικουμενικότητας. Ήδη από το 1996, ο Αμερικανός πολιτικός επιστήμονας Σάμιουελ Χάντιγκτον είχε κάνει λόγο για πολιτισμικές συγκρούσεις επισημαίνοντας ότι ο εκσυγχρονισμός όχι μόνο δεν επηρεάζει τον δυναμισμό των επιμέρους πολιτισμικών ταυτοτήτων αλλά αντιθέτως τον ισχυροποιεί. Οι αρχές και οι αξίες του ευρωπαϊκού οράματος κινδυνεύουν να αποδομηθούν. Οι εξαγγελίες και οι δεσμεύσεις δεν αρκούν. Χρειάζονται βιώσιμες προτάσεις. Προτάσεις οι οποίες με άξονα τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων θα στοχεύουν στην ενίσχυση των μηχανισμών πρόληψης και όχι καταστολής. Προτάσεις οι οποίες θα απομακρύνουν την απειλή της μισαλλοδοξίας του ισλαμικού φονταμενταλισμού χωρίς να επιτρέψουν την επικράτησης των ακροδεξιών ιαχών. Προτάσεις οι οποίες θα επαναφέρουν την ασφάλεια στην Ευρώπη και θα διασφαλίσουν ένα καλύτερο μέλλον.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Καταπολέμηση της τρομοκρατίας: Τα μέτρα που λαμβάνει η ΕΕ, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, διαθέσιμο εδώ
- Η τζιχαντική τρομοκρατία στην ΕΕ από το 2015, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, διαθέσιμο εδώ
- Τρομοκρατία στην ΕΕ: επιθέσεις, θύματα και συλλήψεις το 2019, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, διαθέσιμο εδώ
- H ισλαμική τρομοκρατία ρίχνει βαριά τη σκιά της στην Ευρώπη, elladasimera.blogspot.com, διαθέσιμο εδώ
- Τα ηγεμονικά παιγνίδια του Ερντογάν και η ισλαμική τρομοκρατία: Η Τουρκία έχει ευθύνη…, Hellasjournal.com, διαθέσιμο εδώ
