Της Ευτυχίας Γιαπράκα,
Στις δυτικές και βόρειες περιοχές της Ινδίας, βασικό πρόβλημα αποτελούσε η έλλειψη νερού, λόγω των κλιματολογικών και γεωγραφικών συνθηκών. Τη λύση στο πρόβλημα αυτό αποτέλεσε η δημιουργία τεράστιων πηγαδιών σε διάφορα μέρη, τα οποία δε μοιάζουν σε τίποτα με αυτά που μας έρχονται στο μυαλό. Τα πηγάδια αυτά ή αλλιώς “baoli”, όπως είναι η τοπική ονομασία τους, είναι περίτεχνα και πολυποίκιλα, με πολλά πέτρινα σκαλοπάτια και σκαλισμένα ομοιώματα.
Η μορφή που έχουν σήμερα τα πηγάδια αυτά δεν έχει καμία σχέση με αυτή που είχαν, όταν δημιουργήθηκαν. Οι πρώτες κατασκευές ήταν απλές και αποσκοπούσαν αποκλειστικά στην εξυπηρέτηση διατήρησης του νερού και στην αντιμετώπιση των εποχιακών διακυμάνσεων στη διαθεσιμότητα του νερού. Με λίγα λόγια, είχαν αποθηκευτική και αρδευτική χρησιμότητα. Οι κατασκευαστές των πηγαδιών έσκαψαν αρκετά βαθιά, ώστε το νερό που διατηρείτο εκεί να είναι καθαρό όλο το χρόνο. Γύρω από το νερό τοποθετήθηκαν τεράστιοι τοίχοι από τετραγωνισμένες πέτρες, οι οποίες δημιουργούν σκαλοπάτια, καθώς η μία είναι τοποθετημένη πάνω στην άλλη, αφήνοντας ένα διάστημα κενό. Με αυτό τον τρόπο, διευκόλυναν τη διέλευση των ανθρώπων, ώστε να μπορούν να φτάνουν στην πηγή του νερού, σε όποιο ύψος και αν βρισκόταν.
Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου δόθηκε στα πηγάδια μία διαφορετική έκφανση και μια ακόμα πιο περίτεχνη διακόσμηση και αρχιτεκτονική. Μετατράπηκαν σε μέρος συγκέντρωσης και κοινωνικοποίησης, ιδιαίτερα για τις γυναίκες, καθώς καθημερινά επισκέπτονταν τα πηγάδια για να μεταφέρουν το νερό. Επίσης, έγιναν τόποι προσευχής, με αρκετά να είναι τοποθετημένα κοντά σε ναούς.
Κάποια από τα πηγάδια έχουν διατηρηθεί σε αρκετά καλή κατάσταση. Ένα από αυτά και το μεγαλύτερο είναι το Chand Baori, που βρίσκεται στο Abhaneri, ένα χωριό της περιοχής του Rajasthan. Αποτελεί ένα από τα πιο εντυπωσιακά και βαθιά πηγάδια του κόσμου. “Chand Baori” σημαίνει: «το πηγάδι με τα πολλά σκαλοπάτια». Και η αλήθεια είναι πως τα στατιστικά εντυπωσιάζουν. Έχει 3.500 σκαλοπάτια, 13 ορόφους, με τον καθέναν από αυτούς να διαδραματίζει μια δική του ιστορία, και βάθος 30 μέτρα. Χτίστηκε σε μια περίοδο ενός αιώνα (800-900 μ.Χ.) από το βασιλιά Chanda της δυναστείας των Nikumbha και ήταν αφιερωμένο στη Harshat Mata, θεά της χαράς και της ευτυχίας. Οι θαυμαστές της ταινίας “The Dark Knight Rises” μπορεί να αναγνωρίσουν το μέρος, καθώς μια σκηνή της απαθανατίζει το Bruce Wayne να δραπετεύει από μία υπόγεια φυλακή.
Ένα ακόμα αξιομνημόνευτο πηγάδι είναι το Rani ki Vav ή αλλιώς «το πηγάδι της βασίλισσας». Αποτελεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO και βρίσκεται στο Patan της περιοχής Gujarat. Κατασκευάστηκε το 1050 μ.Χ. στη μνήμη του βασιλιά Bhimdev από τη χήρα του βασίλισσα Udayamati. Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, το πλημμυρισμένο από τον ποταμό Saraswati πηγάδι ανασκάφηκε από την Αρχαιολογική Εταιρία της Ινδίας. Το Rani ki Vav είναι ένας ολόκληρος υπόγειος κόσμος, που αποτελείται από αριστουργηματικά και περίτεχνα γλυπτά. Τα σκαλοπάτια του είναι πλατιά και σκαλισμένα με απεικονίσεις διάφορων θεοτήτων. Τα περισσότερα από τα γλυπτά των τοίχων σχετίζονται με το Λόρδο Βισνού, ενώ άλλα αποτυπώνουν μυθικές μορφές όπως τις “Visha Kanya”, δηλαδή γυναίκες οι οποίες κατέχουν δηλητήριο φιδιού και τις “Apsara” (ουράνιες γυναίκες).
Άλλο ένα αξιοσημείωτο πηγάδι είναι το Adalaj ni Vav, που βρίσκεται περίπου 18 χιλιόμετρα βόρεια του Ahmedabad, στην περιοχή Gujarat. Αποτελείται από πέντε ορόφους και έναν λαβύρινθο από περίτεχνα σκαλιστά δωμάτια, περάσματα και αίθουσες. Πιστεύεται ότι είναι μνημείο της αιώνιας αγάπης, με το μύθο να θρυλεί πως η βασίλισσα Rudavevi το έχτισε στα τέλη του 15ου αιώνα ως μνημείο για το νεκρό της σύζυγό. Σύμφωνα με το μύθο, το πηγάδι άρχιζε να χτίζει ο βασιλιάς της περιοχής Rana Veer Singh. Όμως, το 1499 μ.Χ. ο μουσουλμάνος ηγέτης μιας γειτονικής περιοχής, Mahmud Begada, λεηλάτησε την περιοχή και τον δολοφόνησε. Ο μουσουλμάνος κατακτητής εν συνεχεία, όμως, ερωτεύτηκε τη βασίλισσα. Εκείνη του υποσχέθηκε πως μόνο αν ολοκληρώσει το πηγάδι προς τιμήν του αποβιώσαντος βασιλιά, θα δεχόταν να τον παντρευτεί. Έτσι, ο κατακτητής συμφώνησε, αλλά μόλις το πηγάδι ολοκληρώθηκε, η Rudavevi πήδηξε μέσα και έβαλε τέλος στη ζωή της.
Σήμερα, τα πηγάδια αποτελούν ένα εντυπωσιακό τοπίο, αλλά και τουριστικό πόλο έλξης, με χιλιάδες ταξιδιώτες από όλο τον κόσμο να συρρέουν στην Ινδία για να δουν αυτές τις κατά γενική ομολογία εντυπωσιακές κατασκευές με την πλούσια και πολυτάραχη ιστορία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- India’s most beautiful stepwells, CNN Travel, διαθέσιμο εδώ
- Α guide to the ancient stepwells of India, The Culture Trip, διαθέσιμο εδώ
- Stepwell, Wikipedia, διαθέσιμο εδώ
- Photos capture India’s Ancient, vanishing stepwells, Smithsonian Mag, διαθέσιμο εδώ
- Step wells of India: historical water management, WildFilms India on Youtube, διαθέσιμο εδώ
- Το πηγάδι με τα 3.500 σκαλοπάτια, Ινδία, My Photo Pics, διαθέσιμο εδώ
