Της Δέσποινας Χρίστινα,
Στην Πολιτική Επιτροπή της Νέας Δημοκρατίας και σε συνδικαλιστικά στελέχη παρουσίασε ο αντιπρόεδρος του κόμματος και Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Κωστής Χατζηδάκης, το σχέδιο νόμου που αποσκοπεί στην προστασία της εργασίας. Σύμφωνα με τα λεγόμενα του Υπουργού, πρόκειται για ένα νομοσχέδιο-δύναμη για τον εργαζόμενο, ενώ αποτελεί και δυναμική προσπάθεια επικαιροποίησης μιας νομοθεσίας, που παραμένει σχεδόν ίδια από το 1982. Το ημερολόγιο, όμως, γράφει 2021 και γίνεται λόγος για μια εντελώς διαφορετική ελληνική κοινωνία και οικονομία, ενώ, την ίδια στιγμή, οι δυνατότητες της σύγχρονης εποχής έχουν διευρυνθεί. Παράλληλα, πρόκειται να αντιμετωπιστούν προβλήματα, που για χρόνια ταλανίζουν τον τομέα της εργασίας, όπως η υποδηλωμένη ή αδήλωτη εργασία, οι απλήρωτες υπερωρίες, η εκμετάλλευση των εργαζομένων, καθώς και τα φαινόμενα σεξουαλικής παρενόχλησης. Ποια είναι, λοιπόν, τα κύρια σημεία του νομοσχεδίου με τα οποία η κυβέρνηση επιχειρεί να αντιμετωπίσει τα ανωτέρω και είναι εν τέλει σωστά και ουσιαστικά τα βήματα που γίνονται;
Από την πρώτη στιγμή που έγινε γνωστή η πρόθεση του Υπουργείου και κατατέθηκαν οι προτάσεις, ένα θέμα συγκέντρωσε τις περισσότερες αντιδράσεις. Αυτό δεν είναι άλλο από τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας. Πρόκειται για την επιπλέον απασχόληση, πέραν του 8ώρου, της τάξης των 2 ωρών, οι οποίες θα συμψηφίζονται με ρεπό, άδεια ή μειωμένο ωράριο. Ο κύριος Χατζηδάκης τόνισε πως αυτό θα γίνεται μόνο κατόπιν αιτήματος του εργαζόμενου και ουσιαστικά γίνεται λόγος για σύμπτυξη βουλήσεων μεταξύ εργαζομένου και εργοδότη. Χρειάζεται να τονιστεί, πως σε περίπτωση που το προτείνει από μόνος του ο εργοδότης, κάτι που καταρχήν δεν προβλέπεται, τότε ο εργαζόμενος έχει το δικαίωμα να αρνηθεί χωρίς να υπάρχει ο φόβος πιθανής απόλυσης. Και ρωτώ εγώ τώρα: «Είμαστε σίγουροι ότι θα συμβεί αυτό εν τέλει;». Να δεχτούμε τη καλή πρόθεση της κυβέρνησης να προστατεύσει τον εργαζόμενο. Είμαστε, όμως, σίγουροι ότι ο εργοδότης με απώτερο στόχο του να γλιτώσει χρήματα δεν θα πιέσει τον εργαζόμενο δεχτεί αυτή τη λύση; Αλλιώς μετά, η μόνη λύση, που θα υπάρξει, θα είναι αυτή της μεταξύ τους συνεργασίας; Είναι αδύνατον η κυβέρνηση να έχει μάτια σε κάθε επιχείρηση ούτε πρέπει να επαφιόμαστε στη καλή ψυχή του κάθε εργοδότη, που πρώτα θα νοιαστεί για τους εργαζομένους του και μετά για την επιχείρησή του. Υπάρχουν, άραγε, τέτοιοι εργοδότες; Κρίνω, πως αυτή η διάταξη του νομοσχεδίου είναι ιδιαίτερα μετέωρη και τολμώ να πω ένα αγκάθι στην όλη προσπάθεια εκσυγχρονισμού που ορθώς επιχειρεί να κάνει η κυβέρνηση.
Προβλέπεται, επίσης, αύξηση του αριθμού των νόμιμων υπερωριών, που έχει τη δυνατότητα να κάνει ο εργαζόμενος σε ένα έτος, στις 150 ώρες. Σημαντικό σημείο αποτελεί και η εργασία τις Κυριακές, μέτρο το οποίο, σύμφωνα με τον Υπουργό, θα αυξήσει τις θέσεις εργασίας και θα προκύψει άμεση ανάγκη για νέες προσλήψεις. Αυτό αφορά διάφορους κλάδους της βιομηχανίας, όπως αυτούς των φαρμάκων, των εφοδιαστικών αλυσίδων κ.α. Βέβαια, χρειάζεται να πούμε πως το μέτρο αυτό δεν συνοδεύεται από καμία νομική υποχρέωση για τον εργοδότη να προσλάβει καινούριο προσωπικό, καθώς μπορεί να καλύψει τις αυξανόμενες ανάγκες με το ήδη υπάρχον (!).
Όσον αφορά τις απολύσεις διευρύνεται η λίστα της ακυρότητας μιας απόλυσης -διάταξη πολύ σημαντική και εύστοχη- καθώς τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται πληθώρα αδικαιολόγητων απολύσεων με τον εργαζόμενο να μην έχει τη δυνατότητα να αντιδράσει. Για παράδειγμα, πλέον δεν είναι δυνατή η απόλυση ενός πατέρα τους πρώτους έξι μήνες της γέννησης του παιδιού του, ενώ άκυρη θα είναι και η απόλυση εκείνου που εργάζεται μέσω τηλεργασίας και επικαλείται το δικαίωμα αποσύνδεσης. Πρόκειται για ένα δικαίωμα, η ανάγκη θεσμοθέτησης του οποίου προέκυψε κατά την εποχή της πανδημίας και αναφέρεται στο δικαίωμα του εργαζομένου να μην εργάζεται πέραν του ωραρίου του. Σύμφωνα με στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το 27% των ανθρώπων που εργάζονται από το σπίτι, εργάστηκαν και εκτός του καθορισμένου εργασιακού ωραρίου. Η Ελλάδα γίνεται η τρίτη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση μετά την Γαλλία και την Ιταλία, που νομοθετεί την αναγνώριση του συγκεκριμένου δικαιώματος. Ακόμη, η Επιθεώρηση Εργασίας αναβαθμίζεται σε Ανεξάρτητη Αρχή.
Πλέον καθιερώνεται και το Γενικό Μητρώο Συνδικαλιστικών Οργανώσεων, η καταχώρηση στο οποίο είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τις οργανώσεις, προκειμένου αυτές να αποκτήσουν νομική προσωπικότητα, να μπορούν να ασκήσουν τα δικαιώματα των συλλογικών διαπραγματεύσεων και να κηρύττουν απεργίες. Την ίδια στιγμή, διευρύνονται οι άδειες που δίνονται στους εργαζομένους, ενώ, παράλληλα, το κίνημα #MeToo επιδρά και σε αυτό τον τομέα, αφού πλέον θεσπίζονται υποχρεωτικοί κώδικες δεοντολογίας και πολιτικές διαχείρισης εσωτερικών καταγγελιών, αποσκοπώντας έτσι στην προστασία των θυμάτων. Παράλληλα, στο πλαίσιο αυτό απαγορεύεται να καταγγελθεί ή να λυθεί σύμβαση εργαζομένου που καταγγέλλει περιστατικό βίας η παρενόχλησης, ενώ θα του δίνεται η δυνατότητα να αποχωρήσει από την εργασία του για ένα διάστημα -δίχως διακοπή μισθοδοσίας- αν τίθεται θέμα κινδύνου για την υγεία του λόγω βίας ή παρενόχλησης.
Τέλος, μέτρο-σταθμός αποτελεί η καθιέρωση της ψηφιακής κάρτας με την οποία μπορεί να εποπτεύεται ο χρόνος εργασίας κάθε εργαζόμενου αλλά και οι άδειές του. Έτσι, θα αποφευχθούν: η διάπραξη αδικιών μεταξύ των εργαζομένων, οι εργοδοτικές αυθαιρεσίες και ο αθέμιτος ανταγωνισμός. Πρόκειται για μια εγγύηση για τα δικαιώματα του εργαζομένου, όπως επισήμανε και ο ίδιος ο Υπουργός σε συνέντευξη του. Ακόμη, προβλέπονται ευέλικτες μορφές εργασίας, όπως η τηλεργασία, ευέλικτο ωράριο ή μερική απασχόληση για γονείς παιδιών ηλικίας έως και 12 ετών, ενώ το ίδιο μέτρο ίσχυε και επί εποχής διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, ωστόσο, η ηλικία των παιδιών μπορούσε να είναι μέχρι τα 8 έτη. Έτσι, πλέον στην κατηγορία αυτή θα υπάγονται περισσότεροι γονείς. Την απόλυτη στήριξη του δηλώνει και ο Πρωθυπουργός, καθώς μέσω ανάρτησης του στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης αναφέρει πως: «Το νέο εργασιακό νομοσχέδιο προστατεύει τους εργαζομένους. Ενισχύει τα δικαιώματα τους. Αναβαθμίζει την Επιθεώρηση Εργασίας. Προωθεί την ισορροπία μεταξύ οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής. Διορθώνει αδικίες του παρελθόντος»
Αδιαμφισβήτητα, γίνεται δεκτό πως η κυβέρνηση κινείται προς τη κατεύθυνση του εργασιακού εκσυγχρονισμού. Είναι, όμως, όλες οι κινήσεις σωστές για την επίτευξη του παραπάνω στόχου; Κατά κύριο λόγο, τα βασικά σημεία του νομοσχεδίου έχουν λογική, όμως, το σημείο-μπαρούτι, όπως αυτό της διευθέτησης του χρόνου εργασίας για το οποίο έχει προκληθεί και όλη αυτή η συζήτηση και όλες αυτές οι αντιδράσεις, οι οποίες κάνουν λόγο για απροκάλυπτη προσπάθεια κατάργησης του 8ώρου, ομολογουμένως δημιουργεί σύγχυση και στα μυαλά εκείνων που αναγνωρίζουν την πρόθεση της κυβέρνησης να βοηθήσει τους εργαζομένους. Ο Υπουργός πρέπει να αντιληφθεί την ανησυχία του κόσμου για το αν τελικά θα εφαρμοστεί αυτή η διάταξη από τους εργοδότες. Τελικά, όσον αφορά στο θέμα αυτό, η δύναμη δίνεται στους εργαζομένους ή στους εργοδότες; Δυστυχώς, αυτό το σημείο μπορεί και να αποτελέσει το σημαντικότερο εμπόδιο στην όλη προσπάθεια της κυβέρνησης, η οποία ναι μεν βρίσκεται σε σωστό προσανατολισμό, αλλά σε προβληματικό βηματισμό. Πρόκειται για ένα νομοσχέδιο, του οποίου περίπου τα ¾ γίνονται αποδεκτά, σύμφωνα και με τον ίδιο τον υπουργό, ενώ το υπολειπόμενο ¼ είναι εκείνο που δυσχεραίνει την όλη προσπάθεια αλλαγής, η οποία αδιαμφισβήτητα κρίνεται αναγκαία μετά από μια πανδημία και μετά τις απανωτές καταγγελίες περί σεξουαλικής παρενόχλησης. Και όμως, μήπως για αυτό το μικρό, συγκριτικά με το άλλο, ποσοστό πρέπει να υπάρξει μια δεύτερη σκέψη, ως προσπάθεια θωράκισης της όλης επιθυμίας της κυβέρνησης για εκσυγχρονισμό και αυτού του τομέα;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- «Αποκαλυπτήρια» για το εργασιακό νομοσχέδιο – Αναλυτικά τι προβλέπει, kathimerini.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Χατζηδάκης για το εργασιακό νομοσχέδιο: Οι 10 σημαντικότερες αλλαγές, protothema.gr. Διαθέσιμο
-
Εργασιακό νομοσχέδιο: Ηλεκτρονική παρακολούθηση τήρησης του ωραρίου, kathimerini.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Το ΕΚ θέλει να κατοχυρωθεί το “δικαίωμα στην αποσύνδεση” από την εργασία,europarl.europa.eu,. Διαθέσιμο εδώ
- Άρθρο – κόλαφος για το εργασιακό νομοσχέδιο από τον πρόεδρο της Ενωσης Δικαστών και Εισαγγελέων, efsyn.gr. Διαθέσιμο εδώ
