Του Πάνου Μπόβαλη,
«Ξεκινάω τώρα το ταξίδι που θα με οδηγήσει στο ηλιοβασίλεμα της ζωής μου. Ξέρω ότι για την Αμερική πάντα θα υπάρχει μια φωτεινή αυγή μπροστά». Αυτά είναι τα τελευταία λόγια του Ronald Reagan στην επιστολή που έγραψε λίγες ώρες αφού διαγνώστηκε με τη νόσο του Alzheimer, απευθυνόμενος στον αμερικανικό λαό. Το ημερολόγιο έδειχνε 5 Νοεμβρίου 1994.
Ο Ronald Reagan αναμφίβολα ήταν και είναι ένας από τους πιο αγαπητούς και δημοφιλείς πρόεδρους στην ιστορία των Η.Π.Α. Ξεκίνησε την καριέρα του ως ηθοποιός και η δημοτικότητά του έκανε τον κόσμο να νιώθει οικεία μαζί του καθ’ όλη τη διάρκεια της πολιτικής του σταδιοδρομίας. Ήταν δημοφιλής για τις μοναδικές επικοινωνιακές ικανότητές του και το παρατσούκλι “The Great Communicator” δεν ήταν καθόλου τυχαίο. Επί της προεδρίας του, οι Η.Π.Α. γνώρισαν τεράστια οικονομική ανάπτυξη, ενώ η πολιτική του ενάντια στην ΕΣΣΔ ήταν καθοριστική για την έκβαση του ψυχρού πολέμου. Προφανώς, δεν ήταν αλάνθαστος και μερικές από τις πολιτικές του μπορούν να κριθούν ως αρκετά αμφιλεγόμενες και έχουν δεχθεί έντονη κριτική.
Το 1980, λοιπόν, ο Ronald Reagan έγινε ο 40ος Πρόεδρος των Η.Π.Α. και ταυτόχρονα ο γηραιότερος, καθώς εκλέχθηκε σε ηλικία 69 ετών, ρεκόρ που έσπασε ο ίδιος λίγα χρόνια αργότερα, αφού αναδείχθηκε ξανά Πρόεδρος στις αμέσως επόμενες εκλογές του 1984. Μερικές δεκαετίες αργότερα, και συγκεκριμένα πριν λίγους μήνες, ο Joe Biden έγινε εκείνος ο γηραιότερος Πρόεδρος στην ιστορία των Η.Π.Α., σε ηλικία 77 ετών. Όσον αφορά την προσωπική ζωή του Reagan, εκείνος και η δεύτερη σύζυγός του, Nancy, αποτελούσαν για χρόνια ένα από τα πιο λαμπερά και αγαπημένα ζευγάρια παγκοσμίως, κάνοντας μαζί δυο παιδιά, ενώ είχε άλλα τρία από τον πρώτο του γάμο.
Παγκόσμια μέρα ευαισθητοποίησης για τη νόσο του Alzheimer και η ανησυχία για την υγεία του
Ο Πρόεδρος Reagan, 11 χρόνια πριν τη δική του διάγνωση, ανακήρυξε τον Νοέμβριο ως Εθνικό Μήνα Ευαισθητοποίησης για τη νόσο του Alzheimer. «Ευαισθητοποίησης όχι μόνο για την ασθένεια και τους νοσούντες, αλλά και για εκείνους που έχουν στις πλάτες τους το βαρύ φορτίο της περίθαλψης των ανθρώπων που αγαπούν». Λόγια που προοικονομούν αυτά που θα έγραφε συντετριμμένος στην επιστολή του το 1994: «Μακάρι να υπήρχε κάποιος τρόπος που θα μπορούσα να ελευθερώσω τη Nancy από αυτή την οδυνηρή εμπειρία».
Κατά τη διάρκεια της δεύτερης θητείας, η κατάσταση της υγείας του είχε γίνει αρκετές φορές θέμα συζήτησης στην πολιτική σκηνή των Η.Π.Α. Οι πολιτικοί του αντίπαλοι είχαν αναφερθεί στην τάση του, να ξεχνάει ονόματα, να κάνει αντικρουόμενες μεταξύ τους δηλώσεις, συμπτώματα που για κάποιους μπορεί να συνδέονταν με άνοια. Από τις έρευνες, που έχουν γίνει, πάντως, επί του θέματος, όπως εκείνη του Πανεπιστημίου της Arizona, δεν αποδείχθηκε ότι είχε κάποιο σοβαρό πρόβλημα υγείας κατά τη διάρκεια των θητειών, τόσο σοβαρό τουλάχιστον, που θα επηρέαζε την κρίση και την ικανότητά του να ηγηθεί. Λίγα χρόνια αργότερα, μετά το τέλος της θητείας του, τα σημάδια απώλειας μνήμης έγιναν ακόμα πιο έντονα και πιο ορατά στους οικείους του.
Εν τέλει, στις 4 Νοεμβρίου 1994, όπως ανέφερα και στην αρχή του κειμένου, ο Ronald Reagan διαγνώσθηκε με Alzheimer. Τις επόμενες ώρες, συνέταξε το γράμμα του προς το αμερικανικό έθνος, μια επιστολή – εξομολόγηση, ένα γράμμα που σόκαρε και συγκίνησε όχι μόνο τον λαό των Η.Π.Α., αλλά και ολόκληρη την παγκόσμια κοινότητα. Ο Reagan, στην επιστολή του, έγραψε, ότι αυτός και η σύζυγός του, Nancy, αποφάσισαν από κοινού να αποκαλύψουν την κατάσταση της υγείας του, με την ελπίδα ότι θα ενισχύσει την προσοχή και την ευαισθητοποίηση για την ασθένεια, που αργά, αλλά σίγουρα ληστεύει το μυαλό από τις αναμνήσεις του.
Σύμφωνα με τον γνωστό δημοσιογράφο και συγγραφέα-βιογράφο Bob Spitz, στο βιβλίο του “Reagan: An American Journey”, ο πρώην Πρόεδρος των Η.Π.Α. συνέχισε μετά τη διάγνωση και για λίγους μήνες το καθημερινό του πρόγραμμα, αλλά οι δημόσιες εμφανίσεις περιορίζονταν πλέον σε φωτογραφίες, προκειμένου να αποφευχθούν ενοχλητικές καταστάσεις, στις οποίες θα επαναλαμβανόταν ή θα ξέχναγε που βρισκόταν. Σταδιακά διέκοψε και τις δημόσιες εμφανίσεις του. Είχε καταστήσει σαφές από την αρχή ότι ήθελε οι άνθρωποι να τον θυμούνται όπως τον γνώριζαν
Για μια δεκαετία, η αγαπημένη του γυναίκα, Nancy Reagan, αφιερώθηκε στη φροντίδα του Ronald. Ο Ronald Reagan πέθανε στις 5 Ιουνίου 2004 σε ηλικία 93 ετών. Τo βιβλίο του Spitz αναφέρει, ότι, στις τελευταίες στιγμές της ζωής του, ο πρώην Πρόεδρος άνοιξε διάπλατα τα μάτια του και αναζήτησε τη γυναίκα του. Όταν αντίκρισε το πρόσωπο της Nancy, έκλεισε τα μάτια του και έφυγε…
Η Nancy Reagan έφυγε από τη ζωή 12 χρόνια αργότερα, στις 6 Μαρτίου 2016, και σε ηλικία 94 ετών. Λίγα χρόνια νωρίτερα, σε μια συνέντευξή της στο Vanity Fair είχε δηλώσει: «Μου λείπει ο Ρόναλντ πάρα πολύ.[…] Εγώ είχα μια πολύ ευτυχισμένη ζωή, όταν το σκέφτομαι ήμουν πολύ τυχερή. Ειδικά με τον Ρόναλντ, ήμουν το πιο ευτυχισμένο κορίτσι στη γη, όταν γίναμε ζευγάρι. Ακόμα και στις αρχές της σχέσης μας, εγώ ήμουν πολύ περήφανη για εκείνον, για ό,τι έκανε. Και δεν είναι ότι ανάγκαζα τον εαυτό μου να είμαι περήφανη, απλά ήμουν».
Αναμφίβολα, η πρωτοβουλία του Reagan, να γνωστοποιήσει το πρόβλημά του, βοήθησε στην ενημέρωση, την ευαισθητοποίηση και την κατανόηση της ασθένειας και ενέτεινε την επιστημονική προσπάθεια για εύρεση θεραπείας. Δυστυχώς, 27 χρόνια αργότερα, η ασθένεια παραμένει εξίσου σοβαρή και θανατηφόρα, ενώ δεν έχει βρεθεί ακόμη κάποια αποτελεσματική θεραπεία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Parsing Ronald Reagan’s Words for Early Signs of Alzheimer’s, New York Times, διαθέσιμο εδώ
- Ronald and Nancy Reagan’s Timeless Love Story, Biography, διαθέσιμο εδώ
- The Emotional Moment Ronald Reagan Learned He Had Alzheimer’s: I’m Entering the ‘Sunset of My Life’, People, διαθέσιμο εδώ
- Read Ronald Reagan’s Letter to the American People About His Alzheimer’s Diagnosis, Time, διαθέσιμο εδώ
